Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 11 maart 1637

ZITTING B

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 10 maart tot 10 april 1637.

Woensdag 11 maart 1637

9. Sijn binnengestaen de heer Beaumont van Dordrecht ende Anthonij Oetges van Amsterdam ende heeft deselve Beaumont geproponeert dat sijluyden voor desen op de leste vergaderinge openinge hebben gedaen van de saecke van Aemlant, daer nu een yegelijck de mont vol affheeft door de fameuse boekjes ende libellen die opentlijcken werden uytgestroyt, daerover sij haer ten hoochsten beclagen, verclarende dat sij hierinne niet en hebben gedaen als omme den dienst van 't lant te betrachten; verstaende dat de heerlicheyt als op riemen dreeff ende aen vreemden soude worden gegeven, hebben sij geacht dienstelijcker te wesen dat hetselve mochte comen op haer; niettemin bemerckende dat sulcx niet ten besten wort genomen, renunchieeren van 't recht dat haer daerbij wort gegeven, met verclaers van sich daermede niet vorders te sullen bemoyen, ende versoecken in protexie genomen te werden; dat anders niemant van de regieringe seecker can sijn als sulcke ongebondenheyt ende uytstroyinge van fameuse libellen werden getollereert.

Daerop d'heeren Eedelen, advijserende vanwegen d'selve, is verclaert, naedien dese saecke door 't geheele lant soo ruchtbaer geworden is dat een yegelijck de mont daervan vol heeft, dat voor de reputatie ende de gerechtigheyt van 't lant aen de eene sijde ende van de heeren dese saecke aengaende, aen de ander sijde best ende dienstelijcken sal sijn d'selve niet te versmooren, maer naecktelijcken te ondersoecken off daerinne is gepecceert dan niet; dat daeromme de originele brieven van investiture van den keyser ter saecke van Aemlant op voornoempte heeren gepasseert, alsmede van de brieff bij de keyser aen de cardinael-infant geschreven, mitsgaders van de procuratie bij de heeren gepasseert omme de heerlickheyt van Aemlant van de keyser op haer te versoecken, gelijck mede den brieff bij die van Vrieslant op dat subject aen de heeren Staten-Generael geschreven, hier in de vergaderinge behooren te werden geëxhibeert omme aen den advocaet-fiscael overgelevert ende bij d'selve mette Hooven van Justitie gecommuniceert ende nae examinatie een advijs geformeert te werden, omme, 'tselve gesien, naerder daerop te disponeeren. Dat ondertusschen de commissie van de voorss. 2 heeren omme ter Generaliteyt te gaen sal cesseeren.

Eenige als Leyden ende Medenblick hebben d'saecke noch swaerder, andere wat lichter ende sommige al vrij lichter opgenomen, maer meest alle daerin overeencomende dat alle de voorss. brieven, bij de heeren Eedelen gespecificeert, hier aen de vergaderinge behooren te werden overgelevert ende gelesen omme de waerheyt van de saecke te verstaen, maer omme d'selve alsdan (mettet advijs dat de heeren van de Reeckeninge daerbij souden connen voegen nopende de gerechticheyt van 't voorss. lant ende off de Graeffelicheyt van Hollant daer iets op heeft) aen de fiscael over te leveren, als bij de heeren Edelen geadvijseert, hoewel niet omme daermede te willen toonen alsoff de saecke soude smaecken criminel, maer allene omme d'selve stucken in ordre te versamelen ende aen de voorss. Hooven, dat is den Hoogen ende Provincialen Raet, over te leveren om advijs, ende middellertijt d'commissiën van de heeren voornoemt te surcheeren.

Meynden sommige dat wat te hard soude wesen geprocedeert; dat men daeromme de fischael behooren voorbij te gaen ende de stucken te senden aen beyde voorss. Hooven om advijs off de gemelte persoonen haren eedt aen 't lant gedaen oock hebben te buyten gegaen, ende off 't lant in sijn hoocheyt ende gerechticheyt daerbij is vercort; dat ondertusschen de saecke van de commissie voornoemt gelaten soude werden in sijn geheel, opdat alsoo geen vooroirdel ende prejuditie en wert geleyt in de goede naem ende faem van de voorss. heeren, die haer soo getrouwelijcken in den dienst van 't lant hebben gequeten.

