48. M. Is gedaen distincte herleesinge van 't tractaet deur tusschencomen van den ambassadeur Charnacé bij deesen Staet met Zijn Ma.^t van Vranckrijck ingeghaen ende gemaeckt op aggreatie, van inhoude datten coningh gelet hebbende opte groote oncosten bij deesen Staet in 't recouvreren van Schenkenschants met haer winterleegher gemaeckt, ende ten eynde d'zelve haer leegher totten meesten affbreuck van den viant in 't velt souden moghen brenghen, goedtgevonden heefft dezelve te subsidiëren voor den tijt van een jaer met een somme van 1.500.000 £. Ten 2^en te emploieren tot onderhout van onse militie ende haer renforcement offte racreuyten ten meesten nadeel van den viant, 'twelck wij ter goeder trouwen sullen moeten beloven. Ten 3^en behalven dat daeruyt betaelt sullen worden de logijsgelden ende serviciën van 't Fransse leeger van de verleeden winter tot haer vertreck toe, hierin begreepen de logijsgelden van de regementen van Moulardt ende Waerdenburch van 't beghin aff tot solanghe sij weesen sullen binnen deese landen, ende daervan binnen 3 maenden nae de ratificatie aen den coningh quitantiën moeten uytbrenghen, alsmeede van de gasthuysoncosten. Ten 4^en dat Zijn Ma.^t de regementen van Moulardt ende Waerdenburch compleet maecken ende volgens de monsterrollen --- deese betaelinge bij hem aen de 1.500.000 £ --- sullen [worden]. Ten 5^en datten coningh deese 2 regementen nae hem zal mogen --- Vranckrijck, maer dat alsdan bij hemzelffs sonder eenige --- sullen moeten worden betaelt van den tijt aff dat se t'scheep zijn ---. Ten 6^en datten coningh van deese penningen in Vranckrijck assig[natiën] gheeven zal op sodanige personen als de heeren Staten daertoe sullen committeren omme effectivelijcken betaelt te worden tot contentement van de heeren Staeten. Ten 7^en dat dit subsidie zal betaelt worden 1/3 gereedt mette ratificatie, ende de resterende 2/3 in martio ende julio 1637 toecomende. Ten 8^en datte pensioenen van de Fransse officiers staende optte 2 lijsten volgens voorghaende voet, daeruyt meede sullen worden betaelt, ende zelffs in Vranckrijck daeraen sullen mogen werden gecort. Ten 9^en datte [rati]ficatie sal moeten uytgebraght werden binnen zes weecken. Ten 10^en dattet leste voorghaende tractaet deur deesen nyet en werdt gederogueert, maer dat alles mits deesen werdt geconfirmeert ende blijft in zijn volle vigeur.

Ende is nae in deliberatie geleyt off de leeden hiermeede souden connen contentement neemen, dan veele haer gelast vindende om copye te hebben, conden haer nyet anders verclaeren; d[an] eyntelijcken geresolveert dat tegens vrijdagh aencomende de leeden ver[socht] worden haeren last ten principale te verclaeren, alsso de zaecke geen vorder uytstel lijden can.

P. Is bij resomptie wederom gelesen het naerder tractaet tusschen den baron van Charnacé vanwegen Sijne Ma.^t van Vranckrijck ter eenre ende de gedeputeerden van Ho. Mo. heeren Staten-Generael ter andere sijde op aggreatie gemaeckt voor den tijt van een jaer nae de aggreatie, bestaende in 10 poincten:

1. dat dit tractaet sal dueren een jaer nae de aggreatie ende dat Sijne Ma.^t desen Staet sal subsidieeren met 1.500.000 £.

2. te employeeren tot soldaten van nieus te lichten, off die alrede in dienst sijn omme den vijant alle meerder ende mogelijcke affbreuck te doen.

3. behalven de logisgelden ende service oock de gasthuyscosten van 't Fransche leeger, hier in garnisoen geleyt hebbende, tot haer vertreck toe, mitsgaders 't regement van Molart ende Waerdenburch, wegen Sijne Ma.^t hier op de frontieren in dienst sijnde, die mede uyt de voors. 1.500.000 £ sullen werden betaelt, ende binnen 3 maenden nae de aggreatie quitantie gelevert.

