5. Den heer van Noordwijck uytten naeme van de andere provintiën rapport doende van ’t besogne op ’t stuck van de zeezaecken met Zijn Hoogh.^t gehouden, seyt dat Zijn Hoogheyt dit stuck ten hooghsten apprehendeert ende oordeelt dat soo goeden succes opte viant ter zee gehadt hebbende de leeden behoort te beweegen om dat stuck alsnu t’eenemael vast te stellen ende een pertinente ordre te beraemen dat voortaen de cust gestadigh mocht blijven beset ende alle schaeden van de Duynkerckers voorgecomen ende verhoedt, ende bij provisie dat prompte ordre dient gestelt om de in te vallen custscheepen op ’t spoedichste schoon te maecken ende te revictaliëren om opte cust te mogen zijn als de andere daer leggende haer vivres ten eynde sullen zijn. Dat de provintiën aengenomen hebben haer quote in de scheepen promptelijcken gereedt te maecken, versoeckende deese provintie nyet in gebreecke te willen zijn, waerop gedelibereert zijnde conden de heeren van Amsterdam ende eenige van ons quartier nyet verstaen datte scheepen in Goereede souden werden schoongemaeckt, maer wel datte zelve volgens vorige resolutie gesonden behooren te worden in de respective quartieren om aldaer met meerder expeditie gekielhaelt, schoongemaeckt, gerevictalieert ende weer in zee gesonden te mogen werden

Sodat nae resumptie eyntelijcken verclaert ende geresolveert is datte respective directeurs sullen werden geauthoriseert om inspectie te neemen van de scheepen in Goedereede leggende, ende nae de respective quartieren over te senden de scheepen die bequaem sullen sijn om overgesonden te connen worden ende in corten tijdt aldaer haers oordels weder gerepareert, voorsien ende in zee gebracht sullen connen werden, ende die nyet bequaem sijn dat die in Goedereede op ’t spoedighste sullen werden gekielhaelt ende weeder sullen werden geprovideert.

6. Dezelve heeren meede adviserende datte provintiën ende Zijn Hoogh.^t nyet ongeraeden souden vinden datte gevangen Spaenssen, op 2.000 coppen begroot, over de provintiën gerepartieert ende gevanckelijcken gebracht sullen worden ende aldaer aengehouden tot naerder tractaet van wisselinge, mits vastgestelt werdende dat in sulcken gevalle noyt in Brabandt ende Vlaenderen sullen werden gebracht, maer wel weeder in Spagnen, om alsso den coningh nyet indirectelijcken te doen becomen zijn intentie, ‘tgunt hem indirectelijcken geweert is.

Is nae deliberatie deese repartitie over de provintiën goedgevonden ende belanghende de reste mette andere provintiën ende Zijn Hoogh.^t geconformeert.

7. Daernae meede geproponeert weesende alsso alle welgestelde regeringen daerdoor bestaen, dat diegheene die wel van den staet meriteren geloont ende de quaede nae behooren bey de anderen ten exempele werden gestrafft, off nyet geraeden is te spreecken van de vereeringe die aen den admirael Tromp over sijne groote diensten mettet veroveren ende destrueren van de Spaensse vloote aen ’t landt ghedaen, soude mogen werden ghedaen. Ende bij alle leeden ‘tzelve goedtgevonden ende verstaen dat den admirael met een somme van 6.000 £ uytte leegerpenningen sal werden vereert, ende dat teffens meede ordre sal worden gestelt datte veroverde prinssen werden vercofft met haere behoefften so die uytter zee zijn ingebracht ende dattet provenu vandien eenparichlijcken meede onder de vordere chrijchsofficieren ende matroosen sal worden gedistribueert ende uytgekeert omme in gelijcke geleegentheeden dezelve te meerder totten dienst van ’t landt te animeren ende te verwecken.

8. De heeren Committeerde Raden effter proponeerende dat zij voor deesen totte noodighste necessiteyten ende om de krijtende nooden, die geen uytstel connen lijden, eenighssints tegemoedt te ghaen, geeyscht hadden een somme van 3 millioen, dat zeedert daer noch bij gecomen was het consent tot betaelinge van de affterstallen aen de Westindische Compagnie, bedraegende alleen tot laste van Hollandt 600.000 £, alsmeede het betaelen van de gehuurde scheepen, so in ’t voorjaer als nu lestelijcken tot versterckinge van de vloote van den admirael ende het coopen van de brandscheepen ende andere chrijchsbehoefften, dat meede ten mintsten 6 à 700.000 £ costen sal, neffens het betaelen van de scheepsvrachten, die meede geen cleyne somme sullen bedraeghen, daer meede precijse betaelinge op zal moeten volgen, so men het credijt in toecomende behouden wil, ende dat daeromme over tijdt was dat haer dezelve somme ende noch so veel meer als de lasten zeedert opgecomen bedraegen haer ter handen werden gestelt, versoeckende datte leeden haer derhalven belanghende de voorgeslaegen negotiatie naerder wilden verclaeren.

