Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 30 september 1636

ZITTING A

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 17 september tot 16 oktober 1636.

Dinsdag 30 september 1636 voornoen

131. M. Effter geproponeert zijnde de aggreatie van 't tractaet metten heer van Charnacé vanweegen Zijn Ma.t van Vranckrijck geslooten, verclaerden verscheyden leeden daerop noch nyet gereedt te zijn, ende is daeromme opgehouden in resumptie.

P. De leeden sijn wederom aengemaent omme alsnoch te willen ratificeren het nieu tractaet met den baron van Charnacé wegen Sijn Ma.t van Vranckrijck, als hiervooren breder gemelt, gemaeckt, omme te genieten de subsidie daerinne gemelt. Eenige leeden, alsnoch swaricheijt maeckende, sijn versocht naerder last te willen becomen, gemerckt gansch niet aenstootelijcx daerin en is.

132. M. Het 11e point van beschrijvinge in omvraege gebracht zijnde omme eenige gorssen ende slijcken van de Graefflijckheyt te vercoopen volgens de lijste bij de heeren van de Reeckeninge daervan gemaeckt, worde bij eenige leeden alsnoch copye van dezelve lijste versocht, 'twelck toegestaen is, ende daerbij meede goedgevonden dat deese lijste door eenige leeden alvooren naerder geëxamineert ende rapport van gedaen zal worden.

P. Op 't XIe poinct van de beschrijvinge omme eenige gorsen, slijcken ende andere rauwe parthijen van goederen de Graeffelickheyt toebehoorende, te vercoopen, waerop de heeren van de Rekeninge hebben gedient van haer consideratiën ende advijs, is goedtgevonden dat de leden daervan copie sal worden verleent, ende werde bij eenige gemoveert 't concept ende advijs van de Camer in besoigne naerder te examineeren.

133. M. Het 12e point om tot betalinge van de lasten boven de drye staten van oorloghe vallende inne te willigen het opleggelt van de graenen meede in deliberatie geleyt zijnde, worden alleen bij de heeren van Amsterdam geëxcuseert, sustinerende de verhoginge van de rondemate op geen ander conditie geconsenteert te hebben dan dat men in sulcken cas hiervan soude moeten swijgen, ende dat sulcx bij formele resolutie haer toegestaen ende beloofft is, ende daerom hierinne nyet te connen verstaen, waeromme 'tzelve oock opgehouden is in resumptie.

P. Op 't XIIe poinct omme te willen consenteeren in 't opleggelt van de greynen op sulcken voet als de leeden best sullen connen eenswerden, Amsterdam is alsnoch, gelijck menich mael voor desen, gebleven singulier, sijn versocht last te willen becomen daertoe sij verclaerden geen hoope te sijn.

134. M. Noch zijn geleesen eenige requesten ende particuliere versoecken, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

Dinsdag 30 september 1636 nanoen

135.13535. M. De heeren Committeerde Raeden proponeerden de groote becommernissen die zij hadden belanghende de betaelinge van de lasten buyten de drye staten van oorloghe, bij haer beghroot ten mintsten op vijff millioen, daer nyet een stuyver toe in voorraedt is, de luyden nyet alleen om gelt, maer oock om ordonnantiën haer ten uytersten moeyelijck vallende, ende zij nyet weetende hoe haer in deesen te draegen, want te weygeren schrifft, daer men geen gelt gheeven can, is nyet wel mogelijck, ende aen d'ander zijde te gheeven ordonnantiën op comptoiren, daer de middelen geaffecteert zijn ende nyet ten besten is, is bespottelijck ende soude quade operatiën connen [veroorsaecken]. Versochten daeromme ordre van deese vergaederinge hoe haer in deesen te draeghen.

Hierop gedelibereert zijnde, worde bij alle leeden verstaen dat dit nyet anders te rechten was als met inwillighen van vigoureuse middelen, daertoe de leeden versocht wierden yeder in 't zijne te willen contribueren nae de grooten noot is vereyssschende, opdat daermeede de comptoiren gestijfft zijnde opte zelve ordonnantiën souden mogen werden gedepescheert ende dat hierentusschen Committeerde Raden versocht worden te adviseren op wat voet ten meesten dienste van 't landt dit stuck zal connen werden gedirigeert.

