Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 9 juli 1637

ZITTING D

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 juli tot 15 augustus 1637

Donderdag 9 juli 1637 voornoen

2. De heeren Committeerde Raden datelijcken binnenstaende heefft den raedtpensionaris uyt haeren naeme verhaelt over groote ongelegentheyt daerinne d’zelve geduurende ’t affweesen van de vergaederinge hebben gesteecken, vermits de schaersheyt ende benautheyt van gelt ende daer zij noch tegenwoordigh innesteecken, daeruyt gecauseert datte belooffde ende geconsenteerde negotiatiën aen haer nyet en sijn gefurneert maer in plaetse van een millioen maer stijff 400.000 £ is te berde gebracht, dat nyet veel meer als een boon in een broukeetel is geweest. De heeren van ’t Noorderquartier nyet één deuyt gefurneert hebbende ende verscheyden andere comptoiren van dit quartier noch merckelijcken defectueus zijnde, ’twelck daeruyt schijnt veroorsaeckt datte obligatiën aen de extraordinaris militie gegeeven bij d’een en d’ander opgecofft zijnde, ’t gelt so hebben verstroyt dat in plaetse van yet opte comptoiren te krijgen, penningen daervan opgelost zijn. De crediteuren van ’t landt, als daer zijn de solliciteurs, de voerluyden van ‘t jaer 1635 ende 1636 het leeger gevolght hebbende, de directeurs van de custscheepen, de capiteynen opte stromen, den ontfanger-generael, de ministers van steeden, om ’t subsidie ende andere ongeloofflijcke meer daervan in ‘t 3e point van de beschrijvinge eensdeels mentie is gemaeckt, hierentusschen nyet stilstaende om haer daegelijcx opte vloer te sijn, ende met beleeffheyt, bidden, smeecken, traenen, oock importuniteyt ende dreygementen, betaelinge aff te verghen, die zij nyet alleene meest alle ongetroost hebben moeten dimitteren, maer zijn zelff beyde onse leegers sonder een deuyt van gelt van hier bij haer te connen krijgen te velde moeten ghaen, daervan effenwel ‘t eene wel 50.000 ende ’t ander wel 20.000 £. ende meer ter weecke hebben van noode ende eerstdaegs gesonden moet worden, off sullen met schande ende confusie ende pericule van ’t landt terugge moeten comen. Ende alsso Zijn Ex.tie voor zijn vertreck toegeseyt is dat metten eersten provisie van gelt de leegers soude werden toegesonden, daerop bij Zijn Ex.tie de reyse meede aengenomen is, versochten daeromme datte leeden nyet in gebreecke wilden sijn om gelt te furneren opdat alle gevreesde onheylen mogen werden voorgecomen, ende Zijn Ex.tie nyet terugge gehouden om uyt te voeren de desseyns ten dienste van den Staet voorgenomen.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de leeden seer becommert over deese groote ongelegentheyt, die van ’t Noorderquartier meede allegerende dat uyt noot van deese genegotieerde penningen een goede somme totte zeezaecken was geëmploieert, deurdien geen penningen daertoe in voorraet zijn, ende dat haer consent daeraen gerestringeert is geweest ende dattet overschot eerstdaeghs zal werden overgesonden, andere haere promptitude allegerende van willen volgen, ende sodat eyntelijcken geresolveert is dat die van ’t Noorderquartier ende alle andere defectueuse leeden werden versocht haer genegotieerde penningen op ’t spoedichste te berde te brengen om de leegers daervan te connen dienen ende dat voorts de pointen van beschrijvinge zelff bij der handt sullen werden genomen ten eynde eenige vigoreuse consenten mogen werden geobtineert.

3. De heeren Committeerde Raden van Staten van Zelandt, bij brieven van den 23en junii adviserende dat sij nyet en conden geloven datte leste voorslage op ’t vergheeven van de president- ende griffiersampten in den Hoogen Raede vanweegen deese provintie gedaen, de heeren Staten van Zelandt smaeckelijck soude connen zijn, als te wel van haer recht alreede toegestaen hebbende ende dat mitsdien opten lesten voorslagh bij haer gedaen naerder reguard genoomen moght werden, is nae deliberatie verstaen de zaecke in state te houden, totdat vanweegen de Staten van Zelandt zelve naerder antwoordt daerop zal zijn becomen.

4. De Staten-Generael bij missive van den 30en julii notificerende dat zij den Raedt van State aengeschreeven hadden om opte weederhelffte van ’t millioen totte leegerlasten geëyscht, descharges te willen verleenen, alsoo de eerste helfft met deese groote scheepsvrachten al geabsorbeert is, ende versoeckende daeromme dat bij deese provintie haer quote in dezelve descharges in baren gelde te berde moght werden gebracht.

