Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 5 maart 1638

ZITTING G

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 16 februari tot 2 april 1638

Donderdag 4 maart nanoen en Vrijdag 5 maart 1638 voor- en nanoen

100. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende remonstreren dat tottet betaelen van ’t bootsvolck van de directeurs offte custscheepen ende tot uytrusten van dezelve die alreede in Goereede leggen, mitsgaders totte fregatten ende scheepen de Groote ende Cleyne Visserije toegestaen ende de quote in ’t subsidie van Sweeden, een derdepart van de quote in 644.000 £ weesende de quote van Hollandt in de 1.102.000 £ voor de custscheepen geeyscht, geenssints suffisant is ende dat daerom tenmintsten de helffte dient genegotieert ende alhier aen Committeerde Raden behandight om nae den oirboir gedistribueert te werden.

Ten 2en dat omme te subsidiëren het comptoir van Dordrecht t’eenemael defectueus zijnde, de middelen van Drimmelen, Made ende Zeevenbergen jaerlijcx 35.000 £ bedraeghende, daer souden mogen werden gebracht ende dattet comptoir van Mirop alsdan bij de vergaderinge te beeter souden connen werden geholpen ende met meerder eenparicheyt als nu.

Ten 3en datte solliciteurs volgens de resolutie promptelijck mochten worden voldaen eer de zaecke uytbarste tot haren ruïne, met schaede ende schande van’t landt.

Belanghende ’t eerste point van de negotiatie van 1/3 de heeren van Hoorn haer last openen ’tzelve te connen consenteren mits dat haer quote aen de directeurs ende Admiraliteyten soude moeten werden betaelt, daertegens de heeren Committeerde Raden veel contestatiën maeckten, claeghende over ’t ongelijck dat bij de steeden van ons quartier haer wierde aenghedaen; dat wij haer alleen in de lasten lieten steecken ende zelffs nyet meer betaelden als ons lieff was; dat zeedert eenige negotiatiën herwerts nyet een duyt gefurneert ende hondertduysenden noch ten affteren zijn, daerop zij haer vergaepen om de gemeene crijtende schulden uytte betaelen, doch nyet ontfangen sodat zij nootsaeckelijcken te sieck moeten ghaen, doch dat ons hetzelve ongeval al meede treffen ende teffens ruïneren soude ende offschoon totte Admiraliteyten in ’t Noorderquartier yet moet gelaeten worden, dattet zelve met ordre ende kennisse van zaecken moet worden ghedaen; dat daertoe eerst hier consent in de vergaderinge moet werden gedraeghen ende de somme beghroot die zij dan tevreeden zijn assignatiën opte comptoiren van ons quartier te doen. Hiertegens bij de heeren van Alckmaer ende Hoorn verscheyden solutiën gedaen zijnde, is nae deliberatie eyntelijcken geresolveert dat ten behouve als boven 1/3 part in de 644.244 £ weesende de quote van Hollant in de 1100 ende 2000 £ totte custscheepen zal worden genegotieert ende datte leeden tottet 2e derdepart last sullen soecken te becomen.

Belanghende het tweede connen de leeden nyet geraeden vinden deese voorslagh van ’t subsidiëren aen ’t comptoir van Dordrecht, vermits geen subsidiëren was, maer alleen in effecte een gat te openen om een ander weeder te stoppen, veele meenende dat men de stadt Breda nu gereduceert zijnde, de hoorngelden ende besaeyde landen van voors. dorpen wel soude mogen verpachten boven de redemptie ende daermeede het comptoir van Dordrecht subsidiëren; dan ’tzelve nyet aengenaem weesende is de saecke in resumptie gehouden.

Belanghende het derde is verstaen datte solliciteurs de resolutie volgen zal ende datte soldaten te lande ende de matroosen te waeter op eenen voet sullen worden getracteert. Dan de heeren van Dordrecht sustinerende nyet te connen negotiëren ende Alckmaer ’tzelve meede difficulterende ten waere haer quote met behoefften aen de scheepen moghten voldoen, is de zaecke opgehouden tot mergen.

