Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem IV verleent de poorters van Oudewater tolvrijdom in heel zijn land alsmede enkele juridische voorrechten.

Willem grave van Heynnegouwen^b etc. maken cond etc. dat wi bi rade ons liefs oems heren Jans van Heynnegouwen^c, here van Byaumond, ende bi anders onsen ghemenen Rade onsen lieven ende ghetrouwen poirters van Oudewater^d, om trouwen dienste die si ons ghedaen hebben ende noch doen zullen, gratie ghedaen hebben ende alsulc recht ende vryhede ghegheven hebben ende gheven mit desen brieve als hier na ghescreven staet, voir ons ende voir onse nacomelinghe eweliken te duren.

In den eersten gheven wi onsen poirters voirscreven die dair binnen wonen ende namaels wonen zullen, ende jair ende dach mit alre woenste dair binnen ghewoent hebben, tollen vry te varen mit al hoeren ghoede, up wat bodem^e dat gheleghen es, over al doir onsen lande voir bi al onse tolne.

Vord soe wat die zeven^f scepene mit tween raetsmannen aldair bi onsen ghewairden rechter, dien wi ofte onse bailiu daer zetten zullen, ghemeenliken coren ende ghewilcoren tot ons ende onser poirten voirs. oirbair, dat willen wi dat voertghae ende vast ende ghestade blive; het en ware dat onsen scoute ende onsen ghemenen rechter^g dochte dat enich coer gheleyt ware die ons ende onser stede niet oirbairlic en ware: die mochte onse scoute met onsen ghemenen rechter^h of metten meerren deel van onsen gherechte of legghen of verwandelen, also als hem dinken soude dat ons ende onser stede oirbair ware.

Vord datmen onse poirters van Oudewater, aldair wonachtich, hem noch hoir ghoet nerghent besetten en zel noch aen talen binnen onsen lande omme scade noch omme scoude, het en ware binnen onsen vryen steden, jof dat si buten steden voir denⁱ ghewairden rechter ende voir VI oirkonden him selven verwelcoirt of verbonden hadden: dair willen wi dat si dair of aldair rechts pleghen.

Vord soe wat misdade ghesciet binnen der vryhede van Oudewater, die selmen dair binnen berechten, uutghenomen die misdede jeghens ons of onse boden: dat souden wi berechten mit onser heerlichede.

Ende om dat wi willen dat onsen lieven ende ghetrouwen poirteren voirs. ende hueren nacomelinghen van ons ende van onsen nacomelinghen dese voirseyde gratie, vryhede ende recht witteliken, ghetrouweliken ende eweliken sel ghehouden bliven, soe hebben wi desen brief open beseghelt mit onsen zeghele. Ghegheven in den Haghe des donresdaghes na sinte Jans dach uutghainde oichste int jair XLV^o.