5. Van gelijcken den Raedt van State bij brieven van 31en junii versoeckende datte quote van Hollandt in 200.000 £ tot reparatie van de fortificatiën volgens de descharges bij haer uytgesonden, alsnoch intijdts moght werden gefurneert om de importantste frontieren te connen brenghen buyten vreese van surprise, die so groot is datte gouverneurs herwert overcomen in Den Hage ende protesteren van haer debvoir ende van onschuldigh te willen sijn van de onheylen die daerop volgen moghten, connende haer nyet genoch verwonderen over de groote naelaetigheyt ende sorghloosheyt van de regeringe haer hierop noch tael noch antwoordt laetende toecomen.

Is nae deliberatie op beyden verstaen datte petitie van den Raedt zelve in omvraege gebraght ende nyet bij stucken ende brocken affgedaen zal werden, om nyet aff te ghaen van de oude gewoonte dienthalven tot noch toe geobserveert.

6. De leeden van ’t Noorderquartier naerder gesommeert zijnde om op ’t uytsenden van de waertgelders haer mette andere leeden te conformeren, verclaerden de heeren van Alckmaer dat sij om de disordre in de proceduren in deesen gehouden ende de schaersheyt van de finantiën ‘tzelve hadde geëxcuseert ende geerne uytte andere voorsittende leeden wilden verstaen off nyet best was deese oncosten te schouwen ende de saecke hierbij te laeten voor deese reyse, anderssints zijn tevreeden dat staetsgewijse inne gegaen werde mits eenige leeden van ’t quartier op haer grieven alvooren behoorlijcke satisfactie gedaen werdende. Hoorn, Enckhuysen, Edam, Monnickedam ende Purmerende conformeerden haer hiermeede. Wij deduceerden in ’t breede ’t misnoegen dat onse principalen in deese zaecken hadden belangende de formaliteyt van ’t uytschrijven van deese 6000 waertgelders ende dat men het goedvinden van eenige gedeputeerden van de provintiën voor een resolutie uytschrijfft in zaecken van belastinge, ende dat nyet alleen maer dat men om deese belastinge aen de man te krijgen eenige weynige leeden beschreeven heefft ende de reste thuys laeten blijven, dat tegens de regeringe ende oude gronden van onsen Staet is ende sonder exempel ende daerom alvooren gerepareert behoort te worden, ende belanghende de zaecke zelffs datte finantiën van ’t landt dat nyet connen lijden, in allen gevalle datte particuliere geleegentheyt van de Staet ‘tzelve om verscheyden reedenen geensints draeghen off lijden can.

Dese zaecke effter geresumeert weesende verclaerden de heeren van Dordrecht, Haerlem, Amsterdam, Rotterdam, Gorchem, Schiedam, Schoonhoven, Briel dat haer deese proceduren nyet aen en stonden ende dat sij oordelden datte gemiscontenteerde leeden daerover satesfactie behoort te worden gedaen, doch dat effenwel de lichtinge eenparichlijcken sijn voortgangh behoort te neemen. Die van Alckmaer seyden daerinne te connen consenteren, mits dat men alvooren vast soude stellen dat in toecomende geen beschrijvinge van weynich steeden alleen in saecken van belastinge geschieden offte eenige belastinge gedaen zal mogen worden anders als tot laste van de steeden die daerinne sullen consenteren, daermeede haer Hoorn conformeerde. Enckhuysen wilde bij resolutie verclaert hebben datte proceduren in deesen werden gedisavoieert ende dat se verstaen werden buyten prejuditie van de geïnteresseerde ende voorbijgegaene steeden geschiet te zijn, ende dat se nyet meer geschieden souden, ende als haer dan aengeweesen soude werden ghelt waermeede de waertgelders souden connen werden betaelt, alsso sijselve nyet en hadden te verschieten, dat sij dan gelast waeren haer naerder te verclaeren, daermeede haer conformeerden Amsterdam, Monnickedam ende Purmerendt.