101. Die van Amsterdam remonstreerden dat eertijts op ’t versoeck van de heeren Staten-Generael ten dienste van den vorst van Brandenburch ende hartogh van Nieuborch genegotieert is een somme van 200.000 rijcxdaelders daervooren de Domeynen ende contributiën van ’t landt van Gulick, Cleeff, den Berch ende Ravensberch zijn geaffecteert ende verbonden; dat den hartogh van Nieuborch naederhandt zijn helffte affgelost hebbende, noch een somme van 248.000 £ is blijven staen tot laste van den vorst van Brandenburch bij den ontfanger Hoeffijsser cum sociis tot Amsterdam verstreckt. Doch geen interesten op betaelt noch ’tzelve capitael affgelost werdende, dat de heeren Staten-Generael van tijdt te tijdt op ’t versoeck van den voors. Hoeffijser ’t capitael hadden gelast mette interesten ende interest op interest gereeckent te negotiëren off de heele somme van ½ jaer te halff jaer te continueren. Op welcken voet dit capitael onbetaelt blijvende ende geen renten noch interesten betaelt werdende, jegenwoordigh geëxcresceert was ter somme van ƒ 922.056 £ 16 st.; welcke somme de Staten-Generael in september 1637 effter aen den ontfanger Hoeffijser gelast hadden tot zijn decharge te mogen negotiëren offte interest op interest gereeckent te continueren; ende dat zij daerenboven tot zijnen verseeckerheede hadden verbonden alle de convoien ende licenten van ’t comptoir van Amsterdam, alles buyten kennisse van deese vergaderinghe; hetwelck een saecke was die ondraeghelijck is ende nyet geschieden magh, alsso een man bij deese manniere van doen maght soude hebben hemzelven betaelende, alle de oorloghscheepen aen landt te houden ende de geheele commerciën te prostitueren ten proye van den viant.

Expostuleerden daeromme zeer tegens de gedeputeerden van Hollant ter Generaliteyt comparerende dat nyet beeter waeren vigilerende voor den dienst van ’t lant nochte oock behoorlijck rapporten deeden nochte copye van de resolutiën van de Generaliteyt aen de provintiën jaerlijcx deeden toecomen. Den heer van Noordwijck ende Teresteyn hierop verscheyden solutiën gheevende tot haere excuse ende decharge, is daernae bevonden datte Generaliteyts resolutiën totten jaere 1635 toe aen de Registercamer van Hollandt waeren geleevert, doch daernae bij Committeerde Raden zelve opgehouden om de costen van den clerck te menageren, die daerover jaerlijcx een groote declaratie was inbrenghende die zij hem nyet en wilden doen valideren.

Is daerbij meede geleesen een resolutie van ’t jaer 1636 den 4en septembris van inhoude dat metten vorst van Brandenburch termijnen zijn gemaeckt om zijn capitael mette verloopen interesten op zeeckere afftereenvolgende jaeren te betaelen, doch dat geen betaelinge op gevolght zijnde dit vervolgh van de afflossinge van ’t capitael van jaer te jaer bij den ontfanger Hoeffijser wierde gedaen. Dan de voors. heeren van Amsterdam urgerende dat tenmintsten dit verbandt ende affectatie van de convoien ende licenten van haer stadt behoort te werden affgedaen, is nae deliberatie goedtgevonden op een ander dagh ’tzelve eens in omvraege te brengen. Dan is het besogneren over de instructie voor de gedeputeerden ter Generaliteyt te maecken vastgestelt ende zijn de gedeputeerden versocht ’tzelve te willen bij der handt neemen. Is meede goedtgevonden dat mettet beghin van de vergaderinge de resolutiën in ’t affweesen gevallen sullen werden geleesen offte deur eenige gedeputeerden naerder geëxamineert ende dat meede bij den Raedt zal worden aengehouwen datte comptoiren opte rivieren ende haer incomen voor de Admiraliteyten geaffecteert, aen transport ende andere ongelden van zaecken te lande nyet en diverteren.

102. Op ’t versoeck van de gesaementlijcke leveriers van Amsterdam ende Rotterdam noch 10½ procento opte 42 in ’t hondert van de Admiraliteytsschulden van ’t jaer 1622 opte provintiën verdeelt aen de provintie van Vrieslandt die alhier een goede somme gelts tot betalinge van haer schulden geseyt worden te sullen senden, ten affteren zijnde, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Raede van State dit versoeck ten besten te recommanderen ende daervoor te willen sorghen dat uytte ontfangen penningen oock deese supplianten so lange naegeloopen hebbende, contentement magh werden ghedaen.

103. Op het 12e point van ’t verantwoorden der vijff spetiën in de provintiën te bevorderen, is verstaen dat sulcx met ijver zal worden vervolght ende dat daerbeneffens den Raedt van State die beesigh is omme de middelen van consumptie over alle provintiën eenpaerich te maecken, zal werden versocht ’tzelve besogne op ’t spoedichste te willen voltrecken ende daervan rapport doen, weesende goede hoope dat men daer deurcomen zal mits alleen Gelderlandt ende Overijsel difficijl bevonden werden.

104. Op het 14e point om de heerlijckheyt van ’s-Gravesande aen Zijn Hoogheyt te vercoopen waeren verscheyden leeden noch ongelast; die van Dordrecht wouden om de cleynicheyts wille Zijn Hoogheyt daermeede vereeren voor zijn zeer groote diensten aen ’t landt gedaen. Dan is uytgestelt tot beeter gelegentheyt ende totdatte leeden daerop sullen weesen gelast.