Is daeromme dit point in naerder omvraege gebracht ende bij de Edelen verstaen, mits het kleedgelt volgens den nyeuwen voorslagh ingewillicht zijnde ende noch eenige andere loopende middelen daerbij die de mintste difficulteyten hebben, dat sij souden connen toestaen de negotiatie van 2 millioenen, d’andere leeden sustineerden nu geen tijdt te sijn van middelen te spreecken, mits de vergaederinge alleen op 2 poincten bijeen gecomen was ende die affgedaen zijnde, om de nabijheyt van de volgende gedimitteert moste werden. Consenteerden daeromme eenige in een millioen, andere 1.2, andere 1.500, andere 2.000.000 £. Dordrecht consenteerde meede in 2 millioenen, mits haer quote bij Mirop genegotieert werdende, alsso op haer comptoir nyet overschiet om eenige interesten te connen betaelen, ende daerom oock op vorige negotiatiën tot betalinge van de interesten gesubsidieert hebben moeten worden. De andere leeden de comptoiren eenparichlijcken willende getracteert hebben, conden nyet verstaen die van Dordrecht gefondeert te weesen so lange sij credijt hadden, ende is om deese dispariteyt de zaecke opgehouden moeten werden in resumptie

9. Is geleesen ’t advijs van ’t Hoff van den 22^en october bij ‘twelcke geadviseert werdt in wat voeghen tegens het onbehoorlijck brigeren van ampten, sonderlingh van de Justitie, dat zeer onbetaemelijck ende schaedelijck is, soude connen ende behooren voorsien te werden.

Dan alsso de vergaderinge jegenwoordigh op sodanige saecken nyet bijeen gecomen is, is daerom goedtgevonden dat neffens de poincten van beschrijvinge copije van dit advijs aen de respective leeden sal overgesonden werden om alsdan naerder in te resolveren.

10. De beghrootinge van de negotiatie effter in omvraege gebracht zijnde persisteerden de leeden bij haere advijsen, die van Dordrecht ‘tzelve excuserende over haer comptoir, d’andere leeden geen last hebbende anders als dat de versochte negotiatie op alle comptoiren soude moeten ghaen, ende die van Hoorn dan noch nyet hooger als tot een millioen gelast zijnde, is om die van Dordrecht eerst te beweegen voorslagh gedaen dat sij meede wilden consenteren, mits so bij examinatie van haer comptoir bij commissarisen bevonden wordt dat zij dezelve nyet en souden connen draeghen, dat dan nae behooren sullen worden gesubsidieert ende van nu aff haer daervan gegheeven acte. Dan die van Dordrecht persisterende oock eenige andere leeden die acte aen andere impotente leeden meer willende gegeeven hebben, is de zaecke effter moeten blijven steecken sonder conclusie.

11. De leeden meede gesommeert zijnde haer naerder last te willen openen belanghende ’t consent totte verpondinge van‘t jaer 1639, wilden de heeren van Dordrecht ende Haerlem alsnoch alvooren satisfactie hebben van Amsterdam over de ingehouden 80.000 lb. Amsterdam wilde de godtshuyslanden alvooren sowel als de godtshuysen beswaert hebben, waerover eenige disputen vallende ende de leeden opiniatrerende, is meede geen conclusie inne genoomen connen werden.

12. Die van Haerlem ende Leijden haer naerder verclaerende op’t versoeck van de Westindische Compagnie, is nae deliberatie geresolveert datte Compagnie de acte bij haer versocht zal werden gegeeven mits dat aen Haerlem ende Leijden sal werden gevolght het recht van’t verboecken van de actiën bij haer gepretendeert ende ’t vorder gesustineerde datte selve gehouden zal werden in naerder bedencken.

