Formats

 
English | Nederlands

Typebeschrijving

ALGEMEEN
Naam Ministeries van Algemene Zaken en voor Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk (AOK)
naam, varianten Ministerie van Algemeene Zaken
Ministerie voor Algemeene Oorlogvoering van het Koninkrijk
AOK
A.O.K.
AZ
A.Z.
periode van bestaan 1937 - 1968
organisatie en inrichting reeds aan het einde van de negentiende eeuw meenden sommigen dat er een departement moest komen dat onder leiding van de voorzitter van de Ministerraad of een Minister-President moest zorgen voor coördinatie van het regeringsbeleid
een aanzet tot meer coördinatie van het beleid was het KB van 1918, waarbij de ministers overleg moesten voeren met de voorzitter van de Ministerraad ter verzekering van eenheid in het regeringsbeleid
voor dat doel werd de voorzitter geassisteerd door de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken die in de stukken uit de periode 1918-1930 wordt aangeduid als secretaris-generaal in algemene dienst
bij de vorming van het vierde kabinet-Colijn in 1937 werd het Ministerie van Algemene Zaken opgericht met de minister-president aan het hoofd
nadat de regering naar Londen was uitgeweken ontstonden er twee ministeries van Algemene Zaken, een in bezet gebied en een in Londen
door de oprichting van het Ministerie voor Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk (AOK) in 1942, dat coördinerend diende op te treden, bleef er voor het Londense Algemene Zaken weinig werk over, maar het bleef op papier bestaan tot 23 februari 1945
AOK werd in juli 1946 door minister-president Beel opgeheven, waarna Algemene Zaken in 1947 werd heropgericht
aan het ministerie waren raadadviseurs verbonden
een van hen was drs. A. Putter die in de jaren vijftig en zestig geregeld bij de sociale zekerheid betrokken werd.
taak, activiteiten vanaf de oprichting was het de bedoeling dat dit departement niet alleen zou zorgen voor ambtelijke ondersteuning van de Ministerraad en de Minister-President, maar dat het ook het werk van andere departementen en rijksdiensten zou coördineren
het duurde echter tot na 1967 voordat deze coördinatie, middels raadadviseurs, langzaam realiteit werd
bij de oprichting omvatte Algemene Zaken de van Buitenlandse Zaken overgenomen Regeringspersdienst, de ambtelijke ondersteuning van de Ministerraad en vanaf 1939 het secretariaat van deze raad
het heroprichtingsbesluit van 1947 bepaalde dat het ministerie van Algemene Zaken er was “voor de zaken betreffende het algemeen Regeringsbeleid van het Koninkrijk, voor zover deze zorg niet bepaaldelijk wordt behartigd door een der andere departementen van algemeen bestuur” ; het omvatte toen: het kabinet van de minister-president, de afdeling Comptabiliteit, de Algemene Dienst en de Regeringsvoorlichtingsdienst (later omgedoopt tot Rijksvoorlichtingsdienst)
  in 1950 werd het secretariaat van de Ministerraad overgebracht van Binnenlandse Zaken naar Algemene Zaken

secretarissen-generaal waren:
jhr. mr. A.M.C. Asch van Wijck (waarnemend), 8 juli 1937-24 juni 1945
mr. P. Sanders, 24 juni 1945-3 juli 1946
mr. C.L.W. Fock, 1 november 1949-1 april 1962
jhr. mr. A.J.M. van Nispen tot Pannerden, 1 juli 1962-28 juli 1972

van 1 oktober 1937 tot eind mei 1940 was drs. W. Reyseger secretaris bij Algemene Zaken
Reyseger bleef in mei 1940 achter in Nederland en vertrok in september 1945 naar de Raad voor het Rechtsherstel

ontwikkeling van het aantal formatieplaatsen (zonder Rijksvoorlichtingsdienst)
1948      40 formatieplaatsen
1967      53 formatieplaatsen
1977      101 formatieplaatsen
voorloper
volgens Den Hoed (1987) fungeerde in de periode 1918-1940 het departement van Financiën in zekere zin als coördinator van het regeringsbeleid; in 1921 werd de Bezuiniginsinspectie opgericht die een zeer ruime taak had en waaruit  de Inspectie der Rijksfinanciën ontstond; de coördinatie was toen gericht op beheersing van de overheidsuitgaven
opvolger
niet van toepassing
literatuur (NCC) Otten, F.J.M.
Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat 1813-1940
‘s-Gravenhage, 2004, p. 123-129

Vries, A.G. de
Verslag van de inspectie door de algemene rijksarchivaris naar de zorg voor het archiefbeheer bij het ministerie van Algemene Zaken
Den Haag, 1996. 20 p.