4. dat de coningh de voors. 2 regementen sal mogen compleet maecken ende de betalinge op de lijste alsdan sal moeten geschieden.

5. indien Sijne Ma.^t de voors. 2 regementen in Vranckrijck treckt, dat hij dan de betalinge aldaer sal versorgen sonder hier te corten, van 't scheepen aff te rekenen.

6. dat de assignatiën van betalinge sullen werden gegeven tot believen van Haer Ho. Mo. omme de effectuele betalinge daerop gedaen te werden.

7. in drie payen: 1/3 binnen 6 weecken nevens de aggreatie, 1/3 martio ende de reste julio naestcomende.

8. mits dat de ordinarise cortinge voor de Fransche officieren op de lijste daervan in Vranckrijck sijnde nae gewoonte sullen werden gedaen.

9. dat de ratificatie van wedersijden binnen 6 weecken sal moeten werden gedaen.

10. dat bij dit tractaet niet en wert gederogueert 't voorgaende dat sal blijven in sijn vigeur.

Lestelijcken is oock gelesen een acte dienende tot dechargie van den baron van Charnacé, omdat hij niet heeft connen bedingen dat alle ons volck van oirloge den tijt van dit tractaet in dienst souden moeten werden gecontinueert, ten tweeden dat de voors. 2 regementen souden gehouden werden in dienst van desen Staet, bijaldien daeromme Sijne Ma.^t niet avoieert dat sulcx niet sal strecken tot sijn disrespect, maer een yeder sal staen in sijn geheel.

Waerop sijnde gedelibereert is bij de meeste leeden daerinne geconsenteert als vorderlijcken voor desen Staet, maer bij eenige uytgestelt tot naerder communicatie met haer principalen. Sijn versocht tegen vrijdach haer last te willen inbrengen.

49. M. Effter uytte Generaliteyt ingebracht zijnde 't naerder versoeck van den landgraeve van Hessen ten eynde voor een partije rogge van 60.000 £, bij hem alhier te coopen, het credijt van 't landt moght wer[den] verstreckt, ende datte provintiën daertoe inclineren om dien goeden heer, die so wel van 't landt gemeriteert heefft, nyet verleegen te laeten, meenende in cas denzelven op zijn gesetten tijdt nyet [be]taelde, dat men uyt eenige extraordinaris middelen buyten last van de provintiën in 't particulier 'tzelve soude connen vinden.

Is nae deliberatie bij meest alle leeden daerinne geconsenteert dat dit consent nyet en zal redunderen tot laste van deese provintie [in 't] particulier.

P. De heer raetpensionaris heeft voorgedragen dat de heer lantgraeff van Hessen staende op sijn vertreck alsnoch aenhout omme eenige assistentie te mogen genieten, ende dat ter Generaliteyt bedenckelijcken geoirdelt wort Sijn Genade te laeten gaen in dese geleghentheyt des tijts met ijedele handen, daer hij hier gecomen is op de saecke van Duytslant ende omme d'selve staende te houden, meynende dat men Sijn Genade behoort toegevoecht te werden een somme van 50 à 60.000 £ tot coopen van rogge aldaer meest gebreck sijnde, daervooren de t'samentlijcke provintiën haer credijt souden verstrecken, met sulcken verstant, bijaldien d'voorss. lantgraeff binnen een jaer niet en voldoet, dat dan de provinciën 'tselve souden betalen uyt extraordinaris middelen daertoe in te willigen sonder dese provincie parthiculier daermede te beswaren.

Is goetgevonden omme opten voet als voorss. ter Generaliteyt in te brengen ende consenteeren omme Sijn Genade niet voor 't hooft te stooten.

50. M. Opten voorslagh van den heer thresorier Goch ten eynde tegens octobris allomme, so in 't leegher als de guarnisoenen, generale monsteringe soude mogen werden gedaen, ende voorts van maent te maent, om daerdeur te mogen becomen de vordelen bij de affectatie van de militie ende lest gestelde ordre ende genomen resolutie beloofft, is 'tzelve bij alle leeden goedgevonden, mits dattet advijs van Zijn Ex.^tie daerop alvoren soude werden gehoort.