13. Den orateur Hagha binnenstaende doet rapport, seyt 28 jaeren den dienst van de Staet deeser landen bij den Grooten Keyser bewaert te hebben ende aldaer gesonden te weesen om den vrundtschap tusschen den Grooten Heer ende deese Staet te maecken, ende daerdeur bij de ingeseetenen deeser landen genooten te mogen werden de proffijten van den commercie ende traffycquen op so grooten ende woesten landt vallende, ende nyettegenstaende in’t vervolgen ende bevorderen van’t zelve groote rencontres ende obstaculen van andere ambassadeurs hem zijn in de weege geworpen om sulcx te verhinderen, dat effenwel eyntelijck dezelve vrundtschap is gearresteert ende geslooten onder so eerlijcke en vorderlijcke conditiën ende capitulatiën als eenigh ambassadeur van andere rijcken sijn gegeeven. Dat hij voorts om hemzelven los te connen maecken ende bequaem tot zijn vertreck in zijn plaetse heeft moeten stellen sijnen neeff ende secretaris Henrico Cops, sonder welcke hij nyet en soude hebben mogen ghaen, nae de costume van de Ottomannische Porta, die geen ambassadeurs dimitteren voor den successeur eerst aengecomen zij, jae dat jegens vermoeden van allen ende sonder exempel den Grooten Heer op sijn vaste beloffte datte heeren Staeten eenen anderen souden senden, haer toegestaen hadde dat hij denzelven zijnen neeff hadde bijgelaeten zijnen oudsten trucheman ende tolck, een vroom trouw man, bij hemzelf opgevoet, volcomen ervaeren in allen saecken die ontrent dezelve Porta te doen staen, aen welcke trucheman so veel geleegen is dat die van Venetiën tot coste van de Signeurije eenige van jonghs op daertoe doen opqueecken. Weesende oock de gewoonte datten oudsten trucheman altijdt gelaeten wordt de ambassadeurs schoon vertreckende ende datte zelve nyet sooseer sijn truchemans van de ambassadeurs als van de ambassade, ende verlaeten werdende datelijcken bij andere ambassadeurs souden werden gesocht.

Datten jegenwoordigen keyser sultan Amurath een martiael, moedigh ende verstandigh heer is, vol van schatten ende rijckdommen, die nyet langh stil sal connen sitten, maer de Persische oorloge loffelijcken ende met groote reputatie geëyndicht hebbende, elders opte nabuerige princen ende rijcken yet anders sal voorneemen, daertoe hem geen actiën sullen ontbreecken. Dat op zijn vertreck den oppersten visier uytte naeme van den keyser bij hem gecomen is, verclaerende dat Sijn Mat. de vrundschap van deesen Staet hoogh estimeert omdat wij in zijn reguard de mintste interessen zijn hebbende, recommanderende daeromme ten hooghsten dat een ander orateur in zijn plaetse moght werden gestelt. Dat hij Hagha het continueren van den vrundschap metten Grooten Heer ende het senden van een andere orateur seer noodigh ende dienstigh oordeelt, ten 1^en om de vrijheyt van de commerciën van so een groot landt te doen continueren ende nyet verliesen, daerom ambassadeurs van andere coningen ende princen so curieus zijn dat de Engelssen die becants heel soecken nae haer te trecken, den Franssen schoon verscheydentlijcken gemiscontenteert zijnde oock om reedenen van staet dezelve vrundschap affecteren ende soecken te continueren, zelffs den hartogh van Holtsteyn daernae trachtende om deesen handel deur de Caspise zee voort over landt met ongeloofflijcke costen op zijn landen ende custen te brenghen.

Ten 2 ^en omdat van 3 granatijnen die van den Grooten Heer de landen van Cyrenen ende Ptolomaida om te populeren eeuwighlijcken ende erffelijcken gegeeven zijn, so haest die landen sullen zijn gepopuleert, grooten handel te verwachten is, temeer dewijl dezelve met nyemant liever als mette onsen geneegen zijn te handelen ende haer doen geresolveert zijn gemeen te macken.

Ten 3 ^en omdat in oorlogen die van den Grooten Heer te verwachten zijn nootsaeckelijcken een bequaem persoon aldaer dient te weesen die de interessen van deesen Staet ende ingeseetenen vandien die daeruyt souden moghen resulteren sulcx sal weeten te representeren, dat veelderley ongemacken daerdeur sullen connen werden verhoedt.

Ten 4 ^en omdat deur de presentie van een orateur de quaede machinatiën van de Spagnerden in die Porta gestadigh verdacht gemaeckt ende tegengegaen connen werden, die anderssints deesen Staet onverwachte onheylen souden connen toebrengen.

Ten 5 ^en omdat naemaels noyt dezelve vrundschap op gelijcke capitulatiën souden connen becomen, so wij die eens naelaeten ende so sijluyden schijnen te verwachten, recommanderende ten hooghsten het senden van een geleert ende vroom predicant om in plaetse van den patriarch Cyrillus gebruyckt te worden daertoe verscheyden Gryeckse familiën ten hooghsten verlangen. Belanghende den anti-patriarch verclaert de saecke soo gebakert te weesen dat eerstdaeghs loon van sijn boosdoen zal ontvangen.

