Dagboeken

dagboekcahier 5

01/10/1913

[20 september 1913]

[...] Merkwaardig was de wijze, waarop de koningin de troonrede voorlas. De passage over ’t slagschip voor Indië zeide ze zeer luid, wat iedereen frappeerde. Maar de  koloniale paragraaf, waar ze ’t zeker in ’t geheel niet mee eens is, zei ze zeer zacht!

            Dinsdagmiddag hadden we reeds clubvergadering om de presidentskeuze te bespreken. Naar verluidde waren de vrijzinnigen ’t daarover in ’t geheel niet eens. De oud-liberalen wilden jhr. de Beaufort, de Unie-Liberalen waren verdeeld over mr. van Doorn en mr. Fock. Wij zouden natuurlijk weer op Van Nispen stemmen. De vrees werd echter geopperd dat sommige vrijzinnigen uit balorigheid ook misschien op hem zouden stemmen en dat hij zóó gekozen zou worden. Hij zelf wilde dit absoluut niet. Hij meende dat hij met een linksche meerderheid als rechtsch president in een scheve positie zou komen. Mr. Loeff trachtte nog hem over te halen. Doch hij hield voet bij stuk. Zoo werd besloten dat wij blanco zouden stemmen bij no. 1 en 2 van de voordracht en bij no. 3 op Van Nispen. Deze voorzichtigheidsmaatregel bleek tenslotte overbodig. Mr. Goeman Borgesius,  de leider van de Liberale Unie, was tijdens de crisis niet bij de koningin geroepen; wel mr. de Meester. Naar gezegd wordt heeft hij bij een vorige gelegenheid de koningin wat voorgelogen, waarover zij nog steeds zóó verstoord is, dat ze niet hem, maar mr. de Meester als representant van de Liberale Unie hoorde. Inde irae  bij Borgesius. Deze eischte nu, bij wijze van eerherstel, dat hij nr. 1 op de voordracht van president zou worden gekozen. ’t Klonk ongelooflijk, daar hij een zeer ernstige hartkwaal heeft en overigens ook nu juist niet de qualiteiten voor een goed kamerpresident heeft. Doch bij de stemming bleek, dat hij alle stemmen van de vrijzinnigen en van de sociaal-democraten kreeg! En nr. 2 werd gekozen de leider der sociaal-democraten, mr. Troelstra. Een fijne voordracht om aan de koningin aan te bieden! Nr. 3 werd met bijna algemeene stemmen jhr. van Nispen. Dat had hij werkelijk na de vorige zitting ook wel verdiend! Hij had zich een werkelijk uitnemend president getoond.

            In de begrootings-commissie ben ik aangewezen als rapporteur voor hoofdstuk X (landbouw, nijverheid en handel); ’t is een aardige erkenning dat ik op ’t gebied der sociale wetgeving toch iets gepresteerd heb in de Kamer. Tot nu toe heb ik altijd binnenlandsche zaken of justitie gehad. Bij de begrooting van dit jaar zal ’t juist bij hoofdstuk X ’t meest spannen. Over Treub’s plannen betreffende de sociale verzekering heb ik een artikel geschreven in ’t Katholiek Sociaal Weekblad van vandaag.

            Vrijdag heb ik een zeer interessante vergadering gehad van een subcommissie der werkloosheids-staatscommissie bij Treub op ’t departement van Landbouw.  Behalve ons tweeën zaten erin Troelstra, De Wilde (wethouder van Den Haag) en Plate. We moeten een schema ontwerpen voor de organiseering van de voorkoming en bestrijding der werkloosheid en aangeven, wat daarbij voor de staat te doen valt. En merkwaardig, ofschoon we waren oud-liberaal, anti-revolutionair, vrijzinnnig-democraat, sociaal-democraat en katholiek, waren we ’t tenslotte op alle punten eens!