139. Is ghedaen lecture van de consideratiën die de gedeputeerden op ’t stuck van de besendinge nae Maroco gecommitteert waeren, hebbende opte conditiën bij eenige coopluyden voorgeslaeghen, alvooren tottet verschot van de penningen daertoe noodigh te comen, vrij wat discreperende van de resolutie op ’t scheyden van de leste vergaderinge genoomen ende alsso de consideratiën verscheyden waeren, zijn de gedeputeerden versocht die bij geschriffte te willen stellen in ’t net om alsdan met meerder bescheyt in geresolveert te connen werden, worde daerbeneffens mede goedgevonden dat Isack Palatio eens soude werden gehoort om uytten zelven te verstaen op wat voet de matroosen van ’t gestrande schip Erasmus opte voors. custe van Barbarijen mette geberchde goederen best souden connen werden gevrijdt ende gerecouvreert.

140. Die van de particuliere Reeckencamer van Hollandt rescriberende hoe dat bij de ontfangers gevolght is de resolutie tegens de continuatie van de makelardijen anno 1634 genomen, seggen dat al dezelve ontfangers dien nyettegenstaende dezelve post in reeckeninge hebben gebracht, maer datte zelve bij haer geroieert zijnde bij alle naegelaeten is, so nochtans dat zij vermoeden datte zelve bedektelijcken effenwel werdt genooten, daer zij nyet wel affter connen comen, den ontfanger van Dort alleen uytgesondert, die mettet overgeeven van zijn comptoir aen een ander die post in zijn leste reeckeninge claer heefft gestelt ende voor de verloopen jaeren maekelardije tot anno 1637 toe uytgetrocken heefft een somme van 29.115 £.

Hierop gedelibereert zijnde worde bij de ghemeene leeden verstaen, dewijl deese 29.115 liquyd is, dat men daerop eenige lasten sal affigueren om daeruyt betaelt te worden, ende dat vorders de heeren van de Reeckencamer geauthoriseert worden haer te informeren hoe ’t met andere ontfangers staet, dezelve daerop voor haer te ontbieden ende te hooren ende van alles de vergaderinge naerder bericht doen.

141. Die van Delfft noch singulier sijnde in ’t subsidie bij de croone van Sweeden voor een jaer versocht, is daerom alsnoch nyet inne geresolveert connen werden.

142. Ende alsso geproponeert werde datte clercken van de Secretarije van Hollandt mitsgaders die van de Generaliteyt dienen sonder instructie off eedt, waerdoor temet verscheyden saecken comen te vervallen in vreemde handen ende uyt te lecken daer ’t nyet en behoort, daertegens wel nodigh diende voorsien, is nae deliberatie goedgevonden den raedtpensionaris metten secretaris te authoriseren om zeecker concept van een instructie offte reglement in te stellen ende daervan te rapporteren om alsdan naerder inne geresolveert te werden.

143. De heeren Committeerde Raden dienende van de defecten die de comptoiren van ’t Zuyderquartier zedert den 21^en maii 1637 tot nu toe aen de negotiatiën ten affteren sijn, verclaeren dat Haerlem noch defectueus is met stijff 7.000 £, Rotterdam ƒ 1.500 £, Delfft ƒ 70.578 £, Gorchem ƒ 12.714 £, Briel ƒ 788 £; datte vordere steeden hadden betaelt ende eenige van dezelve, voornaemelijcken het comptoir van Dordrecht, daerenboven zedert de affectatie tot nu toe gesubsidieert heefft moeten werden met 225.000 £; dat Mirop daerenboven tot onmijdelijcke necessiteyten noch daeghelijcx negotieert ‘tgunt hij becomen can. In summa datte defectueusiteyten van Zuyd-Hollandt bedraegen ƒ 113.866 £, daerop zij tevreeden zijn dat assignatie van lasten werde gedaen, doch dat die van ’t Noorderquartier volgens de resolutiën van negotiatiën, daerop naegesien volgens de lijste daerop ingestelt, noch ten affteren zijn 1.200.000 £, versoeckende dat men van gelijcken daervan suyveringe moght werden gedaen. Waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden datte leeden van ’t Noorderquartier de lijste sullen overneemen ende aen Committeerde Raden van ’t Zuyderquartier overleeveren om bij dezelve gesuyvert offte anderssints haere consideratiën ter contrariën, ende waer dezelve geïmploieert zijn geoopent te worden.