P. Voorts dat de heeren Gecommitteerde Raden oock versoecken op de verpondinge van 't jaer 1636 te mogen ordonneeren ende assigneeren, is bij veel leden vermaent dat de verpondinge mede onder de affectatie der middelen van de comptoiren sijn begreepen, d'welcke mitsdien niet anders can werden geëmployeert als daertoe, namentlijcken tot betalinge van de rente over intressen, mitsgaeders de militie in de drie staten van oirloge sijn gedestineert, doch hebben eenige leeden swaricheyt gemaeckt in 't consent van de verpondinge, tensij de doleantiën alvooren worden affgedaen.

136. M. Meede in omvraege gebraght zijnde off men de heeren Committeerde Raeden nyet souden mogen accorderen assignatiën te verleenen opte verpondinge van 't jaer 1636, meenden eenige leeden dat nyet conde weesen, vermits sowel de verpondinge als andere middelen voor de militie alreede geaffecteert waeren. Andere waeren hiertoe van haer principalen nyet gelast, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

P. Voorts dat de heeren Gecommitteerde Raden oock versoecken op de verpondinge van 't jaer 1636 te mogen ordonneeren ende assigneeren, is bij veel leden vermaent dat de verpondinge mede onder de affectatie der middelen van de comptoiren sijn begreepen, d'welcke mitsdien niet anders can werden geëmployeert als daertoe, namentlijcken tot betalinge van de rente over intressen, mitsgaeders de militie in de drie staten van oirloge sijn gedestineert, doch hebben eenige leeden swaricheyt gemaeckt in 't consent van de verpondinge, tensij de doleantiën alvooren worden affgedaen.

137. M. Op het 13e point spreeckende van 't consenteren in een last- ende mastgelt van de scheepen, worde bij meest alle negotiërende steeden nyet doenlijck noch lijdelijck geoordelt, eenige oock de binnenvaerders, andere de buytenvaerders daervan eximerende, sodat daeromme geen resolutie inne genomen heefft connen werden.

P. Op 't XIIIe poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren een last- ende mastgelt over de schepen volgens 't concept daervan voor desen in beschrijvinge gebracht, gedelibereert sijnde. Verscheyden leeden hebben geoordelt dit niet practicabel te wesen omme de redenen bij eenige geallegeert ende mitsdien 'tselve gedifficulteert. Sijn versocht in desen hogen noot naerder last te willen becomen, opdat de middelen te water nae advenant te lande mogen rijsen.

138. M. Het 14e point van den impost opte booter buytensduyns mitsgaders op pick ende teer toe te staen, worde bij Amsterdam alleen het point van de booter buytensduyns, ende bij haer, ons ende eenige andere den impost op pick ende teer, so om de onmogelijckheyt van de peyldisproportie tusschen den vieren ende eekenbandt ende al te groote belastinge van de commerciën, geëxcuseert. Ende is daeromme opgehouden in resumptie.

P. Item het XIIIIe poinct vervattende twee leeden: 1. omme den impost van de booter buytenduyns, 2. omme den impost op peck ende teer te consenteeren, sijnde in deliberatie geleyt. Opte booter buytensduyns sijn de heeren van Amsterdam omme de divertie van de neringe gebleven singulier. Sijn versocht den voorslach daertegen gedaen dat de extraordinarie directeurs sorge souden connen dragen dat de boter in Hollant soude moeten werden gecoft, naerder te willen examineeren ende daerop last becomen. Peck ende teer is bij eenige gedifficulteert, die mede versocht sijn naerder last in dese dringende noot te willen versoecken.

