© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Vera Weterings, Werven, Beppy van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/van_Werven [13/01/2014]
WERVEN, Beppy van, vooral bekend als Lia Dorana (geb.
Den Haag 18-7-1918 – gest. Lage Vuursche 4-12-2010), cabaretière, actrice en
zangeres. Dochter van Jan van Werven (1894-1975), kantoorbediende, en Catharina
Wilhelmina Spruijt (1893-1973). Beppy van Werven trouwde (1) op 2-11-1939 in
Amsterdam met Hein Hoogland (?-?),
schouwburgportier; (2) op 10-6-1963 in Amsterdam met Reinier Jan Verwijs (geb. 1929), architect en decorontwerper; (3)
in 1984 met August Juliaan de Graef
(1914-1994), acteur, regisseur en theaterdirecteur. Uit huwelijk (1), dat
eindigde in een echtscheiding, zijn geen
kinderen bekend; (2), in 1983 ontbonden en (3) bleven kinderloos.
Beppy van Werven werd geboren in Den Haag maar groeide op in Amsterdam, waar haar ouders in 1920 naartoe waren verhuisd. Daar werden nog drie zusjes geboren: Lida Corneli (1923), Cato Janna (1925) en Cornelia (1926). In het rooms-katholieke gezin Van Werven waren culturele bezigheden belangrijk: haar vader, een accountant, schreef gedichten en haar moeder speelde piano. Vanaf haar achttiende nam Beppy zang- en spraaklessen en studeerde met pianist Peter Kellenbach een liederenrepertoire in. In 1939 trouwde ze met Hein Hoogland, portier van de Amsterdamse Stadsschouwburg.
Als zangeres trad Beppy van Werven af en toe op met verschillende orkesten, waaronder het zigeunerorkest Serban. Cabaretier Wim Sonneveld ontdekte haar in 1943, toen ze met het Cabaret De Jonge Nederlanders meedeed in Jeugdsymphonie van Wim Ibo. Sonneveld bedacht haar artiestennaam Lia Dorana en datzelfde jaar begon ze haar carrière in zijn voorstelling Alleen voor dames, met onder anderen Conny Stuart. Behalve bij Sonneveld werkte ze ook bij de gezelschappen van Wim Ibo en Martie Verdenius. Na de oorlog speelde Dorana korte tijd in het ABC Cabaret van Wim Kan. In het seizoen 1946/47 stond ze in de Bouwmeesterrevue, waarna ze terugkeerde naar Sonneveld. Zo kwam ze in de eerste Nederlandse cabaretmusical te staan: Artistenpension (1951-1954).
Vanaf 1951 trad Lia Dorana regelmatig op in de cabaretprogramma’s die Wim Ibo maakte voor de VARA. Ze werd bekend in heel Nederland met haar dubbelrol als de rebelse dochter Liesbeth Doorsnee alias Ali Cyaankali in het hoorspel In Holland staat een huis (1952-1958) van Annie M.G. Schmidt. Daarin zong ze haar klassiek geworden ‘Ik ben Ali Cyaankali, de gevaarlijke vrouw van Rotterdam’. Andere bekende liedjes waren Geachte cliënten, ’t Wordt lente en Als moeder jarig is.
In 1954 stapte Lia Dorana over naar het toneel toen acteur Jan Teulings haar vroeg voor het Nieuw Rotterdams Toneel. Ze speelde er tot halverwege de jaren 1960, met optredens in onder andere Thee en sympathie (1954/55) en De meeuw van Tsjechov. Voor haar rol in De Kaukasische krijtkring (van Bertolt Brecht) ontving ze in 1961 zowel de Zilveren Bouwmeester Penning als de onderscheiding Actrice van het Jaar. Ondanks een gastrol bij Ensemble koos Lia Dorana hierna toch weer voor de muziek. Ze speelde de titelrol in de musical Irma la douce (1960-1962) – met hulp van George Vitaly en Ton Lutz schreef ze zelf de teksten van haar liedjes – en in Kiss me Kate (1963-1965). Voor laatstgenoemde rol kreeg ze een Edison (1964).
Het huwelijk met Hoogland strandde – onbekend is wanneer – en Lia Dorana hertrouwde in 1963 met architect Reinier Jan Verwijs. In 1966 had ze haar eigen televisieshow Hier is Lia Dorana (regie: Rob Touber) en in 1967/68 ging ze op tournee met een soloprogramma, begeleid door pianist Henk van Dijk. Tijdens deze Solo ‘68 zong Dorana vertaalde chansons, haar lijflied Ali Cyaankali en Voorstad, een liedje dat Boudewijn de Groot (muziek) en Lennaert Nijgh (tekst) speciaal voor haar schreven.
In de jaren 1970 deed Lia Dorana veel televisiewerk als actrice in series als Het oproer kraait (1970-1971), De kleine waarheid (1970-1972) en Een boerin in Frankrijk (1973). Kort daarna trok ze zich met haar echtgenoot terug op een boerderij in La Douce, Frankrijk. Waarschijnlijk liep daar hun huwelijk spaak.
In 1980 keerde Dorana terug in Nederland, waar ze in 1984 trouwde met August Juliaan de Graef, beter bekend als de acteur Guus Verstraete sr., die ze nog kende uit haar Sonneveld-tijd. Met een rol in de musical Cabaret (1989) – waarin ook haar echtgenoot speelde – sloot ze haar carrière af. Verstraete overleed vijf jaar later. Ze overleefde hem zestien jaar. Beppy van Werven alias Lia Dorana overleed op 4 december 2010, 92 jaar oud, in haar woonplaats Lage Vuursche en werd begraven op Rusthof in Amersfoort.
Reputatie
Lia Dorana was in de twintigste eeuw een van de bekendste cabaretières, chansonnières en actrices van Nederland. Bij het grote publiek werd ze vooral beroemd met haar liedje Ali Cyaankali, dat nog altijd een klassieker is in het Nederlandse kleinkunstrepertoire.
Naslagwerken
Honig.
Archivalia
- Haags Gemeentearchief: persoonskaart Jan van Werven.
- Stadsarchief Amsterdam: archiefkaart Jan van Werven.
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: familieadvertenties Verwijs; Verstraete.
- Letterkundig Museum, Den Haag: collectie Lia Dorana.
- Stadsarchief Rotterdam: collectie Lia Dorana.
Rollen
Voor Lia Dorana’s toneel- en televisierollen en de gezelschappen waarbij zij gespeeld heeft, zie Honig.
Literatuur
- Necrologieën in De Volkskrant, NRC Handelsblad en De Telegraaf, 5-12-2010.
- ‘Actrice Lia Dorana overleden’, NOS, 5-12-2010.
- ‘De Ali Cyaankali van de Nederlandse kleinkunst’, De Volkskrant, 3-11-2011.
Informatie over het leven en de optredens van Lia Dorana, en foto’s, liedjes, en filmbeelden zijn op vele sites op het internet te vinden.
Illustratie
Portretfoto, door Cas van Os, 1950-60 (Universiteitsbibliotheek Leiden).
Auteur: Vera Weterings
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 962
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.