P. Ten anderen dat de heer tresorier Van Goch bij de heer raetpensionaris is geweest, verclarende dat de Raet van State geresolveert is omme I^a october een generale monsteringe te doen, ende dat dan alsoo van maent tot maent te continueeren, behoudelijcken dat eerst ende alvooren met Sijn Ex.^cie sal werden gecommuniceert off hij sulcx voor ditmael in 't leger mede sal connen goetvinden ende in gevalle ja, gelijck men seeckerlijcken vermeynt, dat dan d'uytschrijvinge sal werden gedaen op de name van de vergaderinge van Haer Ed. Groot Mo., daerinne alle de leeden als ten hoochsten nodich hebben bewilligt ende geconsenteert.

51. M. Thien capiteynen van 't regement van den grave van den Berghe, 10 van Gent ende 6 van Erentreyter ende eenige andere staende op Hollandse repartitie, gaven claeghlijcken te kennen datte ontfangers haer alle van de handt setten ende weygheren de ordonnantie te betaelen; dat zij 't heele jaer nyet een duyt ontfangen hebben en van 't verleden jaer noch 3 maenden ten affteren zijn; dat zij in de uyterste frontieren leggen ende daer gheen credijt hebben, oock bij haer compagniën nyet durven comen, daertoe sij effenwel bij Sijn Ex.^tie gelast sijn. Ende dewijl andere provintiën de haere voor een goedt gedeelte betaelt hebben, versoghten ootmoedighlijcken dat tenmintsten eenige betaelinge aen haer meede moght werden ghedaen ten eynde in haer guarnisoen trecken, haere compagniën in ordre houden ende voorts volgens 't commandement van Zijn Ex.^tie den dienst van 't landt mogen betrachten.

Is nae deliberatie verstaen dat alvoren het advijs van de Committeerde Raden zal worden verstaen, waeruyt deese betaelinge soude connen werden gevonden.

P. 10 Capiteynen onder graeff Hendrick van den Berch, 10 onder de baron van Gent, 6 onder Erntruyter, ende andere ongerepertieerde dat haer alle hoop van betalinge is affgesneden; connen op de ordonnantie alrede in handen hebbende geen gelt becomen, al wilden se XXV ten hondert laten vallen. Sijn evenwel vanwegen Sijn Ex.^cie aengeschreven haer compagniën compleet te maecken. Versoecken daeromme ordre op haer betalinge mach werden gestelt, opdat sij d'ordre van Sijn Ex.^cie mogen volgen.

Is goedtgevonden dat alvooren hierop te resolveren gehoort sal werden het advijs van de heeren Gecommitteerde Raden waer best dese betalinge te vinden, hoewel eenige meynen dat sulcx sonder negociatie niet gevonden sal connen werden.

52. M. Geleesen weesende 't concept van de brieven van opdrachte van 't gors aen den Coorndijck aen den ruardt van Putten te doen, is 'tzelve geapprobeert ende verstaen dattet zelve voorgaende commissarisen in handen zal worden gestelt omme te sien off de limiten wel gedistingueert sijn, so jae de betalinge van 80.000 £ sonder eenige defalcquatie aen den ontfanger Mirop te doen ende teffens de brieven over te leveren, mits daerinne roierende de clausulen van renunchiatie daerinne onnodigh gestelt.

P. Is gelesen het concept van opdrachte wegen Haer Ed. Groot Mo. aen de ruwaert van Putten te doen nopende de gorsen aen de Coorndijck, bij nieu accoort met hem gemaeckt voor 80.000 gulden. Is goetgevonden dat de voorgaende commissarisen sullen examineren ende de limijtschendingen wel distingueeren omme naemaels alle dispuyten te ontgaen; dat oock met de 80.000 £ alle pretensiën sullen sesseren, ende dat de 80.000 £ suver nevens de brieven van opgracht sullen werden betaelt. Sullen oock letten off de renunciatie in de brieven dat de opdracht niet en wert gedaen voor de rechter daeronder die gelegen sijn. Nodich is dat niet. Om nae rapport etc.

