85. M. Die van den Hoogen Raede binnenstaende deeden naerder bericht van de reedenen waeromme zij 't heck bij Zijn Genade graeff Maurits in 't akerlandt opgericht, hebben doen moliëren, te weeten omdatten zelven tegens zijn beloffte van stil te sullen staen, 'tzelve heefft doen timmeren, ende daermeede nyet alleen haer prospect beneempt, maer zelffs haer camer het luysteren subject ende mitsdien onvrij maeckt, behalven dat oock de lucht betimmert en 't waeter dat des somers een grooten stanck geefft te meer bedrempt wordt om nyet vrijelijcken te moghen exhaleren, daerdoor haer caemer die al te veel incommoditeyt subject is, oock van wel meerder stanck zal werden geïnfesteert.

Hierop weeder geleesen weesende het tegenbericht van Sijn Genade graeff Maurits sustinerende dat dit akerlandt den stadhouders tot haer vermaeck gegeeven is ende dat met consent van de heeren van de Reeckeninge ende van Zijn Ex.^tie ende tot dienst van 't jonge prinsjen om daer eenigh jongh wilt te houden, aldaer een heck gestelt is, datten Raedt noch prospect beneempt noch eenige onvrijheyt off quaeder lucht toebrenghen can, tevreeden zijnde dat daervan inspectie werde genomen, ende dat bij zijn verkreegen consent magh werden gemainctineert.

Is nae deliberatie goedgevonden dat vanweegen de vergaderinge eenige sullen werden gecommitteert om de gedeputeerden van de Hoogen Raedt te hooren, beneffens Zijn Genade graeff Maurits dezelve te accorderen, is 't doenlijcken, soo nyet, van alles rapport te doen, werdende hiertoe gecommitteert ende versocht een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer ende den heer Catz.

P. Mauris grave van Nassau verstaen hebbende wat vanwegen den Hoogen Rade noopende het aeckerlant is geproponeert, heeft bij remonstrantie haer redenen gedebatteert, met versoeck van sijn vercreegen recht van de Camere nae voorgaende communicatie met Sijn Ex.^cie, tot wiens plaisier 't voorss. aeckerlant tot daertoe gelaten is geweest, te mogen behouden, ende ordre dat een yeder sich sonder contradictie daernae sal hebben te reguleren.

Is goedtgevonden omme te verhoeden dat uyt dese wacke geen groot vuyr en come te ontstaen, dat door commissarisen uyt dese vergaderinge tusschen den Hoogen Rade ende Sijn Genade sal worden gearbeyt omme de saecke met gevoechelicheyt terneeder te leggen, ende soo sulcx niet soude willen vallen daervan rapport doen om naerder te resolveeren, daertoe gecommitteert sijn een van de Edelen, Dort, Amsterdam ende Alckmaer.

86. M. Op 't versoeck van den agent Glarges te Calis sustinerende 1.700 £ ten dienste van 't landt aen arme gevangens van 't landt ende verscheyden 's landts depesches verstreckt te hebben volgens zijne twee declaratiën, daerop hij alreede van den Raedt descharges verkreeghen heefft, maer van den ontfanger Doublet geen betaelinge becomen kan, versoeckende derhalven dat deese post van verschot opte defroiementen in toecomende magh werden gestelt ende dat nyet alleen deese ordonnantie, maer oock 'tgunt hij in toecomende verschieten zal mogen, bij den ontfanger-generael Mirop magh werden betaelt.

Is nae deliberatie verstaen in dit versoeck te accorderen, vermits andere agenten ende residenten voor deesen daerinne meede zijn beliefft, ende dat oock reedelijck is die zijn eygen gelt voor 't landt verschiet, dat men d'zelve om restitutie nyet lange en laet naeloopen.

P. Cornelis Glarges, agent vanwegen Haer Ho. Mo. tot Calus, te kennen gevende dat hij voor arme passanten ende secrete intelligentiën vervolgens sijn instructie heeft verstreckt een somme van 1.700 gulden, daervan ordonnantie becomen, maer aen geen betalinge weet te geraecken, ende alsoo sijn gelegentheyt niet toe en laet de betalinge lange te buyten te staen, soo versoeckt hij met dese ende voor toecomende op assignatie van de Raet op 't comptoir van Mirop, in mindering van de defroyementen op dese provincie staende gerepartieert, betaelt te worden. 'tWelcke verstaen is in goede redenen gefondeert te sijn ende mitsdien 't versoeck geaccordeert, mits dat dese provincie 'tselve tegen de Generaliteyt sal proffiteeren.

