228. Is gedaen lecture van de propositie bij den resident De Bye uytten naeme van Zijn Ma.^t van Polen ter Generaliteyt gedaen, van inhoude dat Zijn Ma.^t verstaen hebbende dat deesen Staet de ooren leent aen zijn onderzaeten die over hem claeghen, daeromme ook goedgevonden heefft aen de heeren Staten te notificeren dat hij uyt hoope ende gewichtige reedenen hem genootsaeckt heefft gevonden den thol in questie te heffen ende instellen; dat hij oordelt uyt zijn eyghen recht ende in zijn eyghen havenen te moghen doen ’tgunt alle princen ende specialijck wij meede in den onsen zijn practiserende, zelffs over goederen die in onse landen nyet en wassen, ende ten 2^en dat hij daertoe meede gerechticht is omdat hij off selden off nimmer meer tegens princen van christenrijck, maer deurghaens tegens den Turck ende ghemeenen viant van alle christenen oorlogh is voerende ende dat dat hij alsso als een burcht ende voorschansse van alle christenen den force van denzelven uytstaende ende nyet wel machtigh genoch zijnde om tegens te staen, reedelijck is dat alle christenen hem daertoe de behulpsaeme handt bieden. Versocht daeromme datte heeren Staten ’tzelve nyet qualijcken wilden neemen, maer zijn goedt voorneemen tegens eenen yeghelijcken helpen favoriseren.

’Tzelve ghedaen ende bij de heeren Staten verstaen zijnde dat deese reedenen nyet suffisant zijn, wierden de leeden versocht te willen openen de consideratiën daermeede dezelve soude connen werden weederleyt. Waerop gedelibereert wierden bij de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende andere geallegeert dat men Sijn Ma.^t daerop voor antwoordt soude mogen toevoeghen dat den coningh uyttet recht van Polen geen maght heefft om eenege thollen in zee te heffen dewijl deur Pruyssen van de zee gescheyden wordt ende daeraen nyet termineert; dat oock geen eygen havenen heefft, maer dattet sijn havenen van Pruyssen volgens verscheyden acten daervan voor deesen verthoont, daerover hij maer heefft het recht van protectie ende dat uyt dit recht van protectie heefft meede gheen macht van thollen te heffen gegheeven, maer ter contrariën expresselijck verboden wordt, waeromme oock bij zijn voorsaeten noyt is geheeven; dat Polen oock zijn doen mettet onse ende andere princen nyet en can conformeren omdat wij onse thollen heffen op onse havenen, gelijck meede andere princen, maer den coningh van Polen in een baeren zee dat noyt bij yemant gepractiseert is, behalven dat wij nyet eygentlijck thollen maer licenten ende convoien heffen om mettet zelve gelt gestadigh te connen onderhouden een groot getal van oorloghscheepen tot bescherm van de commerciën tegens vianden ende piraten, daer Polen geen noot van heefft, hebbende oock nyet een oorloghschip te becostigen als diegheene die tottet heffen van deesen tholl ende hinder van de commerciën dienen.

Belanghende de tweede reeden te allegeren so die plaets heefft, dat wij meede een voorburch nu bij de 60 jaeren voor alle christen princen tegens de geïmagineerde Spaensse monarchie geweest zijnde oock recht souden hebben om al de christen princen met thollen te beswaeren, dat nyemant geerne soude advoieren, behalven dat Polen principalijck tot zijn eygen defensie ende beschermenisse tegens den Turck oorloght ende so daeruyt bij consequentie voor anderen eenigh vordel volght dattet zelve haer nyet en is te benijden. In allen gevalle, als men van dezelve yet soude willen verghen dattet zelve van vrijwillige ende met reedenen daertoe geïnduceert zijnde op een reedelijcken taux ende nyet tegens haer wil en danck can off vermagh getrocken te worden; hierbij noch comende dat jegenwoordigh in geen oorlogh zijnde zeer intempestive van deesen thol alsnu werdt gesproocken ende dat oock zijn eyghen woordt ende leste pacta converta opte pacificatie tusschen die croone ende Sweeden gemaeckt daer expresselijck tegens spreecken ende so men ’tzelve wilde cleynachten dat nyet vreemt moste geoordelt worden, so onse ingeseetenen om deese belastinge te ontghaen den graenhandel effter elders souden moghen soecken te diverteren, behalven datten Turck ook geen viant van ons zijnde ’tzelve argument van een voorschanse te sijn tegens ons nyet en can ghelden. D’andere leeden haer conformerende met deese advijse, is verstaen ende goedgevonden den raedtpensionaris Catz te versoecken uyt deese reedenen het antwoordt opte propositie vanweegens den coningh te willen formeren ende in ’t Latijn bij geschriffte stellen om daernae geresumeert te werden. ’t Welck gedaen ende effter in omvraege gebracht zijnde, is eyntelijck verstaen dat in handen gestelt sal worden van vorige heeren opten handel van Polen om ’tzelve te dresseren ende in te concluderen als sij goedt sullen vinden.

229. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dewijl die van de XIX^en der Westindische Compagnie bijeen zijn ende op ’t stuck van ’t openstellen off sluyten van den handel op Brasijl nyet en connen accorderen, dat daerom noodigh weesen soude dat voorslaegen ten eenen off ten anderen werden gedaen om de questie op ’t spoedichste te accommoderen ende de Compagnie ghaende te houden. Waerop gedelibereert zijnde is alsnoch verstaen dat de leeden die ’t versocht hebben copye uytten brieff van graeff Maurits zal volgen om die te communiceren ende dat dien onvermindert eenige uyt dese vergaderinge sullen werden gecommitteert om beneffens de gedeputeerden van hier ter Generaliteyt voorslaegen van accommodatie te doen ende te hooren ende van alles rapport te doen om naerder op gelet te worden.

230. Belanghende de remonstrantie van de Admiraliteyten van Rotterdam om te hebben egualisatie van de lasten over de comptoiren van de convoien tot redres van haer Collegie ende ordre tegens het diverteren van de penningen van de bovencomptoiren opte rivieren bij den Raedt van State gepleeght ende bij de gouverneurs ende commandeur van de frontieren geüsurpeert, is goedtgevonden dat ter Generaliteyt hierop naerder besogne zal worden gemaeckt ende gehoort die gehoort behooren te worden, alles naerder examineert ende daervan gerapporteert ende dat voorts hierentusschen daer ’t behoort de resolutie van dese tegens deese diversie ende usurpatiën sullen werden geëxecuteert daer ende soo ’t behoort om deese remonstranten eens te stellen buyten clachten.

231. Opte instantiën van die van den Hooghen Raede teneynde uytte personen bij haer voorgeslaeghen inplaetse van den heeren van den Honert ende Casenbroot twee andere raedsheeren moghten werden genomineert, alsso maer 7 personen sterck zijn ende in cas andere personen wilden voorslaen dat alvoren Haer E. ’tzelve wilden communiceeren, is nae deliberatie goedtgevonden voor ’t scheyden tot nominatie te procederen behoudens het recht van de vergaderinge ende sonder aen deese ijdele pretense woorden yet te defereren off gehouden te willen zijn.

232. Geresumeert weesende ’t versoeck van die van de Groote Visserije is nae deliberatie d’zelve als in den voorleeden jaere toegestaen een somme van 30.000 £ met authorisatie om haer vordere oncosten omme te slaen ende te vinden als nae ouder gewoonte.

233.Op het 6^e point van eenen impost op ’t hoy te stellen van 10 stuyvers op ’t voer, drye voer voor een koehoey genomen, worde verstaen datte landen nyet dan al te veel met XL^e ende XX^e penningen met verpondinge, hoorngelt, zoutgelt, bestiael, thienden ende impost van besaeyde landen ende andere oncosten meer zijn beswaert ende werde daeromme ’tzelve sonderlinge meede om de calamiteyt van de landen deur den inbraek van den Leckendijck ende laetste stormen geleeden, vooralsnu affgeslaeghen sonder apparentie dattet zelve aen de man soude weeesen te brenghen.

234. Op het 8^e point van eenen impost op huyden ende vollen te vinden, worde alsnoch het naerder concept bij de heeren Committeerde Raden te maecken verstaen aff te wachten.

235. Op het 9^e point om à l’advenant de beswaringe van de vaste goederen eenen impost te vinden opte comptanten offte interessen van dezelven, oordelden meest alle leeden dat op obligatiën onder de handt nyet practicabel was ende belanghende de los- ende lijffrenten op ’t landt, dat dezelve nyet en connen werden beswaert, omdat tegens woordt ende belofften weesen souden bij de heeren Staten in de brieven gedaen, behalven dat om ’t krencken van ’t credijt in ’t mintste oock nyet geraeden weesen soude. Dan alsso eenige allegeerden dat bij forme van cleynseegel op allerhande obligatiën nae haer somme wel een impost soude connen werden gepractiseert, is verstaen datte heeren Committeerde Raden dienthalven een concept sullen instellen om ’tzelve alsdan naerder gecommuniceert te worden.

236. Op het 13^e point om uyt te vinden uytte gorssen ende slijcken van de Graefflijckheyt ende specialijcken uyt die van der Dussen ende uyt het vercoopen van de domeynen ende het beneficiëren van de verpande goederen volgens de lijste bij den Reeckencaemer overgesonden, worde verstaen dat bij deliberatie in sodanige saecken nyet en can werden getreeden ende daerom goetgevonden voorghaende deputeerden mette heeren van de Reeckeninge te authoriseren dit stuck eens naerder te examineren, is ’t noot van ’t een ende ’t ander inspectie te neemen ende van alles te dienen van rapport ende hunnen advijse.

237. Het 15^e point van ’t opleggelt van de graenen meede bij verscheyden leeden gedisputeert werdende omdattet concept slaet opte consumtie dat nyet practicabel is ende dattet voorghaende concept slaende opte nature van ’t opleggen best gepractiseert ende wel meer proffijten inbrenghen soude, is verstaen op mergen beyde concepten eens te resumeren; ’twelck gedaen zijnde conden de heeren van Amsterdam nyet beweeght werden tottet opleggelt anders als opte consumptie ende met affschrijvinge volgens ’t leste concept, d’andere leeden meede discreperende als voor desen. Is effter de zaecke opgehouden moeten werden in resumptie.

238. Op ’t 17^e point van een impost te vinden opte suyckeren ende syropen bij tauxatie van commissarisen ende magistraten over de winckels, worde bij veelen ’tzelve nyet practicabel geoordelt ende is daerom steecken gebleeven.