Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 9 oktober 1636

ZITTING A

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 17 september tot 16 oktober 1636.

Donderdag 9 oktober 1636 voor- en nanoen

220. M. Vier capiteynen gerepartieert op 't comptoir van der Goude, vier op 't comptoir van Leyden, andere op 't comptoir van Mirop, remonstreerden op haere ordonnantiën geen gelt te connen becomen ende dat men haer aenseyt dat sij oock nyet hebben te verwachten in langen tijdt. Versochten daeromme alsso sij van solliciteurs zijn ontbloot ende datte soldaten, leeninge manquerende, nyet dan allerhande swaricheeden te verwachten te staen, dat men op 't spoedichste ordre wilden stellen tot haer betalinge. Dan is verstaen datte heeren voor deesen gecommitteert om te hooren de reedenen ende grieven van de ontfangers, die sustineren nyet te connen betaelen, 'tzelve besogne op 't spoedichste sullen voltrecken ende daervan rapport doen, omme op deese ende gelijcke versoecken alsdan gelet te werden.

P. Verscheyden colonellen ende officieren sijnde gerepartieert op 't comptoir van Leyden, Gouda ende Mirop, alwaer sij met hare ordonnantiën hebben geweest om betalinge, maer werden bij gebreck van gelt weder ledich wechgesonden, en sijn oock ontbloot van haer solliciteurs, sulcx geen raet en weten haer troupen in ordre te houden, maer sullen nootsaeckelijcken in confuysie moeten vallen. Versoecken prompte ordre dat sulcx mach werden verhoet. Is verstaen dat de gedeputeerden haer besoigne mette ontfanger omme te ondersoecken waeruyt de defecten spruyten, sullen voltrecken, om rapport gedaen sijnde daerop ordre te stellen.

221. M. Verscheyden capiteynen van 't regement van de oversten Loo ende Ferens voor deesen op 't Noorderquartier gerepartieert geweest ende nu verschoonen zijnde sonder te weten waer eenige betaelinge te consequeren, oock geen raedt weetende om eenighe solliciteurs te stellen, deeden meede ghroote instantiën om te weeten waer ende van wie haere betaelinge soude hebben te consequeren.

Waerop gedelibereert zijnde is bij meerderheyt van stemmen verstaen ende geresolveert datte resolutie van den 4en october de Committeerde Raden van 't Noorderquartier meede zal werden aengeschreeven, ende datte zelve sullen worden versocht uytte restanten van de 200en penning ende de gedraeghen negotiatiën aen deesen compagniën eenigh contentement te doen, ende voorts den ontfangers lasten om over te senden staet van de restanten die opte comptoiren van 'tzelve quartier noch souden mogen te ontfanghen staen, omme tot inninge van dezelve in beyde quartieren naerder ordre alsdan gestelt te worden.

P. Gelijck verthooch ende versoeck is oock gedaen bij de extraordinaris troupen onder de overste Loo, Ferens ende anderen, dat sij bij gebreck van prompte ordre t'enemael sullen comen in verloop. Is geresolveert als voor desen dat de heeren Gecommitteerde Raden de betalinge sullen doen uyt de restanten van de extraordinaris consenten.

Nota: dat oock de resolutie van den 4e october sal overgesonden werden aen de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, omme dienvolgende d'betalinge van de extraordinaris troupen van haer repartitie te versorgen uyt de restanten ende dat se oock sullen werden versocht staet van de comptoiren over te leveren.

222. M. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde 't versoeck bij m.r David Verheul, geweesen admiraliteyt van Den Briel, ende van de erffgenaemen van Nicolai, geweesen admiralliteyt van Zelant in 't Collegie tot Rotterdam, beyde gecondemneerden, om te hebben vernyetinge van 'tzelve vonnisse ende abolitie van haer beganghen misdaet. Worde bij alle leeden verstaen dattet zelve soude weesen van schadelijcken gevolge ende occasie connen geeven tot meerder quaedt doen, ende ten hooghsten schandaleus voor de gemeente, dat daerom ditzelve versoeck met allen ijver ter Generaliteyt tegengesprooken ende geweert sal worden.

P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat ter Generaliteyt bij m.r David Verheul van Den Briel ende de erffgenamen van Nicolai uyt Zeelant wort versocht abolitie van de sententie tegen haerluyden ter saecke van de delicten, voor desen als raden van de Admiraliteyt tot Rotterdam gewesen, wat de leeden meynen dat daerop behoort te werden gedaen.

Is verstaen dat in dese saecke omme de leelickheyt van de fout ende consequentie niet can worden getreden ende dat oversulcx de gedeputeerden ter Generaliteyt 'tselve sullen affslaen.

