Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 16 september 1638

ZITTING J

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 september tot 10 oktober 1638

Donderdag 16 september 1638 voor- en nanoen

19. Den fiscael Kindschot binnenstaende verclaerde met permissie van deese vergaderinge dat zijn ampt verlaeten ende in dienst van de heeren van Delfft als haeren pensionaris begheeven heefft, versoeckt off de vergaderinge daer yet tegens heefft dat hij alsnu bij de heeren gecommitteerden van Delfft alhier sessie soude moghen neemen. Daerop hem bij den pensionaris Catz uytte naeme van de vergaderinge verclaert is neen, maer dat hij voor zijn voorgedaene getrouwe diensten wordt bedanckt ende toegestaen sessie te mogen neemen tot zijn belyeven ende heefft dienvolgens den eedt van getrouwicheden aen ’t landt, beneffens den burgermeester Schaegen van Alckmaer ghedaen. Ende is bij deese occasie in omvraege gebracht het 39e point van beschrijvinge spreeckende van ’t surrogeren van een ander persoon in ’t fiscaelsampt ende van te resolveren off het Hollandts off Zelandts beurte is, ende soo ’t Zelants beurte is, off de domeynen van den Hollandt van ‘tzelve nyet en behooren te werden gesepareert; so Hollandts, wat persoon daertoe te committeren. Waerop gedelibereert zijnde verstaen is datte heeren van de Reeckeninge versocht sullen werden met assumptie van eenighe van de Provintialen Raede te advijseren wat zij oordeelen dat in deesen ten principale op ’t point zelve als bij provisie, dewijl ’t ampt vacant is, gedaen te worden om dan op alles naerder te resolveren.

20. Uytte Generaliteyt gerapporteert werdende datten ambassadeur van Vranckrijck te halff elff uuren aldaer audiëntie hebben soude, apparentelijcken om te notificeren de geboorte van een jonghen daulphijn in Vranckrijck, ende daerbij versocht wat antwoordt in sulcken cas aen denzelven te gheeven, is nae deliberatie verstaen dat men den ambassadeur vanweegen Zijn Ma.t ende ’t rijck daermeede geluckwensschen zal, met aensegginge datten ons ten hooghsten lyeff ende aengenaem is ende dat men om ‘tzelve te bethoonen teeckenen van vreughde allomme in de provintiën bedrijven zal, in voegen als den 11en october anno 1601 opte notificatie van de geboorte van den jegenwoordigen coningh geschiet is, daerop men hem zal informeren ende alsdan den ambassadeur van de forme ende den dagh naerder berichten zal.

Waermeede de gedeputeerden weeder bovenghaende ende onlangs daernae weeder teruggekeerende gerapporteert hebben, datten ambassadeur uyt last van den coningh genotificeert heefft dat Godt de heere hem bij zijn bruydt met een jonghen zoon geseegent hadde ende datten zelven gebooren was opten 5en septembris te 10 uuren voor den middagh, versoeckende dat deesen Staet, tot wiens dienst hetzelve bij reflexie meede sal strecken, van gelijcken teyckenen van vreugde daerover wilde bethoonen, dat hem ambassadeur voor antwoordt gegeeven was de resolutie vooren verhaelt bij alle de andere provintiën geconformeert, daermeede denzelven weeder vertrocken was.

Sijn meede daerbij geëxhibeert de brieven bij den coningh zelffs op dit subject aen den Staet geschreeven van den 5en septembris in St. Germain, notificerende de geluckighe geboorte van een jonghe zoon ende ‘tzelve aldereerst te hebben willen bekent maecken aen deesen Staet als zijn beste, lyeffste ende grootste vrunden, omme beneffens zijn rijck te participeren in de vreughde ende ’t geluck, dat Zijn Ma.t hoopt dat beyde daeruyt in tijden ende wijlen hebben te verwachten.

Dan naerderhandt meede gesproocken weesende van den dagh opten welcken men allomme de teeckenen van vreughde soude moghen thonen, mitsgaders wat teeckenen ende hoe, is verstaen dat toecomende sondagh ‘tzelve allomme in deese provintie sal worden gedaen, in Den Haege met vieren ende clockeluyden ende anderssints, doch in de andere steeden met clockeluyden alleen.

Dan daeghs daeraen uytte Generaliteyt ingebracht weesende de resolutie om overal mede te vieren ende te blaeckeren, is ‘tzelve ongeraden gevonden ende bij de resolutie gepersisteert omdatte brieven nae Noordt-Holland all aff waeren ende daerbij goedtgevonden de provintiën te versoecken op een eenparigen voet te willen ghaen, doch so zij meede willen vieren in haere plaetsen daer ’t hoff gehouden wordt dat men daer nyet tegens heefft.

Dan de provintiën voor antwoordt geevende dat voor deesen geen eenparigen voet was gehouden, dat d’een minder d’ander meerder hadde geviert, is verstaen ende geresolveert yder bij zijn vrijheyt te laeten ende belangende deese provintie te persisteren bij resolutie.

21. De leverantiers, officiers ende matrosen gedient hebbende opte scheepen van den admirael Dorp ende aen cost- ende maentgelden noch 60.000 £ ten affteren weesende ende versoeckende betaelinge om nyet van haer crediteuren geruïneert te werden, is goedtgevonden de zaecke uyt te stellen totdat meerder middelen ingewillicht sullen zijn ende dat interim Committeerde Raden sullen adviseren wat van de gelegentheyt van deese zaecke is.

