Limbach, Renate (1971-2006)

 
English | Nederlands

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Monique van de Griendt, Limbach, Renate, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Limbach [13/12/2016] 

LIMBACH, Renate (geb. Nijmegen 23-10-1971 – gest. Zoetermeer 6-6-2006), schaakster en onderwijskundige. Dochter van Antonius Limbach (1938-2007), medewerker schooladviesdienst, en Alida Ignatia Maria van Leeuwen (geb. 1941). Renate Limbach woonde vanaf 2001 samen met Michiel Bosman (geb. 1969), directeur bij een schadeverzekeraar. Deze relatie bleef kinderloos.

Renate Limbach, geboren in Nijmegen, groeide met haar één jaar oudere zus Marieke op in een warm gezin in Apeldoorn. Vader Ton Limbach was daar werkzaam als manager bij de Schooladviesdienst (later Perspectief). Hij leerde Renate schaken en ze deed dat graag. Omdat ze goed kon leren, had ze op school (de Anne Frankschool) vaak tijd over. Zodra ze met het reguliere schoolwerk klaar was, mocht ze het schaakbord pakken. Op haar tiende werd Renate lid van het Apeldoorns Schaakgenootschap en ging ze aan toernooien meedoen. In 1986 werd ze Nederlands meisjeskampioene in de categorie tot en met zestien jaar. Het Veluws College, waar ze van 1984 tot 1990 het gymnasium doorliep, gaf haar de ruimte om sport en school te combineren.

‘Strijdt met Beleid’

In 1987 en 1989 werd Renate Limbach Nederlands snelschaakkampioen bij de meisjes en in 1990 – inmiddels was ze achttien jaar – won ze het Nederlands dameskampioenschap. Het jaar 1990 brak ze als schaakster door. Op het wereldkampioenschap voor meisjes tot twintig jaar in Chili vertegenwoordigde ze Nederland. Ze behaalde 6,5 punt uit 13 partijen: een goede prestatie, gelet op het feit dat ze tijdens het toernooi ziek werd. Ook in 1990 maakte ze deel uit van het Nederlandse juniorteam voor de Fabercup, een toernooi voor landenteams met de sterkste Europese jeugd dat in Arnhem werd gehouden – Nederland won, voor Engeland en Schotland, Limbach scoorde 4,5 uit 5 op het eerste bord. En ze speelde dat jaar mee als lid van het Nederlands damesteam op de schaakolympiade voor landenteams, waar alleen de wereldtop speelt –  3,5 punt uit 8 partijen aan het derde bord.

Na het gymnasium ging Limbach cognitiewetenschappen studeren aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu Radboud Universiteit). De belangstelling hiervoor, net als voor psychologie en het methodologisch aanpakken van problemen, had ze van haar vader. Limbach bleef ook schaken. In 1992 nam ze, gesponsord door de universiteit, weer deel aan het wereldkampioenschap voor meisjes tot twintig jaar, ditmaal in Roemenië. Ze haalde 7 punten uit 13 partijen en werd daarmee twaalfde. Het Nederlands dameskampioenschap wist ze niet meer te winnen. In 1991 en 1992 werd ze tweede, in 1993 eindigde ze als derde.

In Nijmegen werd Limbach lid van schaakvereniging Strijdt met Beleid (SMB). Ze zette zich in voor de schaakclub, onder andere als teamleidster van het schaakteam dat in de toenmalige hoofdklasse speelde. Limbach gaf haar kennis graag door. Zo was ze trainster van veel jeugdtalenten en coach bij jeugduitzendingen, bijvoorbeeld van het Nederlandse team dat aan de Jeugd-Olympische Spelen in Moskou (1998) meedeed. Voor de Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) ontwikkelde ze de opleidingsstructuur voor schaaktrainers, behartigde ze de belangen van het vrouwenschaak en was ze actief in de commissie jeugdschaak.