223. M. Meede gerapporteert zijnde van de clachten bij Zijn Ma.t van Vranckrijck gedaen over den vaert uyt deese landen op Spagnen, daerdeur de gemeene viant onder pretext van zout te haelen met allerhande waeren van contrebande werdt versorcht ende ten overvloede voorsien, die Zijn Ma.t geresolveert is met alle mannieren te weeren ende de scheepen ende goederen prijs te verclaeren die nae Ia september sullen werden becomen, alsmeede over de groote onreedelijckheyt van de schippers van deese lande, die haer tot Genua met voorweeten ende vrijwilligh in dienst van Spagnen begheeven, tot stuytinge van de desseynen van zijn vloot, versterckinge van den gemeenen viant ende ondienst van de croone ende deesen Staet.

Is nae deliberatie verstaen ende geresolveert dewijl om 't soudts wille den vaert op Spagnen nyet missen connen, dat daeromme aen Zijn Ma.t ende sijne ministers in Vranckrijck zal werden geschreeven om totte compste van den ambassadeur Lier uyt Venetiën aldaer nyet harder tegens dezelve scheepen te procederen, maer de zaecke te laeten bij de provisionele ordre tusschen den cardinael-duc ende den ambassadeur van deesen Staet beraempt; dat alsdan de zaecke naerder zal worden verhandelt ende den ambassadeur daervan behoorlijcken zal werden geïnstrueert, maer belanghende de tweede clachten die met geen reedenen geëxcuseert connen worden, dat men vanweegen den Staet daerop zal informeren ende naederhandt resolveren 'tgunt men tot dienst van de croone ende deesen Staet ende continuatie van de vrundschap ende voorcominge van meerder onheylen zal vinden te behooren.

P. Ten anderen dat 29 scheepen van dese landen haer van Genua tot Napels hebben getransporteert ende aldaer dienst van de coning van Spangiën aengenomen hebben, dat lichtelijcken groote swaricheyt tusschen Vranckrijck ende desen Staet soude connen veroirsaecken, gelijck Sijn Ma.t sijn misnoegen daerover heeft getoont.

Is verstaen dit een onverdraechelijcke saecke te sijn, dat in sulcken gevalle onse vloot mette Fransen volgens het tractaet geconjungeert sijnde, vader tegen soon, broeder tegen broeder ende d'eene vrunt tegen d'ander soude moeten vechten, dat men sich daerop scharpelijcken op schippers ende reders sal informeeren ende alsdan naerder ordre daertegen stellen.

224. M. Op het 20e point, spreeckende van 't weeren van de exorbitantie van de paepisten, is nae deliberatie verstaen dattet advijs van 't Hoff, daerop lest gegheeven, naerder zal werden geëxamineert; datte placcaten so die leggen allomme sullen werden geëxecuteert, ende de officieren bij 't Hoff ende anderssints daertoe gehouden dat dienthalven haer officie quijten so dat behoort.

P. Sijnde voorts in deliberatie omme ordre te stellen tegen de groote stoutheyt der papisten ende pausgesinden, die langer hoe meer toeneempt ende niet anders als verscheyden onheylen can veroirsaecken, volgens het XXe poinct van de beschrijvinge.

Is goedtgevonden dat het advijs van 't Hoff bijderhant sal werden genomen met aller ernst als nootsaeckelijcken sijnde, ende dat de placcaten wel mogen worden geëxecuteert, daer 't alles op aencompt.

225. M. Op het 21e point wat ordre te stellen tegens de scheepen van Engelant, de buyssen uyt een geïmagineert gesagh ende pretense eygendom van de zee exactionnerende met 1 £ per last, volgens de blijcken daervan zijnde, is verstaen alvooren de compste offte naerder advijs van de ambassadeur Joachimi aff te wachten, ende alsdan daerinne naerder te resolveren.

P. Item het XXIe nopende den handel van de admirael ende andere officieren van de coning van Engelant mette haringbuysen van dese landen, gelijck bij de acte van deselve overgesonden onder n.o 4 naerder blijckt, omme daerop soodanige ordre te stellen als men bevinden sullen te behooren, is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van Sijn Ex.cie ende wat instructie dienaengaende naerder aen de admirael Dorp te geven.

226. M. Den heer Nobel refereert dat ter Generaliteyt naerder voorgedraeghen zijn --- antwoordt aen den admirael Dorp te gheeven, d'zelve nyet --- vinden, datten admirael mette vier scheepen op soude comen ten --- ren uyt Zijn Ex.tie soude mogen weesen verstaen wat persoon in zijn absentie het commandement over de vloote soude mogen werden ---, alsso sij nyet en weeten datter eenige voet offte ordre belanghende de successie in 't commandement voor deesen is beraempt offte gestelt geweest.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden met dit advijs te conformeeren ende te verstaen datten admirael drye offte 4 van de vuylste scheepen opsendende, zelffs mette resterende vloote opte cust zee houden zal om het uytcomen van den viant te verhinderen off dezelve uytcomende te vervolghen; dat hierentusschen het advijs van Zijn Ex.tie zal werden verstaen in cas den admirael soude opcomen, wat persoon commandement te laeten, mitsgaders wat last denzelven te gheeven tegens de Engelssen in cas dezelve de buyssen vorder souden verneemen te exactionneren, daer tot noch toe geen speciale last tegen gegheeven is, ende belanghende de plaetse van 't incomen van de scheepen, dat dienthalven gevolght zal worden de ordre bij Zijn Ex.tie ende de geassumeerde heeren gegheeven ende beraempt.