87. M. Vier extraordinair deputeerden van Utrecht binnen[staende] --- aenbiedinge van alle goede correspondentie met de exhibitie van haere credentiebrieven geproponeert het grieff --- hebbende ende verwachtende bij 't maecken van zeeckere --- dienst van particulieren getracht wordt te leggen van --- deur de Oostervechtdijck, omme daerdeur met een --- ende so voort in zee te comen, daerdoor nyet alleen --- landen tot Loenen toe met brack water souden werden geïnfecteert, maer oock bij quade toesichte over denzelven sluys, daer geen huysen ontrent souden staen, oock van geen inundatie soude connen weesen verseeckert, behalven dat men de hant aen de Oosterendijck van de Vecht, dat haer dijck is, soude slaen, dat in nyemants vermogen is. Ende hoewel sij verstaen hebben dat bij resolutie van deesen Staet ten gemeenen beste van deese provintie 'tzelve geoctroieert ende toegestaen soude zijn, dat zij effenwel nyet en connen geloven dat deese vergaderinge van alles onderrecht --- ende sonderlinge bethoont weesende dat door den vaert van Loosdrecht aen de grafft van Graefflandt meede voornomen te maecken ten overvloeden connen worden gerijffte de scheepen, die over den Uyterssche --- nyet en sullen willen passeren, ende versoecken daeromme dat deese zaecke nae behooren magh worden geëxamineert ende ter herten genomen datte zelve nyet en come tot vorder verwijderinge ende de meerdere genuchten tusschen so nabuurige provintiën moghen werden verhoedt, tevreeden zijnde daerover met eenige gedeputeerden van deese --- in naerder conferentie te comen.

Hierop gedelibereert zijnde is [goedt]gevonden eenige uytte vergaderinge te committeren, die beneffens de voorghaende gedeputeerden over de besteedinge gestaen hebbende, mette heeren gedeputeerden van Utrecht eens in conferentie sullen [comen] ende van haer weedervaeren rapport doen, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Haerlem ende Alckmaer beneffens de heeren van Duvenvoirde, Beaumont, Waveren ende den pensionaris.

P. Sijnde binnengestaen 4 gedeputeerden van de heeren Staten van Utrecht d'welcke nae aenbiedinge van alle goede correspondentie haer credentie overgelevert hebbende, hebben geproponeert het grieff dat de provincie van Wtrecht soude comen te lijden bij 't maecken van de nieuwe vaert, lanck ontrent 600 roeden ende 52 voeten van ... aff tot aen de Oosterste seedijck ontrent de affwech toe ende aldaer met een sluyse in de zee, die dese provincie doet maecken, welcke dijck, hoewel in dese provincie gelegen, nochtans bij die van onder de provincie van Wtrecht wert beheert vanwegen de parthiculiere landen, sonder welckers consent de gemelte dijck niet can geopent werden; soude haer oock geven groote prejuditie, gemerckt 't water in de Vecht met sout water soude werden geïnfecteert van Naerden aff tot Loenen toe. Versoecken oversulcx dat volgende 't 1^e articule van de Unie d'saecke met onderlinge confer[e]ntie mach werden ter needergeleyt.

Is goedtgevonden dat in alle manieren getracht sal worden omme bij onderlinge conferentie een goede uytcoomste te vinden, daertoe gecommitteert sijn Haerlem ende Alckmaer beneffens de voorgaende commissarisen Van Duyvenvoorde, Beaumont ende Waveren met de heer raetpensionaris.

88. M. In omvraeghe gebracht zijnde het 9^e point, spreeckende van een notabile negotiatie, is verstaen 'tzelve noch wat op te houden totdat eenigen consenten sullen zijn gedraeghen.

P. Op 't 9^e point van de beschrijvinge omme een notabele somme van negotiatie te mogen toestaen, hetsij maentelijcken off andersints op de consenten, van nieus in te willigen, sijnde gedelibereert, is verstaen dit uyt te stellen totdat middelen ingewillicht sullen sijn om dan naerder te resolveren.

89. M. Op het 10^e point om te weeren de disordre in de neeringen ten plattenlande ende het vaeren mette cleyne schuytjes, daerdoor allerhande sluyckerijen gepleeght ende de steeden in haere neeringen grootelijcx vercort worden, worden bij alle leeden verstaen dat men het besogne, daerop ingestelt, soude mogen bij der handt neemen ende de heeren Edelen versoecken daertoe tijdt ende dagh te willen beraemen ten eynde in practijcque gebracht moghte werden de placcaten, al van over lange jaeren daertegens geëmaneert. Verclaerden de Edelen daertegens dat zij van sodanige placcaten nyet en wisten, ende so die daer waeren, wilden dezelve alvooren geëxhibeert ende geëxamineert hebben, sustinerende dat men t' plattelandt alsso weynich als de steeden haer vrijheeden ende privilegiën, daervan zij waeren in langduurige possessie, conden beneemen, sodat de zaecke daerbij is blijven steecken.