144. Is meede geresolveert dat aen den ambassadeur Lier, vanweegen deesen Staet in Vranckrijck residerende, speciale credentiebrieven sullen werden overgesonden met last om de congratulatie van de nyeuw gebooren daulphijn aen den coningh, cardinael ende andere groten van ’t rijck uytten naeme van deesen Staet te doen.

145. Op het 17^e point spreeckende van ’t negotiëren van ’t leste derde part in de 644.000 [£] totte custscheepen gerequireert, is bij alle leeden tenmintsten op ’t behaegen van haer principalen daerinne geconsenteert ende daeromme ‘tzelve gehouden voor gearresteert.

146. Den raedtpensionaris proponeerde dat hem de princesse van Oragnen aengedient heefft om de vergaderinge bekent te maecken datte reyne-mère van Vranckrijck om verscheyden pregnante redenen ende sonderlinge om de necessiteyt van huyshoudinge genootsaeckt vindende subitelijcken te vertrecken woensdagh ’s avonts, twee van de Staten-Generael ende haer in ’t secreet bij haer ontbooden heefft, die sij dit haer voorneemen heefft bekent gemaeckt ende haer verclaert de groote vreughde ende contentement dat zij genomen hadde in de eere ende vrundschap die haer bij de heeren Staten ende specialijcken bij deese provintie van Hollant was aengedaen, verclaerende met tranen noyt in haer eygen rijck so onthaelt te sijn offte onthaelt te sullen worden, ende dat zij daeromme wel gewenscht hadde behoorlijck affscheyt van haer te neemen; dan dewijl zij om dit haer subijt vertreck ‘tzelve nyet en conde doen, dat zij haer, princesse, versocht hadde om deese dancksegginge uyt haeren naeme te doen ende hoe dat haer alles ten hooghsten aengenaem is geweest ende oock allenthalven zal erkennen met alle middelen van debvoir die in haer vermogen sullen zijn; dat zij op donderdagh van hier nae Vlardingen ende van daer mettet jacht van de prins nae ’t Goereetsche Gat is gevaeren om nae Engelant over te scheepen, versoeckende dat eenige kleyne schulden bij haer onbetaelt gebleeven om de haesticheyt bij ’t landt moghten werden voldaen, ende is al ditzelve aengenomen voor een notificatie, ende ‘tgunt daer vorder uyt resulteert dat in toecomende op ‘tzelve naerder sal werden gelet.

