Dagboeken

dagboekcahier 6

24/08/1918

zaterdag 24 augustus 1918

Nu is ’t vandaag precies vijf weken geleden dat mgr. Nolens me vroeg en ik ben nog even wijs als toen. Eigenlijk nog minder! Colijn heeft nu ook bedankt, dat wil zeggen hij heeft niet absoluut bedankt, maar verklaard dat als er een ander man van rechts bereid werd  gevonden, hij verzocht niet in aanmerking te komen. Ik krijg zo’n beetje ’t vermoeden dat dit een schaakzet is tegenover mgr. Nolens en wel een zet die zijn spel in de war stuurt.

            Klaarblijkelijk was ’t spel van Nolens dit: eerst moet publiek blijken dat noch de Christelijk-Historischen, noch de Anti-Revolutionairen willen en dan kan een katholiek als formateur en premier optreden. Met Lohman lukte dit; en wijl Colijn ook geweigerd had, zou ’t met hem ook lukken en dan kon Van Nispen of Ruijs optreden. ’t Zat goed in elkaar. Maar nu zegt Colijn niet: neen, maar: liever niet, alleen als geen ander wil. Een tegenzet precies in de stijl van Nolens, maar die daarom zijn spel bederft.

            Wat nu? De koningin is onmiddellijk daarna weer uit Den Haag vertrokken, niet naar Het Loo, maar naar Soestdijk waar ze tot maandag te gast van de koningin-moeder blijft en dus ook wel niemand ontvangen zal. Wil ze er eens rustig met mama over spreken?

            De liberale kranten, behalve Het Vaderland, stellen ’t nu voor dat Nolens’ bemoeiingen mislukt zijn, dat de rechterzijde blijkbaar niet in staat  is een ministerie te vormen, dat er dus nu een ‘nationaal kabinet’ moet optreden. Het doel is: Treub voorop te schuiven en ik vrees dat daar Entente-invloeden achter zitten. Een verslechtering van onze verhouding tot Duitschland zou daarvan het noodzakelijk noodlottig gevolg zijn.

            Mede ook hierom kan ik mij met de ultravoorzichtige politiek van Nolens moeilijk vereenigen. Hij speelt een gevaarlijk spel en voor zulk fijn politiek spel is ’t nu waarachtig toch de tijd niet. En daarbij komt dat de menschen er niets hoegenaamd van begrijpen. Ze worden ongerust, zenuwachtig en kriebelig. Waarom, nu we er voor stonden, niet flink en ronduit aangepakt? Dat had geestdrift gewekt en vertrouwen en ware een bewijs van krachtgevoel geweest. Al dit tastend vooruitgaan wekt juist het tegendeel uit. Met dat al, afwachten blijft de boodschap. Maar mij is niet duidelijk, wat er na het uitwijkend antwoord van Colijn nu zal gebeuren. Vreemd was al aanstonds dat de koningin uit Den Haag vertrok zonder een verdere stap te doen.