Verclaert vorders gestadichlijcken nauwe ende goede correspondentie met alle ambassadeurs, vrunden van deesen Staet, gehouden te hebben ende van dezelve met gelijcke eere ende eertitulen als haer gegeeven worden, bejeegent te zijn ende oock bij den Grooten Heer ende sijn officieren met geen minder respect als eenige ambassadeurs van andere rijcken aldaer. Seyt datten ambassadeur van Vranckrijck seer heeft gearbeyt om den prince Ragotski tegens den keyser in Hongaren in oorloge te comiteren, daertoe hij hem allenthalven de handt gebooden heefft ende nu oock geen kleyne apparentie toe is, den Grooten Heer in rust zijnde, sullende in sulcken gevalle den keyser meer wercks deur deese oorloghe in zijn erfflanden werden gegheeven als met al de oorloghe in Duytslandt.

Seyt vorders op zijn vertreck bij den oppersten visier uyt last van den Grooten Heer met eenige janitsaeren totte uyterste frontieren geaccompagneert ende gedefroieert te zijn, die meede last gegeeven hadde aen den princen van Moldavia en Podolia om hem alle eere ende caressen aen te doen, gelijck hij daer oock onthaelt, gecaresseert, getracteert ende totte grenssen van Polen met haer carossen, geassisteert met 3 compagniën ruyteren, gebracht ende allenthalven gedefroieert is. Dat oock uyt last van den coningh in Polen treffelijcken onthaelt, gecaresseert ende gedefroieert was, ende op’t versoeck van Sijn Ma.^t wel 3 uuren langh in een beslooten cabinet met hem van verscheyden geleegentheeden gesproocken te hebben concernerende ’t humeur ende inclinatie van den Turckssen keyser ende wat van denzelven te verwachten, daerop hij denzelven pertinent bericht gedaen heefft ende onder andere hem bij deese occasie te kennen gegeeven te hebben dat hij verstaen hadde in Polen te weesen die de oorloghe tegens Dantsick souden soecken aen te steecken, hem verseeckerende datten Turckssen keyser geen liever saecke sien soude dan dat hij het rijck aen d’eene zijde ontsteecken zijnde, aen d’ander candt meede in brandt soude connen steecken met een tweede oorloge, hem sulcx ten hooghsten ontraedende. Daerop den coningh hem in Italiaensch geantwoordt hadde: queste negotio fera accomodato, voeghende daerbij dat hij ende veele van zijn rijck haer zeer verwonderden datten keyser sijn oorloge in Duytschlandt nyet en trachte bij te legghen, daer hem bij den Turck sijn heele saecken so lichtelijcken souden connen werden verset. Verclaert meede bevonden te hebben datte jesuïten in Polen de meeste overhandt hebben ende, schoon bij den coningh het meeste credijt nyet en hebben, effenwel haer bij andere groten sulcks weeten aen te doen ende met haer authoriteyt te preveleren dat die van de gereformeerde religie geschaepen zijn door dezelve geëxstirpeert te sullen worden off andere swaricheeden ende commotiën daerdoor in ’t rijck te sullen ontstaen.

Dat vandaer nae Dantswick vertreckende bij den magistraet van dezelve stadt hem oock alle eere ende caressen hadden aengedaen met inhaelen deur burgerijen ende convoieren uytte stadt, canonnaden ende muscquettaden, hebbende aldaer verstaen datten Poolssen rijcxdagh uytgeschreeven was tegens den 5^en octobris, werdende bij den Raedt aen hem versocht alle goede officiën bij deesen Staet te willen doen dat toch bij Zijn Ma.^t van Polen voor haer wilden intercederen tot sluytinge van den geëischten thol, daertoe hij alle goede debvoiren beloofft hadde.

In affscheyden vaerende voorbij den Deensen admirael was meede met eenighe eerschooten bejeeghent ende comende tot Lubeck ende Hamburch, was aldaer meede met alle eere ende respect ingehaelt, getracteert ende gedefroieert ende met canonaden ende muscquettaden gedimitteert ende geconvoieert tot Lieroirt toe. Vandaer comende tot Groningen was meede bij den heeren burgemeesteren aldaer verwillecomt, getracteert ende gedefroieert ende met alle caressen ende vrundschap ontfangen ende gedimitteert. Ende is so voorts in Den Haghe gecomen, hem verblijdende dat den Staet buytenslandts bij alle coningen ende princen so groot respect vindt, ende noch meer over de navale victorie tegens de Spaenssen, dat haer credijt noch merckelijcken zal doen accresteren, wensschende dat Godt de Heere den Staten deeser landen voorder zegenen ende begenadigen wil ende dat teffens zijnen langhduurigen dienst magh werden geapprobeert ende voor aenghenaem te houden, hem vorders recommanderende in de goede gratie van deese vergaderinge.

Waerop gedelibereert zijnde is den voors. orateur voor zijn goede ende langduurige diensten bedanckt ende is daermeede vertrocken.