Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III herziet de statuten van het kapittel van Sint Pieter te Middelburg in de geest van wat in de Utrechtse kerken gebruikelijk is; de oorkonde wordt meebezegeld door deken en kapittel van Middelburg en door bisschop Jan III van Utrecht.

De bovenstaande datering is gebaseerd op de veronderstelling dat de paasstijl is toegepast. Zie de Inleiding. In het paasjaar 1331, dat loopt van 29 maart 1331 tot 17 april 1332, valt de datum 3 april evenwel twee maal. Gezien de positie van de onderstaande oorkonde in het register Zeeland, temidden van oorkonden rond Palmzondag 1332, wordt ook voor deze oorkonde het jaar 1332 aangenomen. Daarbij komt dat bij een uitvaardiging in 1331 de datering mogelijk eerder zou hebben geluid 'dinsdag na Pasen', zoals in de oorkonden in Van Mieris II, p. 513-516.

Voor een eerdere herziening van het kapittelstatuut door graaf Willem III zie nr. ZE 100.

Wilhelmus comes Hannonie^b etc. universis presentes litteras inspecturis salutem et cognoscere veritatem. Cura suscepti principatus nos sollicitat ut utilitatibus subiectorum in illis precipue per que animarum saluti consulitur, nunc novorum editione statutorum nunc antiquorum innovatione sollicite providere curemus. Sane fuit olim in primaria institutione collegii ecclesie^c nostre beati Petri Middelburgensis^d per nos ordinatum intercedente consensu et assensu reverendi in Christo^e patris bone memorie domini Guidonis^f, quondam episcopi Traiectensis^g, patrui nostri karissimi, quod inter omnes canonicatus et ^h prebendas prefate ecclesie et collegii antedicti quatuor essent sacerdotales, tres dyaconales, due subdyaconales et cetere clericales; verum quia non exstitit ordinatum qui canonicorumⁱ onera huiusmodi subire debeant, nos volentes eorumdem canonicatuum et prebendarum ordinationem huiusmodi in certis specialium canonicorum canonicatibus et prebendis deputare et assignare et eisdem certa onera imponere, statuimus perpetuis temporibus observandum quod canonicatus et prebenda^j quos ad presens discreti viri domini Iacobus dictus Wolf, Petrus de Vlissinghen, Lambertus^k de Zierixee et Heynricus Popponis, presbiteri, in predicta nostra ecclesia sancti Petri antedicti optinent sacerdotales existant, et quod de cetero nulli conferri valeant nisi actu sacerdoti, ipsique huiusmodi canonici sacerdotales predictas obtinentes teneantur deinceps facere et servare in officio sacerdotali septimanas suas per ordinem iuxta morem et consuetudinem ecclesiarum Traiectensium^l; quos vero canonicatus et prebendas in predicta ecclesia Nycholaus Braem^m, Iohannesⁿ dictus Backer et Petrus filius Iohannis^o dicti Plaistrier^p, dyaconales, et quos^q Willelmus^r Caufecire^s et Iohannes^t de Leyden obtinent subdyaconales existant, necnon canonicatus et prebenda quos post institutionem predictam Nycholaus Scuweloc obtinuit et ad huc optinet subdyaconalis^u, volentes et statuentes quod de cetero dicti canonicatus et prebende dyaconales per nos et successores nostros non conferantur nec conferri possint nisi actu existentibus et constitutis in dictis ordinibus, vel saltim ille vel illi quibus contulimus vel nostri successores fecerint se ad ipsos ordines promoveri infra annum a tempore collationis eis facte, et nichilominus medio tempore onera suis canonicatibus et prebendis iniucta excerceri et subiri^v faciant per ydoneos substitutos, ne ipsa ecclesia debitus frauditur ^w obsequiis^x; quod si non fecerint in ipso tempore in dictis ordinibus promoti collatione sic eis factam, nullius volumus esse momenti ac ipsos ipso facto omni iure quod in ipsis canonicatibus et prebendis habeant fore privatos absque alia iuris sollempnitate. Insuper cum in dicta institutione ordinatum exstitit^y quod in ipso collegio esset unus decanus perpetuo, qui