Voor de eenheid van beleid. Beschouwingen ter gelegenheid van vijftig jaar Ministerie van Algemene Zaken, samengesteld door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
’s-Gravenhage, 1987. 366 p.
typering
zuil geen
ARCHIEF
periode archief 1937 - 1967
vindplaats Nationaal Archief, Den Haag, 1937-1979
het archief bestond in 2004 uit twee gedeelten:
a) het op 3 maart 2003 officieel overgebrachte archief van de ministeries voor Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk (AOK) en Algemene Zaken (AZ) met daarin opgenomen het archief van het kabinet van de minister-president over de periode 1942-1979 en
b) een in 1982 naar het Nationaal Archief overgebracht gedeelte van het archief van het ministerie van Algemene Zaken dat de periode 1937-1945 bestrijkt
a) is verreweg het grootste bestand.
openbaarheid a) dit archief kent drie regimes:
1) volledig openbaar
2) voorwaardelijk openbaar
3) niet-openbaar
tenslotte is er nog een gedeelte “zeer geheim” dat in het geheel niet ter inzage wordt gegeven en ook niet in de inventaris is beschreven
voor de periode 1942-1969 is de verdeling, gemeten naar volume in meters planklengte, als volgt
1) volledig openbaar: 87%
2) voorwaardelijk openbaar: 7%
3) niet openbaar: 2%
de stukken onder 2) en 3) zijn gecodeerd met de voorloopgetallen resp. 94 en 95. De ‘zeer geheime stukken” hebben het voorloopgetal 96, maar deze zijn niet in de inventaris beschreven
zij die de stukken vallend onder regime 2) willen raadplegen dienen een z.g. zorgvuldigheidsverklaring te ondertekenen
de stukken onder regime 3) en “zeer geheim” zijn thans niet ter inzage
de in deze beschrijving voorkomende stukken zijn echter alle volledig openbaar

b) volledig
omvang; inventarisnummers a) voor de periode 1942-1969 188,20 meter
6.964 inv. nrs.
NB: het gehele in maart 2003 overgebrachte archief meet 340,00 meter
b) 3,4 meter
309 inv. nrs..
informatiedrager a) en b) papier
vernietigd a) en b) het archief is zeer goed bewaard
zie verder de paragraaf over de archiefgeschiedenis in de inleiding van de inventaris (p. 1332-1334)
zie ook het veld opmerkingen
b) een groot deel van het archief uit de periode 1937-1945 is verloren gegaan
zie hierna onder de opmerkingen.
toegang(en) a) inventaris onder eindredactie van H.H. Jongbloed (Nationaal Archief) met historische en archivistische inleiding (p. 1307-1350)
deze is raadpleegbaar via de website van het Nationaal Archief
in de studiezaal van dit archief is een uitdraai ter inzage
b) inventaris door NN (1993) met historische en archivistische inleiding (p. 7-14).
kenmerk toegang a) 2.03.01
b) 2.03.06
indices op toegang a)
indices op topografische namen, persoonsnamen en namen van organisaties en instellingen (p. 1355-1395)
deze indices hebben een complementair karakter en vervangen dus niet de inhoudsopgaven van de inventaris
b) geen
originele archivalia van archiefvormer in andere archieven onbekend, maar zeer onwaarschijnlijk
originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven geen archiefvormers die betrekking hebben op zorgverzekeringen
opmerkingen de volgende passage uit de inleiding van de inventaris op het gedeelte b) is wellicht nog van belang: “Na de opheffing van het Ministerie van Algemene Zaken in 1945 is het archief grotendeels bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken terecht gekomen. De secretaris, drs. W. Reyseger, heeft echter een gedeelte van het archief meegenomen naar zijn nieuwe werkplek bij de Raad voor het Rechtsherstel. Later is dit gedeelte ook bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken terecht gekomen. “ [volgt een passage over de overdracht van de stukken over de Opbouwdienst en de Arbeidsdienst aan het Ned. Instituut voor Oorlogsdocumentatie en de overdracht van een ander gedeelte aan Financiën] “In 1954 is het merendeel der stukken uit de periode 1937-1940 overgedragen aan het Ministerie van Algemene Zaken, ter aanvulling van het incomplete archief van de Ministerraad. Daar zijn de stukken vermoedelijk vermengd met de stukken van het Kabinet van de Minister-President. Ze zijn herkenbaar aan een UDC-codering in de rechter bovenhoek van de stukken, met potlood aangebracht. Tot op heden zijn deze stukken op enkele na echter niet terug gevonden. “ (p. 12)
 