P. Gelijck mede op 't X^e poinct, terwijle de middelen gans vervallen ende de neringe ten plattenlande werden gediverteert contrarie de placcaten daervan sijnde, dat mede veel scheepkens ende schuyten ten plattenlande werden bevonden alderhande waren inne te brengen tot groot nadeel van de middelen, dat [jegens] de disordre uyt 't een ende 't ander ontstaende, sal dienen ordre gestelt.

Is goedtgevonden dat 't besoigne voor desen daerop aengestelt te vorderen, daertoe de heeren Edelen als 't eerste lit van de commissarisen sijn versocht, die insisteren alvooren de placcaten in de vergaderinge te mogen examineeren.

90. M. Den landgraeff van Hessen effter instantiën doende datte heeren Staeten het subsidie van 60.000 £ totten incoop van eenige graenen, hem geaccordeert, gelieffden te elargeren tot op 100.000 £, om voor de reste hem oock met eenige ammunitie tegens de keyserse te mogen versorgen, tenminsten dat hem toegestaen moghten worden de gemelte ammunitie ten prijse van 40.000 £ uytte naeste gemeenelandts magasijnen aen den Rhijn vrij van licent te moghen lichten, oordelden de leeden datte zelve eyntelijcken soude moeten redunderen tot laste van deese provincie, die daetelijcken haer quote in de gelichte parthijen weeder souden moeten suppleren, ende alssoo de ongeleegentheyt van den Staet 'tzelve nyet en coste lijden, is daeromme bij de voorghaende concessie volgens vorigen voet gepersisteert ende dit vorder versoeck affgeslaegen.

91. M. Den raedsheer Persijn, geweesen commissaris op 't lest gehouden Zuyd-Hollandse synode binnen Leerdam, leeverde over schrifftelijck rapport van 'tgunt aldaer is gebesogneert, verclaerende daerbij mondelinge dat alles met goede ordre ende ten dienste van de kercke ende 't gemeenelandt aldaer bestiert ende affgeloopen was; dat onder andere meede voor was geweest den eedt die de magistraten van de geconquesteerde steeden opte Mase tot conservatie van de ordre ende de capitulatiën gehouden waeren te doen, te weeten dat zij beyde, de catholijcke ende gereformeerde religie, souden moeten maincteneren, off sodanigen eedt wel geoorlofft is ende off men --- personen van de religie, d'zelve doende, wel ten avondtmael soude mogen admitteren, dan dat bij hem die zaecke als de politie raekende was opgehouden, ende sulcx geen deliberatiën op gevallen waeren; dat meede van 't gepasseerde in de zaecke van Delffshaeven aldaer rapport gedaen ende de resolutie van deese vergaderinge van 't transport van dezelve kercke geapprobeert ende gearresteert is; dan alleenlijcken daerbij verstaen dat men de vergaderinge soude versoecken in toecomende in gelijcke saecken met correspondentie van de kercken te willen ghaen, ende om de verwijderinge van de gemoederen, die daer ter plaetse gevallen is, te beeter te appaiseren, dat geduurende den tijdt datter geen eygen predicant beroepen zal zijn, dezelve plaetse van Delffshaeven door de predicanten van de classe van Zuyd-Hollant souden werden bedient ende dat hierentusschen beyden classen van Schielant ende Delfflandt stil souden staen, daertoe alreede bij haer requeste ingestelt ende eenige geadmitteert waeren om d'zelve aen de vergaderinge te vervolghen, hem vorders refererende tot zijn overgeleeverde schrifftelijcke verbael. Ende is denzelven hiermeede gescheyden ende van zijn goede voorsorge ende debvoiren bedanckt.

P. Daernae is binnengecomen de raetsheer Persijn, geweest sijnde commissaris op 't lest gehouden synode tot Leerdam in Suyt-Hollant, ende heeft in 't corte gerapporteert 'tgene aldaer was voorgevallen: 1. dat in consideratie was gecomen dat de magistraet van Den Bosch ende Maestricht eedt doen omme de Roomsche ende gereformeerde religie beyde te helpen maincteneren ende voorstaen, off 'tselve wel geoorloft was ende indien jae off soodanige magistraet tot de communicatie des heilig avontmaels oock behoorde toegelaten te werden, doch dat hij, commissaris, hadde geseyt dat die saecke was politicq ende sulcx aldaer niet verhandelt conde werden, 'twelck daerbij gebleven is.