139. M. Is geleesen zeecker request van den graeff van Hanauw claegende over de groote miserie bij de ingeseetenen van dezelve sijn stadt deur de tweejaerige blockeringe geleeden, ende hoewel naemaels sijn ontset, dat zij effenwel van nyeus voor belegeringe vreesen. Dan alsso haere fortificatiën dienen gerepareert ende haer magasijn van vivres en munitie voorsien, daer zij allenthalven gebreck van hebben ende geen middelen noch raedt weeten om te becomen, versocht daeromme dat vanhier met raedt ende daet moghten werden geasisteert.

Is meede geleesen seecker missive van Zijn Ex.tie, bij dewelcke dit versoeck op 't serieuste wierde gerecommandeert. Dan alsso in spetie geen versoeck en werdt gedaen, is nae deliberatie goedgevonden datte gedeputeerden ter Generaliteyt sullen worden versocht naerder te willen openen wat eyntelijcken het versoeck ende meyninge van Zijn Genade is ende offer eenige Generaliteyts middelen zijn daeruyt hetzelve soude connen werden gevonden, om daernae op gelet te worden.

140. P. Anthonio Legier, predicant van de oratheur Haga tot Constantinopolen, versoeckt dat aen Joost Brasscher, coopman tot Amsterdam, mach werden betaelt 'tgene voor hem verstreckt over 4 jaren tractement ƒ 2.640-0-0 ende daerenboven voor sijn reys gelt omme herwaertsover te mogen comen ƒ 660-0-0; samen 3.300-0-0

Is goedtgevonden dat ter Generaliteyt alle devooren sullen werden aengewent omme de defectueuse provintiën, voornementlijcken de provintie van Vrieslant, die over de 11.500 gulden schuldig is, tot suveren van haer defecten te bewegen omme de voorss. lasten, selffs oock het tractement van Hage ende anderen, daeruyt te betalen.

141. P. Abraham Commersteyn, ontfanger van de geestelijcke goederen in Den Briel, over de landen van Voorne tot onderhout van de predicanten gedestineert, 'tselve over ... jaren bedient hebbende, nu out geworden sijnde 65 jaren, versoec[t] de hulpe van sijn soon m.r Isaack, secretaris van Den Briel, te mogen gebruycken, ende dat d'selve nae sijn doot off indispositie in 't voorss. officie mach succederen.

Daerop 5 leeden hebben gemoveert dat dit strijdich was met voorgaende resolutie, ende oock dat onder dit ende andere comptoiren van geestelijcke goederen veel costelijcke landen waren die weynich opbrengen ende daeromme met dienst souden connen werden vercoft, ende de tractement[en] affgeschaft. Houden daeromme 't versoeck in bedencken. Ende andere leeden stonde’t versoeck toe, doch d'heeren Edelen absent sijnde, is gehouden in resomptie.

142. P. Dirck van der Does, clercq ordinaris van de Finantie van Hollant, verthogende dat hij op een sonderlinge wijse door Goodes Genaede is verlicht ende geopenbaert dat nu van october aff noch 9 maenden den val van den paus seeckerlijcken sal geschieden, ende dat de religie eerst over Hollant, daernae over de provinciën, daernae over de 17 provinciën, daernae over de geheele Christenheyt ende eyntelijcken over de geheele werelt suverlijcken sal werden geleert door Goodes schickinge ende, alsoo dese provintie bij de ware religie is opgecomen ende daerbij oock sal werden gemaincteneert, versoeckt daeromme dat ordre tegen alle secten mach werden gestelt, off andere wil hij als Goodes wil geopenbaert hebbende, ontschuldich sijn.

Is verstaen dat dese man niet wel mettet hooft bewaert sijnde, alsnoch in conformité van de resolutie van de heeren Gecommitteerde Raden sal werden geordineert in sijn huys te blijven, 't wederschrijven van boeckjens ende andere schriften nae te laten ende de regieringe niet vorder moeyelijcken te vallen.