147. Den raedtsheer Loenius rapport doende van ’t gebesogneerde opte leste synode van Noord-Hollandt verclaert dat tot prejuditie van den Staet offte van de politie daer nyets en is verhandelt; dattet voornaempste werck daer is geweest te resumeren voorghaende resolutiën ende voornaemelijcken naerder te examineren de deductiën aen deesen Staet overgeleevert tot weeringe van de paepse stouticheeden ende haere hiërarchie binnen deese landen, zelffs so verre ghaende dat daer 5 à 6 predicanten zijn, wel temet 50 paepen gevonden werden ende dat men de beededaegen tot nadeel van den Staet aen d’ander zijde ingestelt hier meede ten zelven daeghe is onderhoudende. Waertegens sij met alle mogelijcke debvoiren goedgevonden hebben deese vergaderinge te beweeghen dat sonder vorder uytstel ende omme meerder inconveniënten voor te comen, daertegens moght werden voorsien. Dat meede goedtgevonden is dat alle siecketroosters op scheepen van oorloge ende van de Oost- ende Westindische compagniën gestelt, alvoren nae behooren souden moeten werden geëxamineert over haer bequaemheyt in leere ende leeven ende ‘tgunt daer meer aen dependeert, concernerende de kerckelijcke jurisdictie in Oost- ende West-Indiën gepleeght. Dat zij meede vernoomen hebben dat in alle plaetsen de Arminiaense factie merckelijcken beghint te verminderen ende, om dezelve t’eenemael te doen affneemen, dat zij noodigh achten datte schoolen bij geen remonstrantse meesters souden mogen bedient werden, ende specialijcken datten rector Swaerdecroon tot Rotterdam behoort te werden verbooden. Dat oock van de remediën om te stuyten de oneenicheyt ende dissensiën tussen de predicanten tot Bremen de gratia universali opgestaen; van ’t versoeck van Smoutius belanghende zijn tractament ende om gehoort te worden tegens zijn beswaernissen van de collecte voor de Duytse verjaeghde kercken, 20.000 £ bedraeghen hebbende, die nyet egualijcken noch ten besten waeren geadministreert; van ’t voltrecken van den eedt bij den officiers allomme te doen nopende de executie van de placcaten tegens de paepse stouticheeden, ende datte magistraten meede daertoe behooren versocht te worden den handt te bieden van ’t nyet toestaen dat eenige theologise boecken bij lidmaeten sonder voorgaende visitatie werden uytgegheeven; van ’t affschaffen van de cruyssen opte kerckhoven ende andere saecken meer gediscoureert, gedelibereert ende geslooten was als bij zijn schrifftelijck rapport ende nootulen daervan overgeleevert conde blijcken, daertoe hij hem was regulerende, verclaerende dat alles met gemoede ende vrundschap affgeloopen ende de vergaderinge met onderlinge goedt contentement gescheyden. Daermeede vertreckende is voor zijn goede debvoiren bedanckt ende is nae deliberatie ’t meerendeel gehouden voor een simpele notificatie, ende belanghende de ordre tegens de stouticheden van de papisten ende het doen van den eedt bij alle officieren ende het handthaven van alles bij de magistraet, is alles uytgestelt totdatte heeren respective Committeerde Raden haere lijsten sullen hebben overgesonden van alle de officiers van ’t landt, met aenwijsinge van die schouten die tot noch toe defectueus zijn gebleeven.

148. Die van der Goude openende haer consideratiën opte ordonnantie van de scheepsbieren binnensduyns geconsumeert, is verstaen datte zelve in geschriffte sullen werden gestelt ende de leeden meedegegeven om haer naerder op te doen lasten ende dat middelertijdt het consent werdt vastgestelt ende die van der Goude versocht haer opten voortgangh ende practijcque met andere leeden te willen conformeren.

149. Den regent van ’t Fransse collegie Daniel Colonius ende zijn vrou overleeden zijnde ende zijn erffgenaemen geneegen zijnde ’t huys te vercoopen, begroot op 13 à 14.000 £, dat t’eenemael tot studenten geapproprieert is, versochten de curateuren ‘tzelve te mogen coopen ende datte 800 £ daertoe jaerlijcx gecontribueert bij deesen Staet tot 1.000 £ moght werden geaugmenteert om uyttet capitael daerop te negotiëren deese coop-penningen te mogen vervallen, is nae deliberatie verstaen dat de gemelte 800 £ subsidie tot 1.000 £ verhooght ende vastgestelt wordt ende de heeren curateuren geauthoriseert ‘tzelve opte meeste menage te coopen, mits dat dat de Halestiani ende Romboutiani, dotateurs van ‘tzelve college, mette heeren van Zelant tot noch toe 200 £ daertoe gecontribueert hebbende, alvooren sullen werden gedisponeert om nae advenant tot contribueren ende vast te staen voor de jaerlijcxe oncosten tot onderhout ende anders vorder van nooden.

150. De heeren gedeputeerden opte zeezaecken haer rapport schrifftelijcken ingestelt hebbende ende ‘tzelve ter vergaderinge overleeverende, is goedtgevonden bij de pointen van beschrijvinge ‘tzelve aen de leeden overgesonden te sullen worden om tegens de naeste vergaderinge daerop behoorlijcken gelast te comen.