op het Nationaal Archief Den Haag bevindt zich nog het archief van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Algemene Zaken te Londen, 1940-1945 (1946), toegang nr. 2.04.76
hierin bevinden zich echter geen stukken over het onderwerp
INHOUD
structuur archief a)
in 1946 is een archiefcode ingevoerd die was gebaseerd op de UDC (Universele Decimale Classificatie)
deze was in 2003 bij het ministerie nog in gebruik
b) oorspronkelijk was dit deel van het archief in rubrieken geordend
in de periode 1940-1945 waren de stukken chronologisch geordend.
structuur toegang a) deze volgt het archief en bestaat uit vier delen:
b) bij de inventarisatie is het archief geordend volgens de gebruikelijke archiefcode .07 en .08 (resp. taken en personeel), waarna de te dunne dossiers zijn samengevoegd tot onderwerpsgewijze verzameldossiers
de agenda
s uit de periode 1937-1940 zijn dus alleen nog bruikbaar om te zien, welke stukken destijds zijn binnengekomen, niet meer als middel om de stukken op te zoeken.
bijlagen bij de toegang a)
1) besluit van de minister-president van 10 februari 2003 met regeling omtrent beperkingen van de openbaarheid met tekst van de verklaring omtrent raadpleging van de voorwaardelijk openbare archiefbescheiden
2) achterin deel II zijn geplaatst concordanties van oudere inventarissen en doosnummers naar de inventaris-Jongbloed.
seriële bescheiden a) periode 1937-1945
agenda’s ingekomen stukken 1937-1945 (inv. nrs. 1-3)
register van uitgaande brieven en besluiten van afdeling II, 1939-1942 (inv. nr. 4)
klapper op ingekomen stukken bij afdeling II, 1940 (17 mei)-1941 (inv. nr. 5)
NB: afdeling II behartigde de politieke taken
College van Secretarissen-Generaal, notulen, 1940-1943 (inv. nrs. 60-63)

b) periode 1945-1967
--
statistische gegeven a) en b) geen
inhoud overig a) periode 1937-1945
--

b) periode 1945-
instelling en werkzaamheden van het Europees Sociaal Fonds, 1959-1968 (inv. nr. 3563)
goedkeuring en toepassing Europese verdragen inzake sociale en medische bijstand, 1950-1959 (inv. nr. 2996) *
samenwerking op het gebied van sociale verzekeringen, 1950-1969 (inv. nr. nieuw 2997) *
Europees Sociaal Handvest, uitblijven van de bekrachtiging, 1961-1963 (inv. nr. nieuw 3000) *
harmonisatie van sociale verzekeringsstelsels, 1958-1969 (inv. nr. 2911) *
financiering van projecten van sociale aard via het EEG-Ontwikkelingsfonds, 1965 (inv. nr. 2952) *

ziekenfondsen
Ziekenfondswet, totstandkoming en wijziging, 1945-1969 (inv. nrs. 5502-5504) *
Besluit op de Ziekenfondsraad, totstandkoming en wijziging van, 1947-1965 (inv. nr. 5516) *
Algemene Ziekteverzorgingswet en Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, 1965-1969 (inv. nrs. 5527-5528) *


ministers en staatssecretarissen
benoeming, aftreden en werkzaamheden van de volgende bewindslieden:
L.J.M. Beel, 1949-1962 (inv. nr. 6554)
A.C. de Bruijn, 1956 (inv. nr. 6562)
J.M.L.T. Cals, 1966-1969 (inv. nr. 6563)
W. Drees sr. , 1948-1962 (inv. nr. 6565)
D.J. de Geer, 1946-1947 (inv. nr. 6566)
A.M. Joekes, 1951-1952 (inv. nr. 6572)
J. van den Tempel, 1943 (inv. nr. 6603)
G.M.J. Veldkamp, 1962 (inv. nrs. 6607 als minister en 6634 (als staatssecretaris)
P. Muntendam, 1953-1954 (inv. nr. 6629)
A.A. van Rhijn, 1950 (inv. nr. 6630).
verwijzingen naar wetten, maatregelen en/of de uitvoering daarvan Ziekenfondsenbesluit (1941)
Wet op de Ziekenfondsraad (1947)
Ziekenfondswet (1964)
Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (1966)
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (1967)

regelgeving over het ministerie zelf
KB van 13 september 1918 nr. 38 (overleg met voorzitter Ministerraad verplicht)
KB van 3 juli 1937 (Staatsblad 140) (oprichting)
KB van 21 mei 1942 nr. 3 (in Staatscourant Londen 1942, nr. 3
oprichting AOK)
KB van 23 februari 1945 (Staatsblad F 11)
KB van 11 oktober 1947 (Staatsblad H 346)
Europees Sociaal Handvest (Tractatenblad 1962, nr. 3 (Engelse tekst) en 90 (Nederlandse vertaling)
verwijzing naar andere archiefvormers
geografische verwijzingen Nederland
internationaal Europese samenwerking en EEG
opmerkingen de met een * gemerkte dossiers zijn voorzien van een nadere toegang
 

de ministeries van Algemene Zaken en Algemene Oorlogdvoering van het Koninkrijk zijn in één beschrijving opgenomen omdat zij zo nauw met elkaar verbonden waren en omdat zij door het Nationaal Archief ook als één geheel worden beschouwd.
Ongeldige invoer