143. P. Burgemeesteren ende regierders van Naerden verthogende bij requeste dat voor desen aen een Jan Engel is verleent octroy omme eenige landen in Goylant te cultiveeren, ten opsichte van 'twelcke nu wort gegraven seeckere vaert uyt de Vecht tot Breedijck, bijaldien dat een publijcque vaert soude mogen wesen, souden sij daerdoor t'enemael van hare neringe worden ontbloot ende geruïneert, soude oock grootelijcken strecken tot fraudatie van 't gemenelants middelen, daerdoor oock 't water in de Vecht met sout water werden geïnfecteert. Versoecken daerom dat mettet graven mach werden gesupersedeert, off immers tot geen publijcque vaert gemaeckt voor ende aleer haer contentement sal wesen gedaen.

Is goedtgevonden dese requeste te stellen in handen van de gedeputeerden die mette heeren van Utrecht op de clachten bij haer gedaen sullen besoigneren omme d'selve requeste als slaende op deselve saecke te examineeren, ende soo sij 't geraden vinden de supplianten appart te hooren ende daernae van de geheele gelegentheyt te doen rapport ende dienen van advijs.

144. P. De heer Cats heeft verclaert dat de heer van Duvenvoorden verclaert tevreeden te sijn te desisteren van 'tgene hij gisteren heeft doen proponeren op de opdrachten van de gorsen aen de Coorndijck ende tevreeden is dat de opdrachten gedaen werden aen de parthiculieren in conformité van de resolutie die dienaengaende voor eenige dagen genomen, off de leeden daer yets tegen hebben. Seyt voorts de heer Cats dat de heer Beaumont van Dordrecht wedergecomen sijnde, verclaert dat aldaer 60 gulden gereet leyt te ontfangen soo haest de brieven gepasseert sullen sijn.

Is goedtgevonden dat de brieven van opdrachten vanwegen Haer Ed. Groot Mogende aen de respective eygenaers van de heer ruwaert saliger gecoft hebbende, sal worden gedaen neffens den ontfanck van de penningen, doch werde bij verscheyden leeden vermaent, mits dat 't lant daerdoor in 't betalen van 't recht van de 40e penning niet en wort vercort.

145. P. De heer Cats heeft voorts geproponeert dat de heeren Geommitteerde Raden haer ten hoochsten becommert vinden vermits de middelen van de comptoiren alle voor de militie sijn geaffecteert ende tot betalinge van alle de andere lasten ordinare en extraordinare niet een penning te vinden is bij deselve comptoiren, ende connen evenwel de luyden qualick ordonnantiën van haer achterstallen weygeren, dat nochtans grootelijcken sijn bedencken heeft omme deselve te ordonneren op een dorp sonder huysen, soo men seyt. Versoecken te mogen weeten hoe haer in desen te dragen.

Is goedtgevonden dat de consideratiën van de heeren Geommitteerde Raden naerder op de geheele saecke sullen werden gehoort hoe best de affectatie sijn voortganck te doen hebben, ende dat ondertusschen opte middelen sal werden geresolveert omme consenten uyt te wercken.

146. P. De classe van Neder-Rijnlant hebben gedient van antwoorde opte requeste van den heer van Lis nopende 't beroepen van een predicant aldaer in questie staende. Is gestelt in handen van den heer van Lis omme binnen 14 dagen nae d'insinuatie daertegen te seggen, omme alsdan naerder te disponeren.

147. P. Is gelesen een recommandatie van Zijn Ex.tie in date den 13e september 1636 ende oock een recommandatie van de coninginne van Bohemen dienende tot het versoeck van den heer grave van Hanau dat mede gelesen is in Fransen tale, te kennen gevende sijn noot ende de ongelegentheyt van de voorss. stadt mette ingesetenen vandien, daer niet dan alles gebreck is van amunitie ende eetwaren als anders, versoeckende daertoe een liberale subsidie.

Is goedtgevonden naedien Sijn Genade eygentlijcken niet en specificeert soodanige subsidie d'selve versoeckt, dat de gedeputeerden ter Generaliteyt sullen onderstaen wat eygentlijcken de intentie van Sijn Genade is ende daervan alsmede waer sij meynen dat sulcx gevonden sude connen werden, dienen van haren advijs.