curam et regimen canonicorum et clericorum ibidem post confirmationem de eo canonice celebratam obtineret, statuimus quod decanus qui ad presens dicto collegio preest, videlicet dominus Egidius filius Iohannis^z, quamdiu vixerit tantum officium sacerdotale in festis duplicibus in ipsa ecclesia facere teneatur sine dolo, successoresque^a' eius in ipso decanatu, quicumque fuerint pro tempore, septimanam suam in officio sacerdotali facient et facere tenebuntur una cum aliis in ipsa ecclesia prebendas sacerdotales obtinentibus, per ordinem iuxta consuetudinem ecclesiarum civitatis Traiectensis^b'. Statuimus insuper quod si obtinentes dyaconales et subdyaconales^c' sacerdotes efficiantur, onera suis dictis canonicatibus et prebendis iniuncta nichilominus subire tenebuntur, et compelli non poterunt ad observationem septimanarum in officio sacerdotali. Ceteros autem canonicatus et prebendas volumus esse clericales, statuentes quod optinentes huiusmodi clericales distributiones cotidianas recipiant secundum quod communiter observatur in ecclesiis collegiatis Traiectensibus^d'; volentes etiam quod si obtinentes dictas clericales ad ordines se fecerint promoveri maiores, quod tunc in ordine in quo ^e' fuerint promoti ecclesie predicte servire et officiare teneantur, ac cotidianas distributiones recipiant si in ipsis ecclesiis resideant ac divinis ibidem officiis insistant, secundum consuetudinem ecclesiarum predictarum; statuentes quod si aliqui de ipsis canonicis in locis in quibus viget studium generale causa studendi et addiscendi^f' immorentur, dum tamen sint habiles ad hoc et de voluntate sui capituli procedant vel maioris et sanioris partis eiusdem, quod iidem canonici immorantes fructus grossos suarum prebendarum integre recipiant ac si in ipsa ecclesia residerent, dum tamen onera suis canonicatibus et prebendis iniucta supportari faciant per ydoneos substitutos. Insuper statuimus si aliquis canonicorum seu clericorum dicte ecclesie servientium alium impetere seu convenire velit, quod hoc facere teneatur coram decano et capitulo^g' ipsius ecclesie seu ipso capitulo si decanus partem faceret^h', nec ipsos decanum et capitulum seu ipsum capitulum si decanus partem faciat deserere possit nisi ipse decanus et capitulum aut ipsum capitulum ut dictum est^i' neggligens esset vel remissum in exhibenda iustitia, iuxta morem et consuetudinem ecclesiarum Traiectensium^j'. Verum quia^k' predictum collegium^l' de novo exstitit institutum^m', volumus et ordinamus quod eisdem moribus et consuetudinibus utatur quibus utuntur ecclesie collegiate civitatis Traiectensis^n' et consuetudines laudabiles et honestas ^o' earum observet, et specialiter de presentatione vini quam in suo iocundo adventu canonici de novo recepti facere sunt consueti, necnon de scolarium iuvenum emancipacione, salvis semper nostris ordinationibus antea factis.

In quorum testimonium sigillum nostrum duximus apponendum, rogantes venerabiles et discretos viros decanum et capitulum ecclesie nostre predicte quatenus huic presenti ordinationi suum velint adhibere consensum et assensum, et in signum assensus et consensus sigillum suum apponere una cum nostro et sigillo reverendi in Christo^p' patris domini Iohannis^q' Dei gratia Traiectensis^r' episcopi, cui supplicamus ut presentem ordinationem laudet, approbet et confirmare dignetur. Et nos decanus et capitulum ecclesie antedicte in signum consensus et assensus premissorum sigillum nostri capituli duximus apponendum; nosque Iohannes^s' Dei gratia episcopus Traiectensis^t' dicte pie^u' et laudabili ordinationi in signum laudationis, approbationis et confirmationis premissorum ex certa scientia nostrum iussimus apponi sigillum. Datum et ordinatum in claustro apud Middelburch tercia die mensis aprilis^v' anno Domini M^o CCC^o tricesimo primo.