Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 21 april 1638

ZITTING H

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 15 april tot 28 april 1638

Woensdag 21 april 1638 voor- en nanoen

27. Den heer van Oosterwijck binnenstaende heeft verclaert te leggen op zijn vertreck om nae Vranckrijck te ghaen, presenteerde daeromme zijnen dienst om te ontfangen ende met ijver te executeren de beveelen die deese provintie hem soude willen te laste legghen. Dan hem gerecommandeert zijnde den dienst van 't landt ende van deese provintie ende zeezaecken in’t particulier ende voorts op zijn reyse geluck gewenscht zijnde, is daermeede vertrocken.

28. Is geleesen zeecker remonstrantie vanweeghen het Collegie ter Admiraliteyt tot Rotterdam ingestelt bij dewelcke zij in 't langhe ende breede extendeerden de lasten van 'tzelve Collegie ende hoe datte zelve noch een somme van 1.600.000 £ van de provintiën was competerende ende hoe, behalven dat totte oncosten van haer opgeleyde equippage van zeeven convoyscheepen ende noch 3 groote scheepen voor de Groote Visscherije beneffens de zes fregatten voor dezelve ende noch zes fregatten totte Cleyne Visserije gedestineert, noch 13 scheepen ende jachten opte binnenstroomen, daeronder het jaght van Zijn Hoogh.t, drye leegerpleyten ende zes chaloupen, jaerlijcks van nooden hadden een somme van 735.000 £ ende daerenboven tot betaelinge van haer interessen een somme van 80.000 £ ende tot betalinge van de tractamenten ende gagen van de heeren raeden, van de convoymeesteren, contrerolleurs, cherchers, equippagemeesters, ontfangers ende vordere officiers van 'tzelve Collegie een somme van 85.000 £, noch tot betaelinge van de verminckte ende gequetste soldaten jaerlijcx ontrent 7.000 £, totte pachters van de convoien ontrent 6.000 £ ende andere cleynicheeden meer, sodat jaerlijcx belast zijn met een somme van 940.000 £, waertegens maer aen incomen hebben in alles als den Raedt van State haer al liet volgen 't incomen van de comptoiren 418.000 £, sodat sij jaerlijcx op haer College te cort comen stijff 500.000 £, daerbij comende het diverteren van de penningen bij den Raedt van State tot transportgelden geordonneert ter somme van 70.000 £ bedraegen, so moeten jaerlijcx tecort comen ontrent de 600.000 £, alles blijckende bij specificatie van posten in de voors. remonstrantie gestelt.

Ende alsso aen d'ander candt het College ter Admiraliteyt tot Amsterdam mettet affneemen van haere custscheepen volcomentlijcken is ontlast, missende maer 62.000 [£] subsidie haer tottet cort van de equippage derzelver toegeleyt, daertegens zij mettet affleggen van haere custscheepen wel 492.000 £ moeten missen, maeckende 'tzelve in heur reguard een extreme schaerssheyt ende in aensien van 't College tot Amsterdam overvloet sulcx datte zelve volgens den staet van oorloge equipperende jaerlijcx te boven moeten comen nae haeren ontfangh die ontrent 900.000 £ bedraeght, een somme van 207.000 £ ende alsso mette gemeene middelen oock de Collegiën in 't gemeen onderhouden ende in haer lasten pro rata gestijfft moeten werden ende dat oock volgens een expres articule in de instructie van de Collegiën gestelt, de Collegiën daer overschot is de defectueuse gehouden zijn te subveniëren, versochten datte zaecke daernae beleyt moght werden dat van 'tzelve overschot behoorlijcke verdeelinge moght werden gedaen ende dat zij voorts van de equippage opte rivieren ontlast ende 't College van Amsterdam daermeede tenminsten voor een gedeelte moght werden beswaert. Voorts dat haer de handt geboden moght werden om haer affterstallige subsidiën van de provintiën te becomen ende voornamelijcken dat ter Generaliteyt moght werden teweege gebracht dat deese diversie van den Raedt moght werden gesteuyt. So alle 'tzelve nyet geschiet verclaeren onmachtigh te zijn om langer huys te connen houden ende teffens dat haer College ende de commerciën opte Mase t'eenemael sullen comen te vervallen tot ruïne ende verderff van alle de steeden aen de commerciën van de Mase dependerende.

Hiertegens is meede geleesen de rescriptie van 't College van Amsterdam van den 7en april ter Generaliteyt gedaen, verclaerende wel te geloven het groot verloop van 't College van de Maes, maer dattet redres uyt haer College nyet te verwachten is alsso zelffs noch jaerlijcx tecort comen hebbende van 't verleeden jaer wel 257.000 £ aen extraordinaire oncosten gemaeckt dat nyet geëxcuseert heefft connen worden ende hoewel zij wel geneegen souden zijn, so daer overschot waer, daervan aen andere behoefftige Collegen meede te deelen, so is 't dat zij aen d'ander candt met waerheyt sustinerende datter noch tecort compt geen ander expediënt sien als dattet College van Rotterdam bij die van regeringe naer gelegentheyt zal moeten werden gesubvenieert.