22. De heeren Committeerde Raden adviserende opte consideratie gemoveert op ‘t 1e point van beschrijvinge, spreeckende van ’t verpachten van de middelen ende specialijcken van den impost van de zeep om dezelve voor een geheel jaer te verpachten, opte correctiën in de waeghe belanghende den caese, datten cooper op yder hondert lb 3½ sts. ende den vercooper 1½ stuyvers zal moeten betaelen, claer te stellen, mitsgaders om de Fransse wijnasijnen tegens de inlandse biersasijnen te egualeren met dattet aem inlandse sal betaelen 4-16-0 volgens de ordonnantie, ende het aem Fransse wijnasijn zes guldens, verclaeren ‘tzelve in dier voeghen nut ende dienstigh voor ’t landt te vinden.

Waerop dienvolgens gedelibereert weesende, is opte 2 eerste pointen bij Amsterdam alleen difficulteyt gemoveert omdat zij geen last hadden sonder speciael consent eenige veranderinge toe te staen, ende belanghende het derde waeren meest alle leeden difficijl, sustinerende dat daeruyt diversie van neeringe soude ontstaen ende oock datte Fransse asijnen hoogh genoch in convoien waeren beswaert.

Sodat eyntelijcken geresolveert is belanghende de verpachtinge van de zeep voor een geheel jaer, datte resolutie werdt uytgestelt totdat die van Amsterdam last sullen hebben becomen, doch dat ordonnantie van den impost opte waeghe raeckende de caese claer gestelt ende gerecht zal worden nae de resolutie. Dan belanghende de egualisatie van de wijnasijnen is verstaen een oude questie te weesen daer men noyt deur heefft connen comen ende datte zelve daerom opgehouden werdt tot naerder bedencken.

23. Op het 4e point, waer te vinden de 200.000 £ totte 2 forten voor Breda te maecken geconsenteert, worde bij de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam ende ons verclaert daertoe noyt consent gedraeghen te hebben ende dat daerom dit point te vroege opquam ende alvoren geresumeert behoort te worden om het eenparigh consent te becomen, dat eyntelijcken so meede geconcludeert is.

24. Op het 5e point om ’t oirghelt ende hoorngelt met 1/3 te verhooghen in plaetse van ’t hoyghelt, verstonden meest alle leeden datte landen genoch beswaert waeren ende nyet meer conden lijden, waeromme geen conclusie inne genomen heefft connen werden.

25. Op het 6e point om de buyten-scheepsbieren meede ¼ à l’advenant de binnen-scheepsbieren, dat nu lest geconsenteert is, van 12 sts. tot 30 sts. de tonne te beswaeren, worde ‘tzelve bij Haerlem, Amsterdam, Rotterdam ende ons geheele Quartier so om de groote belastinge van de zee alsmeede om de diversie van de neeringe nae Vrieslandt ende elders geëxcuseert, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

26. Op het 7e point van den 16e penning, te trecken opte huyden ende vellen, oordelden de heeren van Leyden ende Amsterdam voornaemelijcken ende oock de meeste leeden dat schaedelijck weesen soude voor de inlandse draperijen ende neeringen daeraen dependerende, behalven datte inlandse huyden mettet sladoot ende anders genoch sijn beswaert ende geen verhooginge connen draeghen, ende belanghende de uytlandse dat nyet als in de convoien souden connen werden beswaert; datte provintiën in ’t gemeen soude raecken ende geen vordel dat importeren moght voor Hollandt alleen, jae dewijl het raeckt de commerciën, buyten twijffel schaede gheeven soude. Verscheyden andere sustinerende dattet point in besogne was gebracht ende dattet rapport daervan behoort te worden affgewacht, is verstaen de gedeputeerden aen te maenen om ‘tzelve besogne te willen voltrecken.

27. De gedeputeerden van de Zuyd- ende Noordhollandse synoden gehouden tot Alckmaer ende Delfft versoeckende dat toch eyntelijcken eens tegens de exorbitante stouticheeden der papisten soude moghen werden voorsien met executie van de placcaten ende verbot van incomen, oock ’t weygeren van pasporten, is verstaen dit versoeck te reserveren totdat het 15e point van beschrijvinge daervan spreeckende in omvraeghe zal zijn gebracht ende dat hierentussen Committeerde Raden versocht worden te adviseren hoe ’t staet metten eedt van de officiers van ’t landt, belanghende de mainctenue ende executie van dit placcaet ende off bij alle officiers denzelven eedt is gepresteert.

28. D’zelve gedeputeerden versoeckende dat toch eyntelijcken eens de politijcquen ordonnantie moght werden geamplieert met eenige remediën meerder ende nyeuwe straffen ende cautelen in matrimoniale saecken, opvoeden van weeskinderen onder paepsche vooghden, prophanatie van sabbathen, hoererije, overspel ende andere crijtende sonden, is verstaen dat gelijcke remonstrantie voor desen in handen van ’t Hoff sijn gestelt om te dienen van advijs, ende datte zelve sullen werden gesondeert ‘tzelve eerstdaeghs inne te leeveren, omme alsdan op alles naerder gelet te mogen werden.

29. D’zelve om de groote necessiteyten van de gevluchte kercken ende predicanten in den Paltz ende Zweybrugghe, versoeckende dat effter een generale collecte over de geheele provintie ende steeden vandien soude mogen werden toegestaen, op sulcken manniere als yder in den zijnen soude mogen goedtvinden, verstonden verscheyden leeden dat dit een zeer becommerlijcke saecke is, datte meenichfuldige collecten in de steeden so voor de ordinaris armen als voor gevanghenen in Turckijen ende tot Duynkercken ende elders, soo publijcquelijcken als onder de handt gepleeght, ‘tzelve nyet toe en lieten, effenwel goedvindende daervan te refereren aen haer principalen om naerder last te becomen, is de zaecke tot dien eynde uytgestelt.