© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Willem Frijhoff, Zutphen, Irmgardis van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Zutphen [13/01/2014]
ZUTPHEN, Irmgardis gravin van (geb. ca. 1085/1090? – gest. 1138), wel geïdentificeerd als de heilige Irmgard van Zutphen. Dochter van Otto II de Rijke (ca. 1050-1113), graaf van Zutphen en ondervoogd van Corvey, en van Judith (Jutta) van Arnstein (gest. in of na 1118). Irmgardis trouwde (1) in 1115/17 met graaf Gerard II (IV) van Gelre (ca. 1080-1131); (2) op ?-2-1134 met graaf Koenraad II van Luxemburg (1106-1135). Uit huwelijk (1) werd ten minste 1 zoon geboren.
Irmgardis gravin van Zutphen was via haar vader in vrouwelijke lijn een nazaat van graaf Otto I van Zutphen, die volgens het Memorieboek van de kerk van Rees een oom zou zijn geweest van de heilige Irmgard van Zutphen of Rees. Irmgardis’ broers Hendrik I van Zutphen (gest. 1118/20) en Dirk (bisschop van Münster van 1118 tot zijn dood in 1127), erfden het graafschap Zutphen. Na de dood van Dirk ging het graafschap in haar bezit over. Sinds Irmgardis’ dood in 1138 zijn de graafschappen Zutphen en Gelre in personele unie verenigd, te beginnen met haar zoon uit haar eerste huwelijk, Hendrik II (ca. 1110-1182), die na 1134/37 graaf van Gelre en vanaf 1138 tevens graaf van Zutphen was. Deze Irmgardis wordt in de literatuur soms aan de heilige Irmgard gekoppeld, maar zonder aanwijsbare grond.
Literatuur
- R. Fruin, ‘Over de graven van Zutphen vóór 1190’, De Nederlandsche Leeuw 41 (1923) 308-317.
- W. de Vries, De opkomst van Zutphen (Arnhem 1960).
- H. Verdonk, De graven van Gelre en de Zutphense erfenis (Lelystad 1994).
- J.M. van Winter, ‘Otto de Rijke van Zutphen (ca. 1050-1113), een legpuzzel’, Bijdragen en Mededelingen Gelre 93 (2002) 18-38.
- Rolf G. Jahn en J.M. van Winter, ‘De genealogie van de graven en hertogen van Gelre’, in: J. Stinner en K.-H. Tekath red., Het hertogdom Gelre (Utrecht 2003) 33-47.
Auteur: Willem Frijhoff
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.