Noch anderen meynden dat d'saecke, gaende aen beyde Hooven, soude wesen van al te langen treyn; dat men daeromme maer behooren te gaen aen 't Hoff Provinciael, veele oock voor billijck achtende dat alle fameuse libellen door den fiscael werden ingetrocken ende tegen de druckers geprocedeert volgende de placcaten off dat men d'selve speciaelijcken behooren te verbieden. Doch is d'saecke opgehouden in naerder resomptie tot morgen.

10. Wijders is gelesen de extensie van de resolutie op gisteren ter saecke van de zee genomen, d'welcke d'leeden haer wel hebben laten gevallen ende goedtgevonden dat d'selve sonder eenich uytstel sal werden bevordert.

Ende bij die occasie oock naerder sijnde gedelibereert off men soude trachten omme de kruysers van Zeelant weder in zee souden connen brengen tot affbreuck van den vijant, is 'tselve alsnoch opgehouden, te meer alsoo bericht wierde gedaen dat sij maer één schip in 't vaerwater hebben.

Is oock bij resomptie goedtgevonden dat voorgaende placcaten tegen dengenen die den vijant eenige toevoer off assistentie van scheepen doen geëmaneert, sullen werden opgesocht ende geëxamineert off naerder voorsieninge daertegen sal dienen te werden gedaen.

11. Is oock gelesen een advijs van den heer ambassadeur Willem van Lier, van Venetiën gearriveert sijnde in Vranckrijck den VIen martii uyt Parijs, dat hij in sijn eerste audiëntie, soo bij den coning als bij den cardinael ende den hartoch van Orleans seer beleeffdelijcken was bejegent met groote affectie tot desen Staet; dat Sijn Ma.t verclaerde de gemaeckte aleantie, 'tsij in cas van oirloge off van vreede, volcomelijcken sal presteeren, hebbende alrede ordre gestelt tot betalinge van de eerste 500.000 £ ende dat de reste oock op haren tijt sal volgen. Heeft oock hoope tot de betalinge van de vloot van Houteyn ende gesoncken schepen voor Rochel, daerop Sr. Grof al assignatie van 100.000 in handen ende heeft hoop tot noch 200.000 £; dat men daer bespeurende dat den vijant meer schijnt vervreempt te wesen van de vreede als voor desen, d'oirsaecke daervan is dat men verleden jaer vanwegen desen Staet allene defensive heeft gegaen, dat nu met vroech te velde te gaen dient te werden gerepareert omme alle mogelijcke affbreuck aen de vijant te doen, ende hem door de wapenen tot reden te brengen; dat den hartoch van Wijmeren dagelijcx ten hooff gaende haest met een goedt leeger sal vertrecken omme de saecke van Duytslant bij te springen, secht 10.000 man starck te sijn ende van verscheyden oorden.

12. Is noch gelesen een advijs van de agent Glarges den 9en martii 1637 dat 12 coopvaerders ende een oorlochschip van 't lant van de vloote van Nantis tot Duynckercken; dat schipper Sallem van Eerstwoud voerende een nieuwe fluyt, siende een Frans oirlochschip ende meynende dattet een Duynkercker was, sijn schip t'enemael heeft geruympt sonder yemant scheep te laeten. Is daerop bij de Fransman tot Calus ingebracht ende alhoewel sij hetselve hielden als aen haer vervallen, soo heeft nochtans eyntelijcken de gemelte Glarges sooveel te wege gebracht dat se haer met een cleyne vereeringe hebben laten contenteeren. Sal daeromme mettet eerste convoy nae Hollant comen.

Den resident off agent van Engelant is nae Parijs gegaen, hebbende wat goets wegen sijn meester de coning in mandatis die hij haest te hoove bij Sijne Ma.t sal openbaren.