Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 10 juli 1637

ZITTING D

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 juli tot 15 augustus 1637

Donderdag 10 juli 1637 voor- en nanoen

12. Is bij den pensionaris Catz rapport gedaen van ’tgunt metten heeren Joachimi ende eenige gedeputeerden ter Generaliteijt ten overstaen van Zijn Hooghheyt naerder gebesogneert is op eenige poincten in Engelant tegens deesen Staet gedreeven werdende, als vooreerst belanghende de pretense van Sir Johan Meldroz pretenderende een penninge per last op yeder schip het Canael passerende tot vervallinge van de oncosten van de vierbaeckens bij hem uijt crachte van seecker octroy van Zijn Ma.t op ’t Voorlandt van Goeingh gestelt ten dienste van de navigatie mits datte scheepen in Engelant aenleggende dubbel souden moeten betaelen, off dat met hem naerder soude mogen werden geaccordeert van een rondelijcke somme daertoe van hier jaerlijcx te contribueren.

Ten 2en belanghende de Entrecourt weesende coopluyden van deese landen die volgens de tractaten van ’t huijs van Borgognen als graven van dese landen met Engelant gemaeckt behooren te genyeten gelijcke exemtiën als de Court alhier, ende effenwel met schipgelden ende andere personele lasten aldaer werden beswaert nyet alleen zijzelve, maer oock hare goederen in IJrlandt ende elders geleegen, daer aen d’ander cant die van de Court alhier met geenderhande beswaernisse bejeegent maer van alles vrij werden gelaeten; dat Zijn Hoogheyt in deesen van advijs is dat deur negotiërende steeden eens soude mogen werden geëxamineert de geleegentheyt van dit vierbaeckengelt off ‘tzelve dienstigh ende noodigh is, so nyet dat men ’t soude mogen excuseren met de beste reedenen, so jae, dat men Joachimi soude lasten eens met Sir Jan Meldron een preuve te doen off ‘tzelve voor een cleyne somme jaerlijcx soude willen laeten redimeren, om dan bij gelegentheyt te verstaen offer yet meer affter de zaecke schuylt ende off de meeninge is onder dat pretext de heele navigatie tributair te maecken.

Op ’t ander van de Entrecourt was Zijne Hoogh.t van advijs dewijl dezelve wel Neerlanders maer geen ingeboornen van Hollandt zijn off dezelve voor haer souverain erkennen, offte eenige lasten ende schattingen geeven, dat men daerom dezelve zeer beswaerlijck van ’t schipgelt ende andere personele lasten soude connen doen excuseren also zelffs genochsaem Engelssen zijn die de zaecken van coopluyden deeser landen aldaer verrichten ende op sodanigen voet haer schouderen van alle lasten so hier als daer souden soecken te onttrecken, dat vrij bedenckelijcken is off met fatsoen gesustineert soude connen werden, meende daeromme dat oock deese zaecke deur eenige negotiërende steeden alvooren soude mogen werden geëxamineert. Dan belanghende de goederen in IJrlandt conde nyet oordelen dat met personele lasten connen werden beswaert ende daerom met fatsoen bij den heere Joachimi in Engelandt sullen connen werden tegengesproocken.

Hierop gedelibereert zijnde verstonden veele leeden dat deese vierbaeckens geen dienst conden doen als te verre van ’t punt off noordeynde van Goen geleegen sijnde, sulcx dat men se qualijck off nyet soude connen sien, dat oock periculeus is deese saecke te consenteren die apperentelijcken op sodanigen moer leyt om de heele negotie ende schipvaert te taxeren ende tributair te maecken, ende daerom wel mette beste middelen affgeweert behooren te worden, waeren effenwel tevreeden dat deese geheele zaecke deur deputeerden uytte negotiërende steeden naerder souden mogen werden geëxamineert ende daervan rapport gedaen, daertoe andere leeden meede inclinerende, zijn hiertoe gecommitteert den heer van Mathenes, met een van de leeden van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Schiedam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

13. Is voorts meede verstaen dat ter Generaliteyt effter instantiën sullen werden gedaen teneynde den heer Beveren volgens voorghaende resolutie op zijn iteratijff versoeck genomen, magh werden gerevoceert ende den heer Joachimi versocht zijn reyse derwaertaen weeder te willen spoedigen, opdat van deese extraordinairis oncosten het landt magh werden ontslaegen.

14. De gemeene waegenaers ende treckpaerden stadigh aenhoudende om van haer vracht ende treckloonen anno 1635 verdient eyntelijcken eens voldaen ende betaelt te worden, het jaer 1636 dan noch oopen blijvende staen, also haer langer onmogelijck is vrouw ende kinderen den mondt oopen te houden, worde nae deliberatie bij de gemeene leeden verstaen datte noot van de leegers noch veel grooter is, ende dat daerom deese luyden noch een weynigh souden dienen te patiënteren, totdat voor ’t een ende ’t ander teffens eenige importante middelen sullen weesen verschafft.

