Dagboeken

dagboekcahier 10

27/02/1941

donderdag 27 februari 1941

Maandagmorgen werd ik nu juist niet aangenaam verrast door dit briefje, een doorslag op een dun vodje papier:

Rotterdam 22 februari 1941

N.V. De Courant ‘De Maasbode’

Den heer: prof. mr. P.J.M. Aalberse

M.H.

Wij zijn verplicht u hierbij te ontslaan, terwijl wij u aan het einde van de maand februari ook geen loon kunnen uitkeeren. Wij danken u voor de ons bewezen diensten.

Hoogachtend,

N.V. De Courant ‘De Maasbode’

(stempel:) Johan Kuypers, directeur

Dinsdagmiddag vernam ik van Wintermans het volgende: zaterdagmorgen kwam de Duitsche politie weer in de bureaux van De Maasbode. De zaak werd gesloten en aan het geheele personeel, hoog en laag, moest op staanden voet ontslag worden gegeven. Aldus geschiedde. Persen en gebouwen werden verzegeld. Dit is dus wel het einde van De Maasbode. ’t Is treurig èn om de zaak zelve èn om het groote personeel, dat nu broodeloos is gemaakt.

Denzelfden dinsdagmiddag vernam ik, dat er te Amsterdam een zeer uitgebreiden werkstaking was uitgebroken – zoo bijvoorbeeld in het gemeentelijk trambedrijf – als protest, omdat maandag eenige honderden joden door de Duitsche politie waren gevangen genomen en naar Duitschland gevoerd. Er waren in den laatsten tijd al voortdurend relletjes in Amsterdam geweest als gevolg van ’t brute optreden van de W.A.-troepen van de Nationaal-Socialistische Beweging, die bovendien stelselmatig relletjes uitlokten. Ook in andere plaatsen – Haarlem, Zaandam, enz. – zei men, dat relletjes waren uitgebroken. Gevolg: gisterenavond verscheen er een proclamatie van generaal Christiansen, waarin hij mededeelde, dat hij in overleg met Seyss-Inquart het burgerlijk bestuur in Noord-Nederland in handen had genomen en nu alle optreden van partijen, ook zelfs het dragen van uniformen en insignes, verbood.  Op het aanhitsen tot staking in voor de weermacht belangrijke bedrijven stelt hij de doodstraf.

Zoo is ’t gekomen gelijk ik het al sinds lang voelde aankomen. Het prikkelend optreden van de Nationaal-Socialistische Beweging, het brute afranselen niet alleen van joden maar ook van andere burgers door de W.A., de verschillende benoemingen van soms volkomen onbekwame N.S.B.-ers zelfs in de hoogste posten, het gevoel van volkomen rechteloosheid en machteloosheid tegenover dit optreden, de krasse maatregelen tegen de joden die den normalen Hollander ertoe drijven de hem zelf misschien onsympathieke partij voor den man die de klappen krijgt te kiezen, dit alles deed een steeds ondraaglijker wordende spanning ontstaan. Een kleine aanleiding was voldoende om een uitbarsting te doen ontstaan. Deze is nu in Amsterdam gekomen.

Gunstig acht ik het, dat nu generaal Christiansen het heft in handen heeft genomen. Men zegt, dat hij wel hard is, maar verstandig en dat hij steeds tegen ’t optreden van de Nationaal-Socialistische Beweging gekant was en zelfs onlangs Göring heeft gewaarschuwd, dat hij, als ’t zoo doorging, de verantwoordelijkheid niet langer zou kunnen dragen: hij wenschte achter het front rust, geen relletjes.

Van andere zijde schijnt er nu toch ook tegen de W.A. te worden opgetreden. Ik vernam, dat de procureurs-generaal aan de burgemeesters hadden opgedragen een onderzoek naar het verleden der W.A.-mannen in te stellen. Uit Limburg vernam ik, dat daar nu wel zou blijken dat nog geen vijftien procent van hen zonder vroeger strafvonnis waren! Dit zal wel overdreven zijn, maar ’t schijnt toch wel, dat er onder deze lieden heel wat ongure elementen rondloopen. Met spanning zie ik de komende dagen tegemoet. Ik acht ’t niet uitgesloten, dat wat in Amsterdam gebeurd is, verder in het land aanstekelijk zal werken.

Er gebeuren de wonderlijkste dingen. Vanmiddag heb ik Mijnraad. Onder meer komt er een voorstel van de directie der Staatsmijnen ter tafel om in Hoensbroek een groot gezellenhuis voor f 66.000,– aan te koopen, om dit dan op haar verzoek aan de N.S.D.A.P. (de Nederlandsche organisatie van de hier wonende Duitschers) te verhuren voor 50 gulden per maand! Dus een weinig verkapt subsidie van ± f 4500,–! Zooiets hadden de Staatsmijnen vroeger eens moeten doen bijvoorbeeld ten gunste van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij of van de Katholieke Staatspartij! Welk een gehuil zou er dan uit de Nationaal-Socialistische Beweging zijn opgestegen!