53. M. Mede gehoort weesende 't request van de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende dorpen van Drechterlandt omme te hebben nyeuwe commissarisen tot iterative inspectie van de dijck van Winckel, onder presentatie van dat zij gereedt zijn tot contentement van Committeerde Raden op te maecken bij provisie de plaetsen daer 't meeste pericule in magh weesen geleegen, ende meede geleesen weesende de resolutie dienthalven den 6^en julii genomen, inhoudende dat de quaetste plaetsen vooreerst souden werden gerepareert op ordre van neutrale commissarisen, die van Drechterlandt daerop gehoort zijnde 'tgunt zij verclaerden noyt geschiet te zijn ende daerom daertoe meede concluderende, is nae deliberatie bij meest alle leeden verstaen datte heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier de novo geauthoriseert worden omme partije present effter inspectie te neemen van de quaetste plaetsen van denzelven dijck ende die daerop gehoort sodanige voorsieninge te doen dat alles magh werden gebracht buyten pericule. Dan belanghende de zaecke ten principale, dat beneffens de voorghaende commissarisen noch eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert omme over de geheelen dijck nyeuwe inspectie te neemen, partije te hooren ende te rapporteren hoe alles hebben bevonden, ende teffens oock te dienen van hunnen advijse, werdende hiertoe versocht een van de heeren Edelen, Haerlem, Leyden ende Amsterdam ende vanweegen de Edelen de heer van Schage, d'ander heeren aenneemende meede eenen uytten haeren gereedt te maecken.

P. Is voorts bij resomptie in deliberatie geleyt wat te doen op de remonstrantie van de steden Hoorn, Enckhuysen ende 5 plattelantsteden van Drechterlant nopende het maken ende onderhout van seeckere dijck bij Noorden Winckel, daerbij is gelesen het verbael van de heeren commissarisen als de heer rekenmeester Basius, Lucas Albertsz. van Enchuysen ende Jacob Sem vanwegen de heren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, ende de resolutie den VI^en julii lestleden daerop genomen, dat d'selve dijck sal gemaeckt moeten worden volgende de keuren van den jare 1544, gelijck de dijcken ten wedersijden met goede wierriemen, lanck 900 roeden, hooch 18 voeten, bij provisie 80 roeden wierdijck, 6 voeten breet op de kruyn met barmen ende steenkisten etc. breeder in deselve resolutie.

Daerop de remonstranten hebben geseyt dat die oncosten seer exorbitant sal sijn ende meer als 100.000 £ sal bedragen; dat niet een seste part wel sal connen werden gedaen, versoeckende daeromme andermael commissarisen ende middellertijt surchantie van de voorss. resolutie onder presentatie van de dijck te maecken buyten perickel.

Is goetgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden van de Noorderquartier sullen wesen geauthoriseert te versorgen dat de dijck buyten alle perickel mach werden gemaeckt. Den 24^en ende 25^en dito is op de lecture van de resolutie verstaen dat de dijck op ordre van de heeren Gecommitteerde Raden wel bij provisie sal werden gemaeckt, doch door dijckgraeff ende waerschappen van Drechterlant, die de ordinaris directie sijn hebbende. D'heeren van Medemblick versoghten copie. Ende dat op de saecke ten principale beneffens de voorgaende commissarisen sullen worden gevoecht een van de heren Edelen, Haerlem, Leyden, Amsterdam omme nae oculare inspectie parthijen gehoort, verbael gemaeckt, rapport te doen, gedisponeert te werden nae behooren.

54. M. In deliberatie geleyt zijnde het 4^e point van beschrijvinge om die tot 1.000 £ gegoedt zijn meede onder de capitalisten te stellen, worde bij eenige geëxcuseert, ende de verhooginge van 't middel voor beeter geoordelt. Andere wilden die van 2.000 £ alvoren allomme volgens de quoyeren van de 200^en penning onder de capitalisten gestelt hebben, dat sij seyden hier ende daer noch te haperen. Andere wilden die van 1.000 £ halve capitalisten gemaeckt hebben, sodat geen conclusie innegenomen heefft connen werden.

P. Gedelibereert wesende op 't IIII^e poinct van de beschrijvinge omme den impost van 't zout te beneficieeren met vermeerderinge van de capitaellisten, de leeden seer divers sijnde van opinie, is de saecke in resomptie opgehouden moeten werden, met vermaen aen de leeden haer naerder te willen evertueren, gelijck de noot van 't lant op 't hoochste vereyscht.

