© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Els Kloek, Theunisdr., Janneke, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Theunisdr [13/01/2014]
THEUNISDR., Janneke (geb. Hoorn? ca. 1550 – gest. Hoorn? na 1613?), moeder van 36 kinderen. Zij trouwde met Robbert Iansz. (gest. 1599?), matroos. Uit dit huwelijk werden 36 kinderen geboren.
De naam van Janneke Theunisdr. duikt voor het eerst op in 1603. In de Resolutiën van de Staten-Generaal van 24 juni is het besluit opgetekend dat Janneke Theunisdr. van Hoorn, moeder van ‘zesendertig wettige kinderen’, uit medelijden een aalmoes van twaalf gulden zal worden geschonken. Kennelijk had zij zich met een verzoekschrift tot de hoge heren van de Staten-Generaal gewend, maar dit verzoekschrift is niet bewaard gebleven. In de Memoryen ofte corte verhael der gedenckweerdichste gheschiedenissen (1624) voert Willem Baudartius (1565-1640) Janneke Theunisdr. met haar merkwaardig grote aantal kinderen op in zijn vijfde boek, over het jaar 1613. Omdat het te allen tijde voor iets gedenkwaardigs is gehouden als een vrouw veel kinderen baart, verhaalt hij ‘met weinig woorden’ dat er in Holland een vrouw is die in armoede was geraakt omdat zij moeder was van zesendertig kinderen. Deze ‘Ianneken Teunis van Hooren’ had zowel bij de Staten-Generaal als bij de Staten van Holland, alsmede bij prins Maurits, prins Hendrik en andere heren hulp gezocht. Baudartius weet te melden dat ze was getrouwd met een Schot, genaamd Robbert Iansz., en al deze zesendertig kinderen ‘met hem in de echte huwelijkse staat’ had gebaard. Ook Baudartius schrijft het aantal in zijn geheel uit, kennelijk om te voorkomen dat de lezer aan een druk- of leesfout zou kunnen denken. Haar man en twee van haar zonen, aldus nog steeds Baudartius, waren omgekomen toen zij dienden op de vloot van admiraal Pieter van der Does (1562-1599). Dit moet in 1599 zijn geweest, toen Van der Does met een vloot Las Palmas veroverde. Een andere zoon was gewond geraakt bij de Slag bij Gibraltar onder Van Heemskerck (25 april 1607), met het gevolg dat hij niet langer zijn beroep van scheepstimmerman kon uitoefenen.
De geboortedatum van Janneke Theunisdr. is niet bekend, en haar huwelijksdatum evenmin. Afgaande op het gegeven dat zij in 1599 - het sterfjaar van haar man - moeder was van 36 kinderen, onder wie waarschijnlijk (hopelijk!) een groot aantal tweelingen, moeten we veronderstellen dat ze zelf omstreeks 1550 is geboren en vóór 1575 is getrouwd. In de doopboeken van Hoorn zijn haar 36 kinderen vooralsnog niet opgespoord.
Niet alleen Baudartius heeft zich verbaasd over het aantal kinderen van Janneke Theunisdr. De historicus Hendrik van Wijn (1740-1831) meldt het terloops in zijn aantekeningen op Wagenaar omdat hij toevallig de toekenning van de twaalf gulden had gezien in de Resolutiën van de Staten-Generaal, en ook Van Deursen maakt melding van dit opmerkelijke kindertal, in zijn geval omdat hij de passage bij Baudartius was tegengekomen.
Archivalia
Nationaal Archief, Den Haag: Resolutiën der Staten-Generaal, inv. nr. 3150, fol. 474v.
Literatuur
- Gulielmus Baudartius, Memoryen ofte corte verhael der gedenckweerdichste gheschiedenissen 1 (Arnhem 1624) vijfde boek, 37.
- H. van Wijn e.a., Register op de byvoegsels en naleezingen van Wagenaars Vaderlandsche historie (Amsterdam 1798) onder ‘kinderen’.
- A.Th. van Deursen, Mensen van klein vermogen. Het kopergeld van de Gouden Eeuw (Amsterdam 1992) 113.
Auteur: Els Kloek
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 156
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.