Dagboeken

dagboekcahier 10

29/08/1939

dinsdag 29 augustus 1939

Wat zal ’t worden? Oorlog of vrede? Vandaag schijnt ’t de beslissende dag te zullen worden. Welk een verantwoordelijkheid voor hen, die de beslissing moeten nemen! Valt Duitschland Polen aan, dan volgt onmiddellijk de oorlogsverklaring van Engeland en Frankrijk. Wat zal Italië doen? Ik geloof, dat Mussolini, den ondergang van zijn eigen land voorziende, gelijk Italië ook in 1914 deed, Duitschland in den steek zal laten. Het plan schijnt, dat Engeland en Frankrijk zich aanstonds met volle kracht op Italië zullen werpen. Maar als ’t zich neutraal verklaart, wat zal dan Duitschland doen? Hier wordt geloofd, dat (als Italië aan den As trouw blijft!) Duitschland zich in ’ t westen slechts verdedigen zal en dan met alle overige krachten, sterk gemotoriseerd, op Polen zal werpen. Roemenië is Polens bondgenoot. De Duitschers schijnen erop te rekenen, dat ze Polen in vijf à zes weken onder den voet kunnen loopen. Daarna zouden ze zich dan naar het westen kunnen keeren. Griekenland en Turkije staan ook aan de kant van Engeland en Frankrijk. Spanje zal, nu nazi-Duitschland plotseling een verbond met Rusland heeft gesloten, zich wel neutraal houden. Wat zal Rusland doen? Ik hoop, dat de bolsjeviki Duitschland in den steek zullen laten: verdiende loon.

            Ik maak me bezorgd over Rie in Zevenaar. Wim moet als medicus daar blijven. Maar als de Duitschers zich, vooral als Italië afzijdig blijft, op Rotterdam zullen werpen om Engeland te kunnen aanvallen en een duikbootenbasis te hebben, gelijk in 1914-1918 in Zeebrugge, dan loopt de weg over Zevenaar. Als dan, wat ’t plan is, de mooie nieuwe bruggen opgeblazen worden, dan zit de bevolking gevangen. Ik heb ’t advies gevraagd aan mijn collega in den Raad van State generaal Muller Massis: hij zegt: geen gevaar, zeker de eerste zes weken niet. Maar oud-minister Van Dijk, pas afgetreden, was daar niet zoo zeker van, als Italië neutraal bleef; hij zei: ik zou ’t zekere maar voor ’t onzekere nemen en je dochter met haar twee kleintjes naar Den Haag laten komen. Ik heb haar alles door de telefoon uitgelegd, ze moet ’t nu zelf maar beslissen. Ze wil namelijk haar man niet alleen achter laten en blijft dus liever.

            ’t Is ’n moeilijk te beslissen geval. Wellicht komt vandaag de uitkomst. Ik geloof nog steeds niet in het uitbreken van den oorlog, die een wereldramp zal worden als de geschiedenis nog niet gekend heeft. Ik geloof, dat Hitler maar steeds dreigt, maar tenslotte niet zal doorzetten, indien Engeland en Frankrijk maar sterk op hun stuk blijven staan. En dit schijnt nu wel ’t geval te zijn. Een da capo van München zou voor de toekomst evenzeer vol onheil zijn en den oorlog alleen uitstellen.