© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Broes, Elisabeth Jeanne, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/broes [13/01/2014]
BROES, Elisabeth Jeanne (geb. Amsterdam 20-1-1795 – gest. Rio de Janeiro 3-7-1853), componiste en pianiste. Dochter van Henry Broes, secretaris van de Levantse handel, en Cornelie Marie van Dam (gest. 1803). Elisabeth Broes trouwde op 2-9-1819 in Amsterdam met Carel Joachim Wylep (geb. 1790), koopman en consul. Uit dit huwelijk werden 11 kinderen geboren, van wie er 3 jong overleden.
Elisabeth Broes werd geboren in Amsterdam, als enige meisje in een gezin van vijf kinderen en werd gedoopt in de Waalse kerk. Als tienjarige vertrok ze met haar vader naar Parijs, waar zij in 1805 leerlinge werd van de bekende componist en muziektheoreticus F.J. Fétis. In 1810 vervolgde zij haar opleiding bij de Dresdense hoforganist A.S.A. Klengel. Vier jaar later was Eliabeth weer terug in Amsterdam, waar ze nu zelf pianolessen gaf. In 1815 trad Elisabeth op in Felix Meritis in Amsterdam. Naar aanleiding van een optreden van haar in Duitsland meldde De Allgemeine musikalische Zeitung dat haar spel ‘meer werd gekarakteriseerd door expressiviteit dan door virtuositeit’. Haar vroegere leermeester, Fétis, schreef in zijn Biographie universelle des musiciens dat Elisabeth als studente goede vorderingen maakte in de harmonieleer en op de piano.
In 1817 trouwde Elisabeth Broes met de koopman Carel Joachim Wylep. Tussen 1820 en 1824 kreeg zij vijf kinderen, van wie er twee jong overleden. Toen haar echtgenoot tot Nederlands consul in Brazilië werd benoemd, vertrok het gezin naar Pernambuco. Daar werden nog eens zes kinderen geboren. Het Biographisch woordenboek van Van der Aa omschrijft Elisabeth als een ‘virtuoze op de piano-forte en componiste’ en vervolgt: ‘Niettegenstaande mevrouw Wylep later eene vrij talrijke familie had, maakte zij toch altoos nog veel werk van het van jongs af aan door haar als liefhebster behandelde speeltuig’. Elisabeth Broes overleed op 3 juli 1853 in Rio de Janeiro aan de gele koorts.
Naslagwerken
Van der Aa; Gregoir 2; Regt; Viotta.
Archivalia
Gemeentearchief Amsterdam: trouwakte 1819, microfiche 4-89.
Werk (publicatiedata zijn onbekend)
- Rondo: pour piano-forte avec accompagnement de violoncelle obligé (omstreeks 1817).
- Variations sur un thême original.
- Variations sur la romance d’aveugle.
- Variations sur l’air anglais: God save the King.
- Variations sur la romance : A voyager passant sa vie.
- Contredanses pour le piano.
- Grande walze composée pour le piano-forte: avec accompagnement d’un violin obligé.
- Zang-wijzen op de volks-liederen: Wij leven vrij, wij leven blij etc. en Wien Neêrlandsch bloed door d’adren vloeit etc., vervaardigd door Mejuffw. E.I. Broes (Amsterdam [ca. 1817]) [Coll. Nederlands Muziek Instituut, Den Haag. Alleen het omslag is overgeleverd; de ingebonden muziek is níet die van de Zang-wijzen].
Literatuur
- F.J. Fétis, Biographie universelle des musiciens 2 (Parijs 1861) 80.
- Helen M. Metzelaar, From private to public spheres. Exploring women’s role in Dutch musical life from c. 1700 to c. 1880 and three case studies (Utrecht 1999) 19, 21, 66, 82, 84-85, 290.
Redactie
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.