151. Daernae uytte petitie van den Raedt in omvraege gebracht weesende het 7^e, 8^e, 9^e, 10^e ende 11^e ende 12^e point is nae deliberatie verstaen, dewijl het jaer verloopen is, dat daerop geconformeert werdt mettet advijs van de heeren Committeerde Raden, te weeten dattet servijsgelden gereguleert sullen werden nae ’t volck dat men in dienst aenhout, mits dat oock in deesen gelet zal worden opte menage; dat belanghende de fortificatiën van den commies zal werden affgewacht een staet om daeruyt te verstaen off uytte overbetaelinge van eenige posten het defect opte fortificatiën van Hollandts quote nyet soude connen werden gevonden; datte frontieren van vivres ende ammunitie sullen werden voorsien als nae behooren ende op borghers ende steeden de zaecke nyet verlaeten; dattet gieten van ’t geschut zal werden geëxcuseert so lange de provintiën in deesen haer defecten nyet voldaen hebben; datte leegerlasten werden toegestaen soveel als dezelve tot nu toe hebben bedraeghen, mits dat van de Admiraliteyts comptoiren geen penningen sullen gediverteert werden; dat tot vervallinghe van de lasten van den Staet subsidie van de geallieerde princen dient versocht.

Dan de heeren van Amsterdam oordelen ’t versoeck van subsidie ondienstigh omdattet zelve ons al te duur aengepepert werdt ende ons engageert tottet aenhouden van ondraeghelijcke lasten, behalven dattet ongeraeden is volck aen te houden, die alleen bij de Generaliteyt gedirigeert worden ende tot betalinge van uytheemse princen staen, die off nyet betaelt offte bij misverstant tegens den Staet geïmploieert werdende in groote ongeleegentheyt de gemeene saecke souden comen, ende dat daerom best was dit volck te casseren ende het subsidie dat doch mede onzeecker is nyet te begheeren tot ons eygen ende meerder verderff. Dan is verstaen dat in de toecomende petitie op deesen nae behooren zal worden gelet.

152. De kerckmeesteren van Schiedam is op haer versoeck toegestaen ten behoeve van haer kerck ende reparatie vandien drye cleyne rentjes, ‘tsaemen bedraegende 38 £, te mogen jaerlijcx genyeten ende datten ontfanger Coolwijck zal werden aengeschreeven haer dienthalven te laeten ongemolesteert.

153. De heeren van Amsterdam doende clachten over de Court van dat dezelve tegens haer reglement ende resolutie van deese vergaederinge baijen ende karseijen inbrenghen, daer zij alleen tot witte laeckenen volgens de resolutie van anno 1634 zijn gequalificeert. Dat zij meede opte courtwaeren seeckere particuliere belastinge stellen die een ijder moet betaelen ‘tgunt in geen particulier zijn vermogen is. Dat zij meede haer waeren aen nyemant die buyten den Court zijn ende op Engelandt trafficqueren offte daer alleenlijcken factoors geweest zijn, willen vercoopen, weygerende oversulcx aen de ingeseetenen de vrijheyt, die zelffs in Engelant aen geen vreemden werdt geweygert, ende versoekende dat op alles nae behooren moght werden voorsien.

Verclaerden de heeren van Rotterdam van de 2 leste pointen geen kennisse te hebben, oock te mogen lijden, so waer zijn, dat tegens voorsien werde, maer belanghende het 1^e seyden dat bij formele tractaten tussen de ambassadeurs van deesen Staet ende van Engelant was geconcludeert ende bij iterative resolutiën van den Staeten-Generael bevestight dat nyet alleen witte laeckenen maer oock baijen ende karsaien bij den Court moght werden ingebracht, daervan bij placcaten van ’t jaer 1586, 1588, 1597, 1608 ende 1631 daervan geëmaneert mackelijcken soude connen blijcken, ende hoewel anno 1634 bij deese provintie alleen schaersser resolutie genomen, dat effenwel dient gelet ‘tgunt bij alle provintiën is getracteert met coningen ende princen, bij een provintie alleen nyet en can werden gederogeert ende dat daerom oock nyet dienstigh is aen dit snoertjen te trecken om in geen meerder disputen mette Engelssen te vervallen.

De zaecken over ende weeder geventileert zijnde, is belanghende het 1^e point verstaen dat gevolght zal werden vorige resolutie met kennisse van zaecken genomen, ende belanghende de twee andere poincten dat die van Amsterdam geordonneert werden dezelve te bewijsen om alsdan naerder op gelet te worden.