Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

 
English | Nederlands
A FR_K_X019r_078_1 FR_K_X019v_078_2 B FR_G_X020r_078_1

A: AGH 325 (klein register Friesland), f. 19r-19v, nr. 81 (primaire registratie).
B: AGH 324 (groot register Friesland), f. 20r, nr. 81 (78) (na 1331 juli 17, wrs. vóór 1336 mrt. 15, naar A).
Opschrift:

Die dijckaidze van Westvrieslant.

In de linkermarge een kruisje bij het begin van de tekst. – In de rechtermarge, ter hoogte van de laatste bepaling, over de afwatering van Heerhugowaard, een wijzend handje met de aantekening, door een contemporaine hand: den Waert te wateren.

Editie/regest: Van Mieris, ChHZ II, p. 394-395.

Dat Melme en Leye toponiemen zijn, blijkt uit een aanhaling in MNW s.v.

melm.

Wi Willaema grave van Heynnegouwenb etc. maken cont etc. Want onse land van Vrieslandc langhe tijd suaerliked ende oneffen e langhe tijd ghedijctf hevet gheweest ende qualiken ghewaterd, so sien wi over een ghedraghen met onsen ghemenen Rade met goeder voirsienichede hoe wi willen dat men voirdaneg Vrieslandh dike ende watere.

In den eersten zullen diei van Drechterland den dijc maken van Werfaerds hove tote Walichs dike, ende al Walichs dike tote Outerleker dikej toe, ende dien houden met allen horen ghemenen ambochte.

Voird zullen die van Oterleke houden al dien dijc tuschen Walichs dijck ende Heren Hughen dijcl; ende dair toe gheven wi hem te hulpe sonder coept dat melmekijn dat si coepen wilden an Oterleke, also alst hem die rentemeister bewisen zal.

Voird sullen die van Scaghen ende van Niedorp houden in Herenm Hughen dijc vier hondert roeden dijcs, bi der roede van Haerlem te meten, ende die zullen si nemen an die van Oterleke.

Voird sullen die van Gheestman ambocht Herenn Hughen dijc voirt houden ende al den dijc tote den Kenemairo dijc toe bi der poirte van Alkemarep, ende den dijc van den Rekerdam tote Vriesen dikeq toe diemen hiet Nyewescagherdijcr.

Voird Vriesen dijc diemen hiet Scagher dijcs zullen houden die ghene diene sculdich sien te houden.

Voird sullen die van Scaghen ende van Niedorp den dijc houden van den oestende van Vriesen dijct tote bi des Rentemeisters sluseu in Heren coechv, dair sine van outs plaghen toe te houden.

Voird sullen dat ghemene ambocht van Hocwoude met Hensbrokew ende met Updam ende metx Aelbrechtsy Florijsz soens land den dijc houden van des Rentemeesters slusea' voirs. toet herenb' Hughen coeghe. Ende den middeldijc van Herenc' Hughen coeghe tote Werfaerds hove toe segghen wi quite datten niemant scouwen noch stoelen en sal, ende Hensbroked' ende Updam, Melme ende Leye te setten in lichten hoefslache' bi Janne van Polanen, bif' onsen rentemeister ende onsen dijcgrave, ende niet meer dijcs dair of tontfane dan hem onse lude voirscreven up setten zullen. Ende diemen dijc ofset in Hereng' Hughen coech, die salmen dijc toe setten Heren coechh' bi onsen luden voirs.

Voird sal men den Rekerdijc maken anderhalve roede breet ende ene halvei' roede hoech boven den slechten weghe, bi den dijc grave ende bi den hiemraet, ende dair tenden te scouwen die scoute mit den scepen.