Ten anderen d'saecke van de kercke van Delffshaven, die in 't lange ende breet was gerapporteert ende eenige haperinge maeckte tusschen de kercken off classe van Delfflant ende Schielant, doch door tusschenspreecken van hem, commissaris, was ternedergeleyt, daermede een geruymen tijt waer toegebracht, maer eyntelijcken de broederen des classe van Schielant waren bedanckt van haer goede voorsorge over de kercke van Delffshaven, daervan sij wierden ontslagen ende de opsicht vandien aen de classe van Delfflant, daeronder sij waren gestelt, bevoolen, onder conditie dat aen Haer Ed. Groot Mo. soude werden versocht dat de kercke van Delffshaven bij provisie soude mogen werden bedient bij de respective classen, mits dat de classe van Delfflant aen de eene sijde ende de classe van Schielant aen de andere sijde souden stilstaen, opdat de gemoederen van d'een ende d'ander ondertusschen wat souden setten ende d'gepasseerde saecken te eerder in vergeetelheyt mogen geraken, totdat de kercke van Delffshaven van een predicant, tot welck beroup sijluyden van doen aen wel souden mogen procederen, sal sijn versien.

Voorts dat veel andere parthicularia sijn voorgevallen, onder anderen versoecken van collecten van verdreven kercken, daervan de gedeputeerden soo seeker waren dat sij bewoogen sijn geworden in 't synode verscheyden collecten te doen garen in een hoet ende haer daermede bij provisie te begiftigen. D'reste sal aen Haer Ed. Mo. off aen de respective steden werden versocht. Ende andere saecken meer, niet noodich te rapporteeren, maer leverende alles over bij geschrifte omme gesien te connen werden. Hij is bedanckt van sijn genomen moeyten, met verclaers dat Haer Ho. Mo. souden delibereeren ende resolveren nae behoren.

92. P. Is gelesen een brieff van den admirael Dorp den 17^en dito uyt het schip Amelie onder de buysen, dat hij met sijn bijhebbende scheepen den 3^en deser, alsoo geen onraet onder de buysen was, geloopen is nae de Canael omme op de Spaensche scheepen die nae Duynckercken souden gaen te passen, maer heeft tot leetwesen verstaen dat deselve op den 29^en augusti met 26 schepen tot Duynkercken waren gearriveert, in voegen dat hij sooveel te laet quam, daerop hij sijn vloot heeft verdeelt, Lieffhebber met XI scheepen ende 2 jachten om te cruysen ende hij Dorp met 9 schepen onder de buysen, daer noch geen onraet en is, sullende op alle voorvallende gelegentheyt den meesten dienst van 't lant betrachten. Hierop en is geen deliberatie gevallen.

93. P. Is gelesen een advijs van den heer Harberts uyt het leeger tot Sprang den 24^en september dat de ritmeesteren ende capiteynen, buyten de drie staten van oirloge sijnde, seer clagen om gelt, seggen alles te hebben verset ende niet langer raet en weten haerselven, veel weyniger haer compagniën, te onderhouden, versoeckende dat daerop doch ordre mach werden gestelt, opdat de onheylen, die anders geschapen sijn daeruyt te ontstaen, mogen werden verhoet; dat Sijn Ex.^cie een resvue van de ruyterie met goedt contentement heeft gedaen; dat den vijant van Geel ende Balar opgebroocken ende tusschen Lier ende Antwerpen gelogeert is; onse treckpaerden ende wagens sijn oock gemonstert, maer sal mettet leeger niet connen werden gedaen sonder gelt. Daerop geen deliberatie gevallen is.

94. P. Is voorts gelesen een missive van Sijn Ex.^cie van den 24^en uyt het leger, nochmael recommanderen[de] op de propositie van den heer lantgraeff van Hessen om de meriten van Sijn Genade ter saecke van sijnen goeden ijever ende getrouwe diensten de gemene saecke ten besten voor desen gedaen ende die hij vorders noch soude mogen doen, doch wel te willen letten ende favorabelijcken disponeeren, daerop de heer Nobel heeft verclaert dat Sijn Genade aen Haer Ho. Mo. versoeckt dat bij de 50 à 60.000 hiervooren aen rogge te mogen medenemen geconsenteert, noch gevoecht mach werden 40.000 £ aen munitie van oirloge ende sulcx t'samen 10.000 £.

Daerop gedelibereert sijnde meynden eenige leeden, bijaldien de voorss. munitie gevonden soude connen werden uyt de Generaliteyts magasijnen, dat men dan daerinne souden consenteeren, maer de meeste leeden verstonden dat men omme de schaersheyt van de finantie bij de voorgaende resolutie behooren te blijven ende dit leste beleefdelijcken excuseeren.