Zijn meede binnen gestaen 2 gedeputeerden uyttet College van Amsterdam die op dit subject meede gehoort zijnde, meede rondelijcken affirmeerden dat zij jaerlijcx noch een redelijcke somme tecort quaemen ende geen overschot en hadden, 'twelck daeruyt conde blijken dat zij haer behoefften tot noch toe op dagh hadden moeten coopen ende oock jaerlijcx noch gelt op interessen waeren neemende ende dat behalven dien noch geconsenteert hadden in een directie ende extraordinair convoy opte Oost- ende Noordzee ontrent de 400.000 £ 's jaers bedraegende, welcke lasten zij nyet en souden op particuliere schouderen van de coopluyden doen comen so sij in haer comptoir overschot hadden, maer liever tot verlichtinge derzelver 'tzelve imploieren, die zij oock oordelen dat het toecomen soude in sulcken cas ende nyet die van Rotterdam welckers ingeseetenen deese last nyet en trefft dat om dit zelffde corts wille meede gedwongen zijn de twee scheepen opten Rhijn aff te schaffen, dat anders seer impertinent soude zijn gedaen. Claeghden oock dat bij den Raedt van State 't incomen van 't comptoir van Arnhem ende van de Vaert, bedraegende ontrent 50 à 60.000 £ ’s jaers, haer werd gediverteert tot transport- ende treckgelden van scheepen ende soldaten ende versoeckende daeromme dat ditzelve met allen ijver ter Generaliteyt moght werden gestuyt ende dat vorders haer College geen onreedelijckheyt gevercht, maer die van Rotterdam bij de regeringe in haer ongeleegentheyt moghten werden geholpen.

Hierop gedelibereert zijnde worde bij de heeren van Rotterdam het redres van de zaecken van haer College zeer animeus geürgeert ende dat volgens de remonstrantie daertegens moght werden voorsien, off verclaerden onbequaem te zijn op eenige middelen te connen adviseren off eenigh gelt uyt haer burgerije becomen. Die van Amsterdam ter contrariën versoeckende haer College dit ongelijck bij die van Rotterdam versocht nyet wilde verghen, off verclaerden meede ongelast te sijn om eenige middelen te connen consenteren, hardt tegens hard blijvende staen, hebben alle de andere leeden geoordelt datte meeste questie in facto bestondt offer overschot was off nyet, 'tzelve blijckende datte zaecke hem alsdan zelve soude rechten, meenden daeromme dat men deur eenige commissarisen eens dit stuck naerder soude mogen doen examineren, oock staet doen maecken van 't incomen ende lasten van de Collegiën volgens de staet van oorloge om alsdan naerder in de zaecke te connen resolveren. In welcker voeghen eyntelijcken meede geconcludeert is ende daerbij verstaen dat op mergen ter Generaliteyt deur vorige gedeputeerden alle debvoiren ende instantiën sullen worden gedaen ten eynde den Raedt van State geen penningen totte Collegiën gedestineert langer en divertere ende in cas d'zelve daertoe geen inclinatie bethonen, dat alsdan daervan rapport gedaen zijnde naerder zal werden geresolveert bij wat weeghen 'tzelve in deese provintie tegengeghaen ende gestuyt zal connen werden.

29. De gedeputeerden ter Admiraliteyt versochten vorder betaelinge van 16.200 £ die eenige capiteynen ende matrosen over gage ende costgelden van 't jaer 1636 noch aen 't landt ten affteren zijn, alsmeede dat op Texssel 2 à 300 man moght werden geleyt omme opte oorloghscheepen daervan eenige bij gelegentheyt te gebruycken als in Zeelandt geschiet, alsmeede datte faictelijckheeden van de pachters van de convoien in Texssel ende 't Vlie impiëterende opte stromen ende de ghoederen in Vrieslandt opbrengende daeraen de respective comptoiren sulcx mosten doen ende andere onlijdelijcke exactiën ende concussiën meer gebruyckende, noch in tijdts moghten werden geweert. Waerop gedelibereert zijnde is 't 1e point in bedencken gehouden, het 2egoedgevonden 't advijs van Zijn Hoogh.t op te verstaen ende op het 3e dat men affwachten zal de rescriptie van de bailliuwen ende schouten van de drij landen van Texssel ende 't Vlie ende wat debvoiren bij haer daertegens zijn gedaen, om alsdan naerder inne te disponeren. Veele leeden oock het voltrecken van 't besogne opte generale verpachtinge der convoien ingestelt ten hoochsten recommanderende, meenende dat deur deese questiën 't meerendeel geprevenieert ende voorgecomen souden connen werden.

30. Het 15e point van 't opleggelt van de graenen ende het 38e van den 200en penning meede in omvraege gebracht zijnde, persisteerden die van Rotterdam in deesen noch andere pointen nyet te connen adviseren soolange volgens de remonstrantie in de zeezaecken geen andere ordre sal weesen gestelt ende met geen reedenen daervan connende gediverteert werden, waeren de leeden daerover uyttermaeten ontstelt, verclaerende hier nyet gecomen te zijn om disputen ende contestatiën te hooren, maer om in corte daeghen aff te doen de poincten daerop de vergaderinge bijeengecomen is. So Rotterdam daertoe nyet verstaen conde dat zij nae huys souden keeren ende haeren tijdt hier nyet langer met onlusten ende tot ondienst van 't landt verslijten. Die van Rotterdam verclaerende geen andere last te hebben, is verstaen dat eenige uytten haeren nae huys sullen committeren om haer naerder te doen lasten op die toesegginge dat op haer versoeck met alle reedelijckheyt zal worden gelet; dat tot dien op mergen voornoen geen vergaderinge weesen zal, maer affgedaen werden eenige besognes die geen uytstel langer connen lijden ende voorts ter Generaliteyt ingebracht de clachten van de gemeene Collegiën tegens den Raedt van State ten eynde die cours nyet langer magh werden gehouden, werdende de vergaderinge uytgestelt tot mergen naernoen.