© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Astrid de Beer, Zwieteren, Dorothea Margaretha van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/teddy_scholten [01/05/2017]
ZWIETEREN, Dorothea Margaretha van, vooral bekend als Teddy Scholten (geb. Den Haag 11-5-1926 – gest. Den Haag 8-4-2010), zangeres, TV-omroepster; vooral bekend als winnares van het Eurovisie Songfestival 1959. Dochter van Petrus Maria van Zwieteren (1899-1974), boekhouder, amateurtoneelspeler en -regisseur, en Theodora Catharina Johanna van Wijk (geb. 1903), gemeenteambtenaar. Dorothea van Zwieteren trouwde op 22-8-1947 in Den Haag met Henk Scholten (1919-1983), zanger. Uit dit huwelijk werd 1 dochter geboren.
Dorothea Margaretha (Thea) van Zwieteren groeide op in Rijswijk, als enig kind in een rooms-katholiek gezin. Haar ouders waren enthousiaste toneelamateurs – haar vader was in 1926 de oprichter van de Haagse toneelvereniging Odia (die nog altijd bestaat), waar hij de regisseur was. Op haar elfde speelde Thea naast haar moeder al een rolletje in een eenacter (Lammers). Ze doorliep het Rooms-Katholiek Meisjes Lyceum in Den Haag en wilde graag naar de toneelschool, maar haar ouders vonden dit, ondanks hun liefde voor toneel, geen goed idee. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was het ook moeilijk om te gaan studeren. Ze kwam terecht in kantoorbaantjes, onder andere aan de balie van de ANWB.In 1944 leerde Thea van Zwieteren de zanger Henk Scholten kennen, toentertijd de helft van het populaire duo Scholten & Van ’t Zelfde. Zelf was ze begeleidster op de accordeon en piano in een amateurgezelschap. Ze hield nog lange tijd acteerambities. In oktober 1945 reageerde ze – negentien jaar oud – op een advertentie van MAZ-film (het filmproductiebedrijf van Alfred Mazure) voor figuranten. Zo kreeg ze een figurantenrol in de speelfilm Ten hoogste negen jaren (1945). Ook was ze korte tijd verbonden aan het Residentie Toneel in Den Haag, maar echt grote rollen speelde ze niet. Het genre ‘lichte muziek’ bleek haar beter te liggen. In 1947 werkte ze samen met Toon Hermans in de revue van Floris Meslier.In 1947 trouwde Thea van Zwieteren met Henk Scholten; ze kregen één dochter, Renée (1949). Als Henk en Teddy Scholten vormde het echtpaar een muzikaal duo dat deel uitmaakte van de Snip & Snap Revue van René Sleeswijk en optrad in het ABC-cabaret van Wim Kan en in shows van Toon Hermans. Ook zonder haar man trad Teddy Scholten op: in 1950 bijvoorbeeld in een Coca-Cola-show in Amerika met het liedje ‘Snoezepoes’. Vanaf september 1951 was het duo Scholten acht maanden op tournee met het cabaret van Wim Kan (De moordzaak ABC en Bibelonie). In een interview vertelde ze later: ‘Zangles heb ik nooit gehad. Ik was een meisje van 21 dat zo maar stond te zingen. Het plezierigst vond ik met Henk samen zingen, bij voorkeur de tweede stem. Wij waren erg enthousiast bezig, maar in feite heb ik mezelf nooit gezien als een echte zangeres’ (Lammers). Eurovisie SongfestivalVanaf januari 1951 was Teddy Scholten elke donderdagavond vaste omroepster bij de experimentele televisie-uitzendingen van Philips: haar eerste uitzending was op 11 januari. Henk schreef liedjes voor haar waarmee zij optrad in het populaire radioprogramma van de AVRO, De bonte dinsdagavondtrein. In 1953 maakten Henk en Teddy met Wiesje Bouwmeester een tournee door Indonesië en Nieuw-Guinea. Als ster liet Teddy Scholten zich ook in reclames inzetten. Zo was zij te zien in een advertentie voor ‘Proco shampoo met ei’, en voor Mars met de slogan: ‘Sterren zijn dol op Mars’.In 1959 werd Teddy Scholten door Piet te Nuyl, directeur van de VARA, gevraagd om mee te doen aan het Nationaal Songfestival. Een vrije avond was al geregeld met haar werkgever. Teddy liet haar concurrent John de Mol sr. achter zich en won het Nationaal Songfestival met het liedje ‘Een beetje’, geschreven door Willy van Hemert en gecomponeerd door Dick Schallies. Vervolgens mocht ze op 11 maart 1959 Nederland (een van de elf deelnemende landen) vertegenwoordigen bij het vierde Eurovisie Songfestival in Cannes: ze won met 21 punten. Geruchten deden meteen de ronde dat Frankrijk en Italië elkaar de overwinning niet hadden gegund en dat de Nederlandse inzending daarvan had geprofiteerd. De volgende dag werd de ‘Nederlandse Romy Schneider’ opgewacht op het vliegveld door een grote menigte, wat Scholten toch wel overdreven vond: ‘Ik zag dat songfestival als een tussendoortje en wilde niets liever dan gewoon weer verder gaan. Die tweeënhalve minuut van dat songfestival hebben mijn leven totaal veranderd’ (Lammers).Na het winnen van het Eurovisie Songfestival kreeg Scholten veel lucratieve reclameaanbiedingen. Met schoenpoetsfabrikant Erdal was Scholten in onderhandeling toen er in een blad een advertentie van John Harris-sigaretten verscheen, vergezeld van een foto van Scholtens feestelijke aankomst op Schiphol. Zij had hiervoor geen toestemming gegeven en de onderhandelingen met Erdal – die zij exclusiviteit had beloofd – kwamen in gevaar. Bij de rechter beriep zij zich op haar portretrecht. Voor het eerst in de geschiedenis oordeelde de rechter dat ook financieel belang een ‘redelijk belang’ was en hij verbood het gebruik van haar foto zonder toestemming. Daarmee stond Teddy Scholten aan het begin van het commerciële portretrecht (Kist). In de eerste helft van de jaren zestig kreeg het echtpaar Scholten een eigen TV-show bij de KRO, Zaterdagavondakkoorden. Zij presenteerden ook Kiekeboe, het eerste Nederlandse programma met een verborgen camera. Begin 1964 speelde Teddy de rol van barones Elsa Schröder in de Nederlandse versie van de musical The sound of music. In 1965 en 1966 presenteerde zij het Nationaal Songfestival.Teddy Scholten beëindigde haar zangcarrière in 1965, toen haar man directeur werd van de Stichting Socutera. In haar eentje had ze er geen zin meer in: ‘Wij hadden altijd dingen samen gedaan. Ik vond het niet leuk om alleen het land in te trekken’. Sindsdien heeft Scholten naar eigen zeggen nooit meer gezongen, ‘zelfs niet bij de afwas of in de badkamer’ (Lammers). Voortaan werkte ze voornamelijk als presentatrice van TV- en radioprogramma’s, zoals NCRV Studio Anno. Ook was zij bijna dertien jaar ambassadrice van het Nederlandse Rode Kruis. In 1983 overleed haar man. Drie jaar later stopte Scholten met haar werk voor het Rode Kruis en begon met het – niet onverdienstelijk – aquarelleren van bloemen. Teddy Scholten overleed na een lang ziekbed op 8 april 2010, 83 jaar oud. Vier dagen later werd zij in besloten kring in haar woonplaats Den Haag gecremeerd.ReputatieTeddy Scholten had een veelzijdige carrière, maar is voornamelijk in het nationale geheugen blijven hangen als winnares van het Eurovisie Songfestival van 1959 met het liedje ‘Een beetje’. Na Corry Brokken in 1957 was dat voor Nederland de tweede overwinning. In 1969 kwam Lenny Kuhr op een gedeelde eerste plaats en in 1975 won Teach In; sindsdien heeft Nederland nooit meer gewonnen. Met ‘Een beetje’ had Teddy Scholten naar eigen zeggen een haat-liefdeverhouding: ‘natuurlijk heb ik er veel aan te danken, maar ik heb veel meer gedaan dan het songfestival winnen’.NaslagwerkenHonig.Literatuur- Ed. Bente, Teddy en Henk Scholten (Helmond z.j.).
- Fred Lammers, ‘Teddy Scholten: die tweeënhalve minuut veranderden mijn leven’, Trouw, 9-5-1998.
- Hans Walraven en Geert Willems, Dinge-dong: het Eurovisie Songfestival in de twintigste eeuw (Amsterdam 2000).
- Rob Gollin, ‘Enthousiast met de revue bezig, maar “hooguit een beetje” zangeres. Postuum Teddy Scholten (1926-2010)’, De Volkskrant, 13-4-2010.
- Dick van Rietschoten, ‘Al halve eeuw verbonden aan Een beetje. Teddy Scholten 1926-2010’, Het Parool, 14-4-2010.
- Bas Kist, ‘Teddy: een beetje meer portretrecht’, NRC Handelsblad, 20-4-2010.
- www.filmatelierdenhaag.nl.
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 976
laatst gewijzigd: 01/05/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.