Wij persisteerden bij onse last, sodat om deese discrepantie de saecke uijtgestelt is tot naernoen, ende doenmaels verder geresumeert zijn en verclaerde den heer van Noordwijck dat ter Generaliteijt geen abuijs beghaen was doordien alleen geresolveert hadden het versoeck van Zijn Ex.tie dat de respectieve provintiën souden werden versocht deese 6000 waertgelders te lichten, datte heele faulte daerinne bestondt datte heeren Committeerde Raden in plaetse van de steeden te versoecken hiertoe consent te willen draeghen, ’t goedtvinden van de Staten-Generaal als een resolutie ende last uytgeschreeven hadden, ende ten 2en datte tegens ordre ende exempel eenige weijnige leeden alleen in saecken van belastinge beschreeven hadden; ten 3en datte patenten uijtgesonden waeren bij Zijn Hoogheyt voordatte provintiën consent hadden gedraegen, meenende daerom als bij de resolutie gestelt werde dat sulcx nyet meer geschieden souden, dat alsdan die van ’t Noorderquartier mette andere leeden souden behooren te conformeren. Dan de zaecke over ende weeder over gediscoureert zijnde ten principalen om de difficulteijt van Enckhuijsen ende ons de zaecke effter opgehouden moeten werden in resumptie.

Donderdag 9 juli 1637 nanoen

7. Volgens ’t geresolveerde ter Generaliteijt bij aenschrijvinge van de 5en deeses genotificeert is geresolveert de heeren Committeerde Raden te lasten om sorghe te draeghen dat voortaen geen colonellen, capiteijnen, ritmeesteren, sergeanten-maioren ende andere militaire officiers, die van 1 april aff tot 1 novembris toecomende sullen absenteren, ’t sij met off sonder consent, eenige tractamenten off servitiegelden sullen werden gegheven, alsso ’t zelve effter bij resolutie affgeschafft is geweest.

8. Daernae geleesen zijnde zeeckere missive geschreven bij de heeren Staten van Utrecht welcke reedenen gegeeven werden tot weghneeminge van ’t misnoegen bij deesen provintie opgevat door ‘t verhoogen van de buyten swaere ende dunne bieren binnen Utrecht comen, bij dezelve heeren Staten gedaen, sustinerende daerinne tegens de Unie nyets beghaen te hebben deurdien de buytenbieren nyet meer als haer eygen sijn beswaerens, sendende tot dien eijnde over haere ordonnantiën uytte welcken sulcxs soude connen blijcken, is goedtgevonden deur eenige leeden deeze stucken naerder te doen examineren ende daervan rapport te doen, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Haerlem, Delfft ende Rotterdam.

9. De dienaren van den classe van Edam is toegestaen het Noordhollandsche sijnode te mogen houden binnen dezelve stadt tegens den 10e augusti toecomende, gelijck tegens den 20e julii het Zuidhollandsche voor deesen is geaccordeert geweest.

10. Voorts is goedgevonden datte stucken bij den heer van Lisse mitsgaders bij die van de kerckenrade aldaer ende den classe van Leyden tegens malcanderen overgeschreven, in de vergaderinge publijcquelijck sullen werden geleesen, omme te sien off eenige expedient tot accommodatie van haere queste ende verschil sal connen werden gevonden.

11. Daerna bij de heeren Committeerde Raden gerapporteert zijnde datte compagnieën ruyters in plaetse van de bidets bij Zijn Hoogheyt [te] doen aenneemen jaerlijcks bedraegen gelijcke somme als voor deesen de bidets hebben bedraegen, schelende alleen 16 £ over de hoop, ende dat daerom bij de ritmeesteren van dezelve instantelijck versocht werdt omme opte affectatie gestelt te worden, gelijck de bidets voor deesen hebben geweest; is nae deliberatie goedtgevonden hierop eens te verstaen ‘t advijs van de heeren Committeerde Raden hoe ’t mette affectatie staet, watter te cort compt, ende off eenige vorder troepen dezelve soude connen draeghen, welcke heeren naederhandt daervan rapporterende verclaert hebben dattet mette affectatie so staet, dat in plaetse tevoren 300.000 £ te cort is gecomen nu ontrent 6. à 700.000 £ om de meenighfuldige negotiatiën te cort comen zal; dat in plaetse van weynige nu veel comptoiren over haer cortcomen claegen, ende buyten twijffel alle te saemen treffen zal; datten ontfanger Mirop alleen sustineert 68.000 £ ‘s maends ende over de 300.000 £ in ’t jaer tecort te comen, dat deur de negotiatiën noch verder lopen sal, sodat zij nyet en sien dat deese ritmeesteren mette affectatie op een dorp sonder huyssen geholpen sijn, stellen daeromme de zaecke tot discretie van de vergaderinge. Hierop effter gedelibereert zijnde, is goedtgevonden deese saecke uijt te stellen tot datte comptoiren met middelen sullen weesen gestijfft.