© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Kees Kuiken, Beus, Helena Hendrika Maria de, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/BeusLenie [24/02/2017]
BEUS, Helena Hendrika Maria de, bekend als Lenie de Beus (geb. Uithoorn 23-8-1923 – gest. Uithoorn 27-3-2009), directrice transportbedrijf, eerste Nederlandse ‘Zakenvrouw van het Jaar’. Dochter van Adrianus Johannes de Beus (1886-1973), aannemer, en Gerarda Maria Adriana Vink (1894-1956). Lenie de Beus bleef ongehuwd.
Lenie
de Beus werd geboren als derde van acht kinderen in een rooms-katholiek
ondernemersgezin in Uithoorn. Haar vader kwam uit Leerdam, haar moeder uit
Mijdrecht. Lenie, vernoemd naar haar grootmoeder Helena Bos, had een
gelijknamig nichtje in Utrecht (1924-2007), wier vader treinmachinist was. Van
haar eigen jeugd en opleiding is niets bekend – ze had een hekel had aan
‘persoonlijke publiciteit’ (De Telegraaf,
23-7-1988).
Oliecrisis
Na haar schooltijd deed Lenie de Beus maatschappelijk en kerkelijk vrijwilligerswerk, totdat ze in oktober 1947 werd gevraagd als directiesecretaresse bij een van de grootste bedrijven in haar woonplaats Uithoorn. Deze teerverwerkingsfabriek produceerde onder meer asfalt voor de wegenbouw en had een eigen wagenpark met sproeiwagens dat werd ondergebracht in een afzonderlijke onderneming, de Nederlandse Wegensproei Maatschappij (NWM). De sproeiwagens werden ingezet om de asfaltwegen te beschermen maar konden ook dienen als tankwagens. Het bedrijf werd daarom bekender als Nederlandse Wegtanker Maatschappij.
Lenie de Beus groeide mee met het transportbedrijf. In 1964 werd zij bevorderd tot adjunct-directeur. Ze woonde met haar zus aan de Prinses Christinalaan (nr. 26) en later zelfstandig aan de Van Eedenlaan (nr. 12) in Uithoorn. Toen de zittende directeur in 1970 met pensioen ging, benoemde de raad van commissarissen weer een man. In 1973 rezen de olieprijzen wereldwijd de pan uit en werd Nederland getroffen door een olieboycot; de directeur wist hier geen raad mee en werd vervangen door De Beus. ‘Dat was in 1975, toevallig net het Jaar van de Vrouw’, zei ze in 1981 in een vraaggesprek met De Telegraaf.
Zakenvrouw van het Jaar
De Beus loodste haar bedrijf met succes door de naweeën van de oliecrisis. Ze had een netwerk van nieuwe klanten opgebouwd en gaf nu leiding aan 276 werknemers – bijna allemaal mannen, zoals gebruikelijk in deze sector. Zodra bekend werd dat in december 1981 voor het eerst een Nederlandse Prix Veuve Clicquot voor een ‘Zakenvrouw van het Jaar’ zou worden uitgereikt, werd zij genomineerd. Ze kreeg bezoek van een vijfkoppige jury, waarvan ook Thea Veldhuyzen van Zanten-Roest van Limburg, de initiatiefneemster van de prijs, deel uitmaakte. Niet alleen haar zakelijke prestaties maakten indruk op hen, maar ook de eenvoud en efficiëntie van haar kantoor.
In de herfst van 1981 hoorde Lenie de Beus dat ze uit 236 kandidaten was gekozen als Zakenvrouw van het Jaar. Op 18 december kreeg ze op kasteel Keukenhof in Lisse de eerste Nederlandse Prix Veuve Clicquot uit handen van minister van Economische Zaken Jan Terlouw. Het juryrapport benadrukte dat ze de top van het bedrijf op eigen kracht had bereikt en niet na de dood van man of vader in een familiezaak was gerold. Er werd – uiteraard – champagne geschonken. In haar dankwoord droeg De Beus een gedicht voor: Als je jammert: ik ben zwakker / dan mijn grote concurrent, / blijf je levenslang een stakker / die je dan ook bent./ Niet de Goliath en de rijken / tellen steeds voor zes, /Maar de fermen die niet wijken / hebben vroeg of laat succes (De Telegraaf, 19-12-1981).
Tot haar pensionering in 1988 was Lenie de Beus ieder jaar aanwezig bij de uitreiking van de Prix Veuve Clicquot en de daarbij behorende bezoeken aan het gelijknamige champagnehuis in Reims. In mei 1982 werd een wijnstok vernoemd naar ‘Helena de Beus, directeur-général’. Aan haar verkiezing dankte zij ook een bestuursfunctie bij Nijenrode – ze juichte toe dat het aantal aanmeldingen van meisjes er steeg. Trouwen en kinderen krijgen gingen volgens De Beus niet samen met een functie in de top van het bedrijfsleven, zo zei ze tegen de pers. In een interview uit 1991 haalde ze opnieuw uit naar vrouwen die geen ‘offers’ wilden brengen om tot het topmanagement door te dringen; zelf was ze daarom altijd ‘vrijgezellin gebleven’ (De Telegraaf, 9-7-1991).
Lenie de Beus, Officier in de Orde van Oranje-Nassau en eerste Nederlandse Zakenvrouw van het Jaar, overleed op 27 maart 2009 op 85-jarige leeftijd thuis in Uithoorn. Na een uitvaartmis in de parochiekerk De Burght werd ze op 2 april in besloten kring in haar woonplaats gecremeerd.
Archivalia
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag, collectie persoonskaarten en persoonslijsten.
- Noord-Hollands Archief, Haarlem, collectie van mevrouw De Beus te Uithoorn.
Literatuur
- Stan Huygens, ‘Een fiere winnares’, De Telegraaf, 19-12-1981.
- Stan Huygens, ‘Zakenvrouw in Reims’, De Telegraaf, 29-5-1982.
- ‘De zakenvrouwen van het Jaar’, De Telegraaf, 6-10-1984.
Illustratie
laatst gewijzigd: 24/02/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.