Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Gwijde van Henegouwen verleent de poorters van Amsterdam een stadsrecht.

De begin- en einddata zijn ontleend aan de dag dat Gwijde van Henegouwen beleend werd met het land van Amstel respectievelijk de dag dat hij tot bisschop van Utrecht werd gekozen.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

In dien name des Vaders, des Soens ende des^a Heylighen Gheest amen. Wi Ghye van Heneghouwen maken cond allen den ghenen die desen brief sullen sien of horen lesen dat wi bi ghemenen rade^b onser goeder lude hebben gheset ende ghegheven onsen poirteren van Aemstelredamme alsulke coere ende alsulc recht in hore poerte ende in hoer vrihede te houdene ende te voeren als hier volghet bescreven.

1. Int eerste, es dat sake dat een man den anderen doetslaet, dat sel wesen lijf jeghens lijf daermenne mitter versker daet beghripet; ende waer dat sake dat hi ontghinghe, so soude die here hebben twintich pond van sinen goede, ende die scoute sal voert rechten bi den scepenen als rechts es.

2. Voirt willen die maghe claghen mitten doede, so souden vier manne uter maechscape zueren, die den scepenen dochten goeden knapen wesen, dat si en ghenen onsculdighen man beclaghen sullen.

3. Voirt waer dat sake dat een mensche den anderen leemde, die waers op vijf pond of op sijn hand; en ware of hine leemde te vollen alse van enen oghe uyt, of voet of hand al of, die waers op tien lb.

4. Voirt wie so vrede brake, die waers op lijf ende op goet.

5. Voirt wie so een huys an stormet bi daghe, die waers op vijf pond, bi nachte op tien pond.

6. Voirt wie so suaert of knijf toghe in arren moede, die waers op een lb; of die vochte met staven of mit verbodene wapene of met vuysten^c, die waers op een pond.

7. Voirt wie so enecoere^d wonde dien anderen dede, die waers op drie lb.

8. Voirt van allen vervochtenen boeten so hebben die here twiedeel ende die poirte ende die scepene mitten scoute dat dordendeel, half die poirte ende half die scepenen ende dien scoute die ander helfte, sonder van doetslaghe.

9. Voirt waer so een vechtelic es ende die scoute met twien scepenen vrede eyskede, jofte twee scepene daer die scoute niet bi en es, so wie so es weygherde, die waers op vijf pond tote elker tijt dat men hem eyschede, tote drien tiden; ende so saelt gherechte helpen den ghenen dies vreden begeert.

10. Ende so wie an der scepene ede spreket, die waers jeghens elken scepene op twie pond ende den here also vele alshem allen.

11. Wat vonnesse dat die scepenen wort ghevraghet, sijn sijs niet wijs so sullen si soeken tUtrecht, of daer sijs best wijs moghen werden binnen den Ghestichte.

12. Wat wilcore dat die scoute mit den scepenen maket, die moghen si houden also langhe alse hem goet dunket, behouden den here sijn rechte.

13. Ende wat poertre dat die scoute ende die scepenen ontfaen die goet knaep es ende onberoft, daerne sal die here niet wedersegghen.

14. Ende waer dat ter poerte goet gheleghen es, dat en sal nerghen en ghien onghelt ghelden dan binnen Aemstelredamme.

15. Ende wat poertere si ontfaenc^e, die heft zes weken hen te bereyden ende dan binnen te comene mitter wone ende binnen der poirten wonachtich sijn; so mach elc poirter buten wesen sine lentene te doene ses weken, ende in den oechste sinen bou^f te doene ses weken.

16. Voirt wat poirter uter poerten vaert buten den scepenen ende buten den Rade, roven, barnen of lude te vanen, die es op vijf pond ende sijns poertrechts quite; ende dese boete sal gaen als dandere.

17. Waer dat zake dat een poirter buter vriheyt in node quame of buten beleghen worde, so sal die mene poirte dien man ontsetten ende uyt siere noyt helpen, es dat sake dat si willen, mit ghemenen rade der scepene, daert^g jeghens dien here niet en draghet.

18. Voirt wat gheschyet binder vriheyt van Aemstelredamme, dat salmen berechten bi den scepenen van binnen, daert jeghens die herelichede niet en draghet.

19. Voirt daer die rechtere of scepene yement vermaent des heren rechte te starkene, die des weyghert die es op een pond.

20. Voirt sullen si den here dienen totes heren wille na hore machte.