P. D'heer Nobel heeft gerefereert uyt de Generaliteyt dat aldaer sijn gemoveert 4 consideratiën op de resolutie van den admirael Dorp: 1. bijaldien hij sijn vloot aen tweën soude verdelen, dat over elck yemant soude moeten commandeeren, wie sulcx sal doen; 2. die nae noorden soude gaen onder de buysen off die niet dient te hebben deselve last ende instructie van Dorp heeft op de defensie; 3. omme de 3 à 4 schepen in plaetse van de Maes in 't Goereese Gadt mogen incomen; 4. off al geraden is den admirael Dorp op te ontbieden sonder communicatie van Sijn Ex.cie.

Op alle 'twelcke bij resomptie gedelibereert sijnde verstaen ende goetgevonden is dat den admirael Dorp sal aengeschreven worden met sijn vloot in zee te blijven voor de custe van Vlaenderen omme den vijant in te houden, is 't mogelijcken, off soo hij soude mogen uytcomen hem te vervolgen ende slaen, oock, is 't doenlijcken, vernietigen, doch dat hij, Dorp, 3 Ã 4 van de onbequaemste van scheepen ten fine ende onder conditie als vooren sal mogen opsenden, 'tsij op de Maes off in 't Goerese Gadt daer 't best gelegen sal wesen, omme te doen als in voorgaende resolutie; dat ondertusschen Sijn Ex.cie van alles sal werden verwitticht ende versocht off hem oock goedt souden duncken eenige naerder ordre te geeven, voornamentlijcken tegen de Engelsen, indien d'selve yets op de buysen souden willen attenteren.

227. P. Is gelesen een missive van Sijn Ex.cie den VIen dito uyt het leger tot Sprang dat in de generale monsteringe onder 't regement van Charnacé ende Mesoneuve mesuysen sijn gecommitteert ende daerop geresolveert dat men van elcke compagnie 10 man sal affsnijden, gevende in bedencken op 't versoeck van deselve persoonen off men voor dit mael niet souden behooren te commiteeren.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden de capiteynen, die daerover sullen comen clagen, sullen hooren, de gelegentheyt examineren ende daerop aen de vergaderinge dienen van haren advijs, omme dan geresolveert te werden nae behooren.

228. P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat voor desen hier bij Haer Ed. Groot Mo. is geresolveert dat de professor Cuneus bij geschrifte soude stellen alles dat tot wederlegginge van 't boeck 'Mare Clausum' off 'Geslooten Zee', in Engelant uytgegeven, soude mogen dienen, dat 'tsedert bij de heeren Staten-Generael daertoe sijnde versocht off geauthoriseert den advocaet Graswinckel, wat de leeden nu verstaen dat daerop vorders behoort gedaen te werden.

Is verstaen dat de gedeputeerden van de Generaliteyt rapport sullen doen wat dienaengaende aldaer mette persoon van Graswinckel is gehandelt, omme alsdan naerder te disponeren.

229. P. Daernae is gelesen een advijs van de heer ambassadeur Beveren dat den admirael van Engelant met 5 schepen ende een jacht nae Yerlant is geseylt om de cust aldaer tegen de Turcken te bewaren; dat 19 schepen van Sijn Ma.t leggen in Duyns, daer noch 2 sullen bijcomen om in alderhaest in zee te ghaen nae de Groote Visscherie, omme d'selve tegen de Duynkerckers te bewaren, op wat voet connen wel dencken, te meer vermits de heer Joachimi, die op schepen ende goede wint wacht, sulcken vreemden antwoort becomen heeft dat den admirael Collart tot Duynkercken haest meynt uyt te loopen. De Engelsen souden genomen hebben seecker jacht comende van West-Indiën, onder pretext dattet een roover soude sijn.

230. P. Item een advijs van de heer Brederodius den 20en september uyt Basel, dat hij van 't vervolch van de 2 leegers, in sijn leste gemelt, niet en verneempt, doch haer geruchte dat Gallas weder terugge compt nae Duyslant, ter contrarie dat hem noch 5 stucken ende volck wert naegesonden; die van Borgongiën sijn geresolveert haer mannelijcken te weeren. Geneven is geconsenteert haer gewas van coorn ende wijn te mogen insamelen; dat de plaets omme te handelen van een generale vreede van Constants is verandert ende sal wesen tot Ceulen, werwaerts de cardinael Jenettie wegen de paus al gereyst is; dat van deselve handel niet is te verwachten als een generael voornemen omme de ketters te dempen. Den ambassadeur van Engelant is met miscontentement van Regensburch over de antwoorde van de restitutie van de Pals vertrocken; dat den hartog van Rohan tegen vermoeden van de medecijns van sijn sieckte weder beetert, ende dat de Fransen in Lombaerdiën alles weder verliesen dat sij gewonnen hadden.