55. M. Op 't versoeck van de gemeene solliciteurs van ruyters ende knechsen claeghende van alle betaelinge affgesneeden ende verlaeten te zijn ende dat zij tegens haer crediteuren nyet en weeten te bestaen, versoeckende daeromme betaelinge off ten mintsten obligatiën volgens de resolutiën om haer crediteuren contentement te moghen doen, worde naer deliberatie verstaen dat noch verscheyden consideratiën op liepen off dezelve resolutie plaetse zal neemen off nyet, in allen gevalle dat sonder prejuditie van 't een ende 't ander deur voorghaende gecommitteerden affgehandelt ende voltrocken zal worden het besogne concernerende deese zaecke voorheenen gedecreteert.

P. De gemene solliciteurs van de ruyteren ende knechten staende op de repertitie deser provincie, voor desen meermalen requeste hebbende gepresenteert, beclagen haer dat se noyt sijn gehoort uff oyt appoinctement verleent omme in haer grote achterstal te werden gesoulageert. Hebben evenwel niet naergelaten hare compagniën op 't beste mogelijcken te versorgen van penningen tot augusti verleeden toe, maer dat de heren Gecommitteerde Raden de ontfangers hebben aengeschreven haer niet meer te sullen betalen, daermede alle hare ordonnantiën als crachteloos, sij buyten postuere ende t'enenemael buyten credijt sijn geraeckt. Haer rest ontrent 5 millioen; worden dagelijcx van haer crediteuren overvallen. Versoecken in protectie genomen te mogen werden ende de hant geboden dat se aen betalinge off aen obligatiën mogen geraecken. Presenteeren alle vordere dienst nae vermogen te doen.

Is verstaen dat de resolutie voor desen genomen op de leste vergaderinge omme haer obligatie te geven, daervan de interest mey naestcomen sal beginnen te lopen, effect sorteeren sal, ende dat de vordere deliberatie ende consideratiën off sij nae verloop van een jaer haer capitalen mede sullen mogen eyschen als alle andere rentheffers sal uytgestelt werden, totdat het 24^e poinct van beschrijvinge compt te dienen.

56. P. Burgemeester Grebber mede present.

57. P. Is gelesen een advijs van den 17^en september uyt Ceulen niet sonders noterenswaerdich inhoudende.

58. P. Sijnde gelesen een advijs van de Camere van de Rekeninge in date den 19 julii op de requeste van de bedijckers van de Schalsmeer, dat men haer ten aensien van de groote oncosten ende ingebroocken sijnde souden behooren [te] vergunnen ampliatie van octroy, d'recognitie van 10 op 5 schellen van 2 grooten verminderen, te betalen 12 jaer nae de caveling ende weder vrijdom van 25 op 35 jaer verlangen, daermede de meeste leeden haer hebben geconformeert ende is daerop geconcludeert.

59. P. Noch een advijs van de Camere voorss. van den 22^en september op de requeste van Pieter Pietersz. van Hoorn als bedijcker van Willekebroeck bij Lantsmeer, dat men hem ten aensien van de groote costen, ende 2 mael ingebroocken, souden connen verlenen 7 off 8 jaren prolongatie van de vrijdomen bij 't octroy verleent, 'twelck bij de leeden is geaccordeert alsnoch op 7 jaren.

60. P. Is gelesen een advijs uyt Antwerpen van den 21^en september dat tot Camerick de pest grasseert, daerom de prince-cardinael vandaer elders soude gaen logeeren; dat de Spaensche ende Fransche met haer leegers niet uyt en rechten, fortificeeren elcx haer plaetsen; de Fransche schijnen weynich macht te hebben ende hebben 't vordele slecht laten leggen; dat men meynde dat conte de Feria met al sijn volck ontrent die stadt soude comen; dat de Spaensche pagadoor seecker muntmeester dapper hadde geslagen, daerover een bloetbat tot Antwerpen soude hebben ontstaen, ten waere sulcx bij de coopluyden ware belet geweest; dat het convoy lest bij de Statische geslagen, niet veel gelt bij sich hadde; dat de gevangens noch vastsaeten, onder anderen de schoonsoon van Grobbendonck.