Na haar doctoraalexamen in 1996 kreeg Limbach een promotieplaats bij de Faculteit Toegepaste Onderwijskunde aan de Universiteit Twente. De schaaksport nam ook in haar promotieonderzoek een belangrijke plaats in. Vanwege de spelsituatie met vaste regels vormt schaken namelijk een ideaal studieobject om meer inzicht te krijgen in de manier waarop spelers problemen oplossen. Ook het kennisverschil tussen expert en beginner is met schaken goed te bestuderen. Of zoals Limbach zelf zei: ‘Schaken heeft van oudsher een belangrijke rol gespeeld in de cognitieve psychologie. In deze wetenschapstak wordt het behandeld als een fruitvliegje in de biologie’ (UT nieuws, 1998). Op 8 maart 2001 promoveerde ze bij Prof. Dr. J.M. Pieters en Prof. Dr. A.J.M. de Jong op het proefschrift Supporting Instructional Designers. De tiende stelling bij haar proefschrift is een diagram met een schaakprobleem. In de tijd dat ze aan haar dissertatie werkte, was Renate Limbach ook actief bij de Duitse Schachklub Turm Emsdetten e.V. Met het damesteam van deze club veroverde ze in het seizoen 2000-2001 de nationale vrouwentitel van Duitsland.

Na haar promotie werd Limbach beleidsmedewerker onderwijs bij de Tweede Kamerfractie van de VVD. Ze verhuisde naar Zoetermeer, waar ze ging samenwonen met Michiel Bosman, die ze kende van het schaken. Ze genoot van het analyseren van de politiek en leverde een gedegen en tegelijk praktische bijdrage aan het werk van de VVD-fractie in de  Tweede Kamer. Ook in haar woonplaats was ze actief in de partij.

In 2003 maakte Limbach de overstap naar het ministerie van Onderwijs, waar ze werd aangesteld als adjunct-inspecteur hoger onderwijs. Ze deed onder andere onderzoek naar de werking van het accreditatiestelsel. De publicatie van ‘haar’ katern van het inspectierapport maakte ze niet mee. Op 6 juni 2006 overleed Renate Limbach, 34 jaar oud, volkomen onverwachts in haar woonplaats. Ze werd begraven in Apeldoorn.

Reputatie

Al op jonge leeftijd werd Renate Limbach gelouwerd: vanwege het behalen van de damestitel bij het NK Schaken (1990) ontving ze op 7 januari 1991 de Zilveren Raadhuispenning van de gemeente Apeldoorn. De wereldschaakbond FIDE verleende haar op basis van haar schaakprestaties de titel Internationaal Vrouwenmeester (WIM). Postuum benoemde de Duitse Schachklub Turm Emsdetten e.V. haar in 2006 tot erelid vanwege haar verdiensten voor deze club. Ook werd er een schaaktoernooi naar haar vernoemd: van 2006 tot 2008 organiseerde de Stichts-Gooise Schaakbond het Renate Limbach Nederlands Kampioenschap Rapid voor vrouwen en voor meisjesviertallen.

Renate Limbach was bijzonder geliefd in de schaakwereld vanwege haar inlevingsvermogen, inzet en betrokkenheid. Enkele uitspraken over haar van andere schakers: ‘Ze zag andere schaaksters niet als concurrenten, maar als vriendinnen en medeliefhebbers van het schaakspel’, ‘Je kon met haar lachen maar ook serieuze gesprekken voeren over het leven en relaties’, ‘Haar schaakstijl was fanatiek en aanvallend. Ze hield van fantasievolle vechtpartijen’ (gecit. Sziva en De Kleuver 2009).

Publicaties

  • Supporting Instructional Designers (Enschede 2001) [diss. Universiteit Twente].
  • ‘Accreditatie in de praktijk’, Midterm review van het accreditatieproces (december 2006) katern nr 4 [uitgave Inspectie van het Onderwijs].

Voor een lijst van haar wetenschappelijke publicaties, zie UTPublications [URL geraadpleegd 18-6-2016].

Literatuur

Illustratie

Renate Limbach, door Bas Beekhuizen, 1993 (particuliere collectie).

Auteur: Monique van de Griendt

laatst gewijzigd: 13/12/2016

De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.