Voird sullen die van Gheestman ambocht enen waterganc hebben doir dat niewelandj' ende tote Rochsvliet uyt te wateren. Dien waterganc ende waterscuttinghe ane beiden siden sal scouwen onse dijcgrave mitten hiemraet k'. Ende die waterscutinghe sal hoghe wesen ten minsten achte roedel' voeten hoech ende roeden breet up den hoghesten cant, ende die te meersen bi den hiemraet als hem orbaer denket. Ende so wat boeten dair of verscinen zullen, dair of zullen wi hebben die ene helfte ende hair Jan van Heynnegouwenm' onse broeder die ander helfte, behouden ons onser scouwe ende boete up die zeedijc ende in die slusen.

Voird sal men dat gat up Walichsdorpn' ende alle die gate die up den Wardo' wateren toe slaen.

Voird sal men up breken alle die slusen die legghen in Herenp' Hughen dijcq' ende in Outerpardijcr'.

Voird alst ons orbare denket jof dienwiet bevelen soe sal men die sluse te Nuwen dorens' up breken, ende men sal den zeedijc onder thuys legghen, dair nu die indijc gaet, ende den anderen dijc laten varen; ende in den dijc onder thuys salmen ene sluse legghen.

Voird salmen Herent' Hughen waird wateren mit drien ganghen, elc vier voete wijt; des sel een gat gaen doir Scaghen ende een gat in die Wisene ende dat derde gat in Gheestman ambocht, mar dat gat in Gheestman ambocht zalmen wider maken dan vier voeteu' als men waent dattet oirbair es.

Ende omme dat wi alle stucken voirscreven ghestade willen hebben houdenv' ende onverbreckelic behouden ons onser heerlicheden ende ons ghemeents lands orbairw', zo hebben wi desen brief bezeghelt open met onsen zeghele. Ghedaen in die Haghe up sinte Jacobs dach int jaer ons Herenx' Mo CCCo ses ende twintich.

[Dienstaantekening:]

Per dominum et commune consilium.

a
Will. B.
b
Heynn. A; van Heynnegouwen ontbr. B.
c
Vriesl. B.
d
r klein bovengeschreven A.
e
hier heeft gheweest B.
f
g verbeterd uit d A.
g
door andere hand in de marge toegevoegd, oi onduidelijk A; voirtane B.
h
Vriesl. B.
i
bovengeschreven A.
j
bovengeschreven, waarbij aan het voorgaande woord nog de eind-r werd toegevoegd A; Outerlekerdike B.
k
Walichs dike B.
l
Haren Hughen dike B.
m
Haren B.
n
Haren B.
o
Kenemaer B.
p
Alkemaer B.
q
Vriesen die lee B; de wat onzorgvuldig gevormde k lijkt inderdaad wel op le A.
r
we bovengeschreven A; Niewescagher dijc B.
s
Scagherdijc B.
t
Vriesendijc B.
u
Rentemeesters sluse B.
v
Haren coech B.
w
Hensbroeke B.
x
bovengeschreven A.
y
de eerste e verbeterd uit een bovenschacht A.; Aelbrecht B.
z
Florens B.
a'
Rentemeisters sluse B.
b'
haren B.
c'
Haren B.
d'
Hensbroeke B.
e'
ofslach B.
f'
verbeterd uit ende A.
g'
Haren B.
h'
Haren coech B.
i'
ene halve verbeterd uit anderhalve A.
j'
niewe land B.
k'
hier ende daer tenden tescouwen doorgestreept B.
l'
bovengeschreven, mogelijk ter vervanging van het volgende woord A.
m'
Heynn. AB.
n'
Walichs dorp met twee horizontale verbindingsstreepjes tussen de woorden B.
o'
Waerd B.
p'
Haren B.
q'
bovengeschreven A.
r'
Outerpaerdijc B.
s'
Nuwen doren met twee horizontale verbindingsstreepjes tussen de woorden B.
t'
Haren B.
u'
viervoete met een verticale scheidingsstreep tussen beide woorden A.
v'
bovengeschreven, mogelijk ter vervanging van het voorafgaande woord A.
w'
overbaer B.
x'
ontbr. A.
Oorkonder: graaf Willem III
Destinataris: de ingelanden van West-Friesland