15. Is in deliberatie gebracht het 1e point van de beschrijvinge spreekende van ’t resumeren ende arresteren van ’t placcaet ende ordonnantiën soo generael als particulier van de middelen comende in de aenstaende verpachtinge, so over de steeden, als over de eylanden, werde bij de heeren van Schiedam verclaert dat zij ongelast waeren op eenige poincten te adviseren so lange haer principalen ende andere leeden satisfactie soude zijn gedaen opte onwettige uytschrijvinge ende convocatie van eenige weyniche leeden in zaecken van belastinge ende aenneeminge van waertgelders lestmael gedaen. Haerlem sustineerde dat in de ordonnantie temet eenige contrarie articulen werden gevonden,‘twelck de pachters occasie geefft van doleren, ende dat daerom goedt soude zijn deur eenige gecomitteerden dezelve alvooren te doen examineren ende corrigeren, is in dier voegen met goedvinden van alle leeden geconcludeert ende zijn daertoe versocht een van de heeren van Dordrecht, Haerlem, Amsterdam ende Alckmaer met eenige uytte Gecommitteerde Raeden, die teffens versocht worden naerder te willen examineren de pointen tot verbeeteringe van ’t middel van ’t bestiael in de dorpen boven ende terzijden Schoonhoven tegens het Sticht aen, bij die van Schoonhoven voor deesen voorgeslaegen, ende van alles rapport te doen.

16. Is meede in deliberatie gebracht het 29e point mentionnerende van ’t versoeck van die van Wormer ende Jisp, ende omme het gebacken broodt ende stijffsel van ’t Sticht ende elders in deese landen coomende à l’advenant het inlandsche geback met zeeckeren penningen te beswaeren om mette zelve luyden te mogen merckt houden ende de neeringe nyet te doen diverteren. Van gelijcken om den booter, traen, baleynen ende andere waeren uyt Engelant in deese landen comende meede te verbieden offte te beswaeren ten zelven eynde.         Dan zijn de leeden opte resumptie van de ordonnantie van de aenstaende verpachtinge gecommitteert versocht om in deesen meede te beraemen zeeckeren voet daerop deese beswaernisse, daer meest alle toe inclineerden, bequaemelijcken soude connen werden teweege gebracht ende daervan rapport te doen.

17. De heeren Committeerde Raden ter occasie van ’t veranderen van de bidets in ruyters adviserende hoe ’t mette affectatie van de comptoiren staet, seggen dattet hen heel qualijck laet aensien ende dattet cort hoe langer hoe grooter wordt om de meenighvuldige negotiatiën ende beswaernissen van de comptoiren; dat in plaetse van 300.000 £ de comptoiren voortaen wel 6 à 700.000 £ sullen te cort comen, den ontfanger Mirop claeghende dat zijn comptoir alleen te cort compt bij de 300.000 £ dat noch geschaepen is te sullen verargheren de negotiatiën om den noot van ’t landt aenhoudende, in summma conden nyet sien dat met effect eenige compagniën ruyters onder de affectatie meerder conden werden gebracht solanghe de comptoiren met geen vigoureuse middelen souden weesen verstijfft, waerop gedelibereert zijnde is met dit advijs geconfirmeert ende is de zaecke van de versochte affectatie in bedencken gehouden totdat behoorlijcke middelen sullen ingewillicht zijn.

18. Daernae wierden bij de heeren Committeerde Raden geïtereert de groote clachten van schaersheyt van gelt bij haer gedaen, seggen dattet is de deplorabelste staet van de werelt so te leeven als zij nu doen, allenthalven van de noot van traenen krijten, karmen ende oock van dreygementen omvangen ende omsingelt sijnde sonder eenige remedie off voorraet van gelt offte ook hoope daertoe, seggen dat jegenwoordigh twee leegers van den Staet in ’t velt zijn sonder een penning gelt van deese provintie bij haer te hebben, dat nyet gebeurt is so lange ’t oorlogh bij ons is gevoert; dat zij oock nyet en sien waervandaen eenigh ontset comen zal ende alsso mitsdien den geheelen Staet pericule loopt om mette mintste rencontre gerenverseert ende vianden ten proye gestelt te connen werden, versochten daeromme binnen 4 à 5 daegen, immers so haest als ‘t eenighsints mogelijck zijn zal, met een somme van 700.000 £ prompt gelt voorsien te mogen worden op sulcken manniere als ‘t gevonden can worden boven de voorghaende negotiatiën; dat dit daer weesen moet al soud’ men ’t uytte lombardt haele. Versochten datte leeden doch willen gevoeligh zijn van de excessive ongelegentheyt van de Staedt ende de remediën daertegens met dit versochte gelt prompt bij brenghen, off bij weygeringe ende vorder dilay protesteerden voor Godt ende de weerelt van haer debvoir ende wilden onschuldigh zijn van de onheylen hierop te volghen.

Hierop gedelibereert zijnde saegen de leeden geen middelen hoe dit gelt soo prompt soude connen werden gevonden, want de negotiatie stondt de leeden noch Committeerde Raden zelff nyet aen. De anticipatie op ‘t haertsteedegelt was geschiet, de steeden tot verschot te versoecken gaff oock weynich apparentie, sodat in deesen geen conclusie genomen heefft connen werden.

19. De acht compagnieën onder den oversten Loo, voor deesen op Noord-Hollandt gestaen hebbende ende nu mits de affectatie daervan verstoocken zijnde, versochten alsnoch van haer affterstallige maentgelden bij dezelve betaelt te mogen werden ende dattet quartier daertoe moght worden versocht. Hierop gedelibereert zijnde verclaerden alle leeden van ’t Noorderquartier dat zij deese luyden 2 maenden meer als sij haer schuldigh waeren hadden betaelt, ende nu geen gelt met allen en hadden om deese luyden te connen voldoen, de comptoiren voor de militie mette renten ende interessen geaffecteert zijnde ende de oude restanten noodigh weesende om de geaffecteerde compagniën te betaelen, deurdien de middelen nyet als de lasten maentelijcken innecomen, sodat daeromme in deesen geen conclusie genomen heeft connen worden.