105. De admiraliteyten van Amsterdam binnenstaende versochten hoe haer te draeghen in ’t weygeren offte admitteren van den pachter van de convoien, also telckens bij brieven van de Staten-Generael haer ’tzelve serieuselijcken bevoolen werdt ende sij verstaen dat alreede bij Rotterdam den pachter geadmitteert werdt, ’twelck effenwel bij Rotterdam werde gecontradiceert. Ten 2en versochten meede aenwijsinge waeruyt te betalen de twee scheepen opten Rhijn voor deesen uyttet surplus van de thol die nu affgeschafft is, betaelt. Ten 3en versochten betaelinge van den 16.300 £ van noch resterende maentgelden van ’t bootsvolck van ’t jaer 1636. Doch is goedgevonden dat alles bij geschriffte souden stellen om alsdan naerder op geresolveert te werden.

106. De directeurs van de custscheepen tot Amsterdam versoeckende dat haer gefurneert moght werden een somme van 45.000 £ om daeruyt te betaelen de maentgelden van de vijff scheepen die eerstdaegs uytter zee metten admirael Tromp sullen invallen, daervan zij solemnele beloffte aen de matroosen hebben gedaen ende anders nyet weeder sullen connen in zee krijghen, mitsgaders om daeruyt dezelve scheepen weeder uyt te rusten ende in zee te brenghen. Hierbij geleesen weesende een missive van den admirael Tromp notificerende dat hij den 5en offte 7en deeses met zijn zes bijhebbende scheepen soude moeten invallen ende datt hij datelijcken in Goereede het volck soude monsteren ende de helffte voor eenige daeghen licentiëren, d’ander helffte op de scheepen soude laeten om dezelve te bewaeren, dan dat hij nyet en sagh hoe het hebben soude mette scheepen van Amsterdam ende van Noordhollandt omdat derzelver directeurs haer affbetaelinge beloofft hebben; meende dat beeter was dat men in toecomende sulcke belofften nyet en deede maer dat men de matroosen aennam opten ouden voet, te weeten van 2 à 3 maenden aen den heer te moeten laeten staen; versoeckende meede alles tegens zijn compste magh weesen geprepareert om weeder in zee te mogen ghaen ende den dienst van ’t landt te betrachten.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de missive van den voors. admirael te stellen in handen van Zijn Hoogheyt om daerop te verstaen desselffs advijs ende dat de reste werdt opgehouden totdat opte negotiatie naerder zal weesen geconcludeert.

107. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dat belanghende ’t spoedigh uytrusten van de custscheepen van de provintiën geen zeeckerheyt can worden becomen maer nyet dan goede woorden, daer nyet veel staet op te maecken is ende dat daerom vigoureuser resolutie alhier dient genomen, is nae deliberatie bij alle leeden verstaen dat deese provintie mettet uytrusten van haere scheepen zal voortghaen ende datte provintiën zal worden aengeseyt dat zij binnen 8 daeghen sullen moeten thoonen volcomen zeeckerheyt van te sullen volghen ende van effective debvoiren, off datte provintie van Hollandt die scheepen meede zal aentasten ende uytrusten ende daertoe imploiëren de penningen die anderssints tottet aenhouden van compagniën leggende in haere guarnisoenen offte tot betaelinge van de servijsgelden zijn gedestineert; dat deese resolutie Zijn Hoogheyt deur de voorige gedeputeerden bekent gemaeckt ende denzelven versocht zal worden de provintiën met alle mogelijcke middelen tot haer debvoir te disponeren ende alsdan deeze zaecke ter Generaliteyt naerder deur te dringhen is ’t doenlijcken.

108. Meede gerapporteert zijnde datte provintiën ’t meerendeel persisteren dat een commissaris ende nyet een ambassadeur nae Polen behoort gesonden te werden ende dat men dienaenghaende oock geen deurcompste siet ende effenwel ’t werck geen uytstel lijden can, is nae deliberatie goedtgevonden deese zaecke met Zijn Hoogheyt te communiceren om te sien off bij hem nyet eenigh expediënt in de saeke sal connen werden voorgeslaegen ende alsdan de provintiën deur zijn authoriteyt daertoe naerder te beweeghen.

109. Eyntelijcken meede gerapporteert zijnde dat belanghende het affstellen van den generael van de convoijen Heyndrick Sticke, die de provintiën zelve nyet connen ontkennen qualijcken ende tegens ordre gestelt te zijn ende zijn ampt nyet generalijck te connen bedienen vermits zijn schoonvaeder Hoeffijser ontfanger van de convoien tot Amsterdam zijnde, sodanighe twee ampten in so nae bemaeghde personen nyet compatibel zijn, effenwel nyet connen beweeght worden, maer bij ’t gedaene persisteren, omdattet anders voor soo hooghen vergaderinge al te disreputatieus weesen soude.

Is nae deliberatie goedgevonden datten zelven voor sodanigh bij deese provintie nyet en zal worden erkent ende voorts geëffectueert de resolutie deesen aenghaende genomen.