Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem IV doet uitspraak over verschillende misdrijven die de poort van Delft jegens hem heeft bedreven, en legt de stad een boete op.

De editie in ChHZ is naar andere bronnen; enkele variante lezingen daaruit zijn weergegeven in de voetnoten bij onderstaande tekst.

Onduidelijk is in onderstaande tekst de betekenis van het begrip byaerdighen luden. Mogelijk is dit te lezen als bejaerde luden, in de zin van 'meerderjarigen', 'niet onmondigen'. – Het citaat uit de poirthantveste verwijst naar de Delftse stadskeur van van 1246, en wel naar artikel 10 in de Nederlandse vertaling ervan (OHZ II, p. 290-306, nr. 680; het geciteerde artikel op p. 301).

Willem ..grave van Heynnegouwen^b etc. maken cond allen luden dat die ghemene poerte van Delf van alre broke ende misdaet die si jeghens ons ende jeghens onse heerlichede misdaen heeft tote desen daghe toe, ane ons ghebleven is ghehelike mit horen brieven beseghelt mit hoere poerte zeghele; soe hebben wi ons mit goeden voirsienicheden dair op wel beraden, ende uten dair of onse zegghen.

Inden ersten zegghen wi na der wairheyt die wi ghevonden hebben dat alle dat land dat leghet in Delflant, oec ware die ghene woent dies dat land is, ghelden sal mit dien van Delfland, ende alle dat land dat leghet in der Abdissen hoeven volghen sal sinen man dair hi van rechte woend.

Vort segghen wi want die hantveste van Delf houd dat si ghenen man in Noirtholland^c wonende die den grave sine jairbede sculdich is, tot enen poerter binnen Delf ontfaen en moghen, ende Pieter Pieters sone den grave jairbede sculdich is, soe en mach hi aldair ghien poirter wesen; wairbi dat hi sculdich is te ghelden mit die van Delflant. Ende dat die van Delf^d misdadich sien jeghens ons om dat si hem tot enen poirter ontfinghen, ende om dat si onse lude van Delfland vinghen die Pieter ^e ghepand hadden, dair si in ghedaen hebben grotelike jeghens onse heerlicheden; ende dat si langhe tijt bedesculdighe lude in Noirtholland^f tote poerters ontfaen hebben, dat si niet doen en moghen.

Vort want der poirthantveste van Delf hout: 'est dat sake dat enighe thijns lude of scotbairlude enichts ambochts heren, behalven mi, ghedaghet worden van rechter, soe machse hoir sonderlinghe heer van den rechte nemen also dat hi belove met zekeren trouwen van him recht te doene binnen den naesten XV daghen; is oec dat hi des niet en doet, soe en mach hise voirtmeer niet nemen van der poirte recht', soe segghen wi: want in der hantveste 'behalven mi' staet, dat onse tijns lude ende onse scotbair lude onverbonden sijn ende dat mense binnen Delf niet besetten en mach, het en ware van scouden die si voir scepenen dair binnen versekert hadden. Ende wan die van Delf hier boven onse lude beset ende ghevanghen hebben, soe sien si dair in misdadich jeghens ons^g.

Vort segghen wi na der wairheyt die wi ghevonden hebben dat die ghesworen van Delfland ende twie scepen van Delf scouwen sullen; ende wat die meeste hoep van den ghesworen ende van dien twien scepen over yen draghen sullen, dat sel vaste ende ghestade ^h bliven. Ende want die poirte van Delf dair jeghens ghedaen heeft, soe segghen wi dat si jeghens ons brokich is.

Vort segghen wi na der wairheyt die wi ghevonden hebben dat die persoenre van Delf mit den ghesworen van Delfland jairlix enen kercmeester ende enen Heylighen Gheest meester kiesen sullen, die landlude wesen sullen in Delfland of in den Vryen ban; ende want die poerte van Delf dair jeghens ghedaen heeft, soe denct ons dat si jeghens ons brokich is.

Vort segghen wi na der wairheyden die wi ghevonden hebben dat die cameren die voir der Lombairderⁱ huys staen ghetymmert op onse heerstrate staen, dair ons in denct dat die poirte van Delf in misdaen heeft; ende segghen dat men die cameren of breke tuschen hier ende Bamisse^j naistcomende.

Vort segghen wi dat die vergieringhe van den wine, ellen mate, waghen ende anders dies ghelike binder poirte van Delf ons toe behoeren, si en moghent betoghen mit hoerer hantveste dat^k wi of onse ouders him ghegheven hebben; want si ghene vryhede noch recht en hebben boven den ghemenen lantrechte, si en moghent mit hantvesten betoghen, also dat ons denct dat si hier in brokich jeghens ons sien, om dat sijs him soe langhe onderwonden hebben.

Vort segghen wi van^l byairdighen luden die poerter sijn binnen Delf, want der poirte hantveste hout dat si hoir goed erven sullen op hoeren naghel naest, ist man ist wijf: ist dat die byairdighe luden sterven, dat men dat goed sal houden jair ende dach onse rentemeester ^m tote des naghel naesten behoef; ende quamen si binnen dier tijt niet, soe souden wi dat goed behouden.

Voirt is onse segghen van verdieden luden die sterven ende poirters sien te Delf, na der hantveste voirscreven: dat hoir naghel naeste hoir goed nemen sullen also verre als si him verdieden willen an dien goede ghelike dat hi verdiet was dair sijt goed of nemen, of wi soudent ghoet behouden.

Vort is onse zegghen ende wille dat die scepen van Delf der Lombairderⁿ brieve beseghelen ghelike dat men in anderen steden doet.

Voirt is onse zegghen dat die van der poirte van Delf om deser zake willen dien van Delflant niet hinderlic wesen en sullen; ende wair dat si dair boven yet deden, dat souden wi an die van Delf houden.

Vort segghen wi dat ons die poirte van Delf gheven sal te betringhe van alle hoere broke ende misdade die si jeghens ons misdaen hebben in den voirscreven puncten ende anders, tote den daghe toe van huden, hondert pond groter Tornoyse^o, te betalen diene helfte te Kersavond^p naist comende ende dander helfte tote sinte Jans misse middezoemer^q dair na naestcomende.

Ende omme dat wi willen dat dit segghen vaste ende ghestade blive ende wel ghehouden, soe hebben wi desen brief open beseghelt mit onsen seghele. Ghegheven in Middelburg^r op sinte Mergrieten avond int jair XLII^o.