142. De heeren gedeputeerden op 't stuck van de menage naerder geëxamineert hebbende de consideratiën van Zijn Hoogheyt tegens het reduceren ende casseren van de militie, doen rapport. Verclaeren dat Sijn Hoogheyt daertegens tegemoedt behoort te werden gevoert dat de macht van den keyser nu op verre nae so considerabel nyet en is als anno 1628 ende 1629, deurdien deur de Hessise, Sweedse ende Fransse macht jegenwoordigh merkelijcken is verset; dat ten 2^en het exempel van Zelandt, die tot weederaenneeminge van bij haer affgedanckte troepen bij andere gemeene provintiën gebracht sijn, in deesen nyet relevant off applicabel is, deurdien dattet zelve ordinaris troepen waeren, nyet voor een tijdt als de 50 compagniën in questie; dat oock in troepen voor een tijdt aengenomen, d'zelve geëxspireert zijnde, een ijder provintie vrijstaet d'zelve te casseren ende de andere geen macht hebben sonder nyeu consent dezelve daertoe te houden; dat oock voor deesen Zelandt gelijcke troepen op haer particulier affgedanckt heefft, sonder nae andere provintiën te vraegen; dat oock opte aenmaningen van de provintiën boven nyet te letten staet, omdat tegens wil van haer provintiën sulcx dyckmael gedaen hebben ende ons daertoe gesleept hebbende, dan deur ons exempel den haeren eerst soecken te beweegen tot continuatie van lasten.

Belanghende het Fransse tractaet dat de Franssen selve nyet altoos gepresteert hebben, oock bij eenige leeden geen consent toe gedraeghen, in allen gevalle dat nader ondersocht behoort te werden hoeverre daerinne gehouden zijn, ende als opte betalinge ende monsteringe behoorlijck moght werden gelet dat deur 't affdanken geen volck verliesen, maer 'tzelve getal genochsaem behouden; dat oock de besettinge effen groot sal blijven met één compagnie, daer tevooren 2 waeren, als wel betaelt ende gemonstert wierdt; dat tot nyeuwe middelen geen apparentie en is, omdattezelve te veel oppositiën hebben ende deur de occasiën tot sluycken nyet practicabel sijn, waeromme reeden is dat de noot ende necessiteyt daer zijnde sonder apparentie van remediën, maer wel van zeeckeren val van den Staet alles onder dezelve noot moet buyghen, ende daerom de lasten moeten vermindert werden, ende dat Zijn Hoogheyt effter zal werden versocht de vergaderinge in deesen contentement te doen.

Waerop gedelibereert zijnde met veel discoursen eyntelijcken geconcludeert mettet rapport te conformeren ende datte geallegeerde solutiën Sijn Hoogheyt weeder tegemoet gevoert sullen werden door dezelve leeden omme te sien hoeverre Sijn Hoogheyt sal te beweeghen sijn, ende van alles rapport te doen ende dat interim 't besogne op 't verpachten van de contributiën ende pasporten mette vorder overige saecken sal werden voltrocken.

143. De heeren Committeerde Raden binnenstaende verclaeren den 15^en september petitie gedaen te hebben van een notabile somme tot verscheyden inexcusabile necessiteyten, daerop tot noch toe nyet en is gevolght; dat zeedert een maent verloopen ende de t'affterheeden ende swaricheeden soo veel temeer aengewassen sijn, so ten aensien van de gerepartieerde als ongerepartieerde militie, alsmeede in reguard van de waertgelders, Admiraliteyten, cruyssers, tractamenten van de militaire officiers, 't subsidie van Sweeden, van de Westindische Compagnie, de fortificatiën, defroiementen, tractamenten van onse ambassadeurs, 't ordinaris aen Doublet, aen de landsmith, affuytmaecker ende duysent andere lasten meer totte 320.000 £ uytte verpondinge geleent ten behoeve van de wagenvrachten, tot alle welcke nyet een duyt in voorraedt is, doch op die manniere nyet staen blijven can sonder tot ruïne van den Staet elders uyt te barsten.

Ende alsso de clachten seer desperaet ghaen, hadden nyet connen naelaeten dit bericht te doen, met versoeck van tijdelijcke remediën; bij nalatinge verclaeren haer gequeeten te hebben ende onschuldigh te willen sijn aen de onheylen. Recommandeerden daeromme ten hooghsten voor 't scheyden het furneren van een notabile somme gelts, dat gedisponeert magh werden op haer advijs van 't beneficiëren van middelen, den 13^en julii overgegeeven, alsmeede op 't inbrenghen van de 80.000 £ bij die van Amsterdam op 't redres van de verpondinge uyt saecke van de nyeuwe getimmerten ingehouden, ende eyntelijcken opte al te rechtmatige clachten van de solliciteurs. Dan is goedgevonden de deliberatie op deesen uyt te stellen tot mergen, alleenlijcken belangende de clachte van 't inhouden van de 80.000 £ bij Amsterdam, is verstaen.

144. Gehoort het rapport van de gedeputeerden opte zeezaecken gebesogneert hebbende, is nae deliberatie verstaen datt belangende de middelen totte cruyssers voorgeslaegen, daer de heeren van Amsterdam ende andere geen contentement inne en neemen, de gedeputeerden versocht worden de ordonnantie sulcx te rechten ende op sodanigen voet te stellen dat men daer deurcomen mach ende de cruyssers in zee mogen werden geholpen, ende dat meede effter Zijn Hoogheyt zal werden aengemaent om de heeren van Zelandt tottet last- ende veylgelt te disponeren, werdende de heeren van Amsterdam gebeeden tottet verpachten van de convoien haer de gemeene saecke ten besten eyntelijcken eens te willen laeten beweegen. Ende belanghende het schaffen van de vivres aen de oorloghscheepen alsnoch gehoort sal worden 't advijs van de respective Collegiën bij wie 'tzelve mette meesten dienst van 't landt sal connen werden gedaen, ende volgens vorige resolutie oock uytte zelve verstaen wat behoefften dat ijder College tot zijn equippage van doen heefft omme daertoe haer de hand gebooden te werden, ende eyntelijcken dat alsnoch Zijn Hoogheyt soude mogen werden versocht deese vergaderinge de handt te bieden dat de administratie van de custscheepen haer alleen magh werden aenbevoolen ende de provintiën daertegens overgeweesen op eenige lasten te lande, alsso sonder sulcx geen apparentie is al de custscheepen in zee te krijgen ende den behoorlijcken dienst daervan te trecken.

145. Uytte Generaliteyt rapport ghedaen sijnde van de consideratiën der provintiën op 't stuck van de wisselinge der gevangenen te waeter, daerop uytdrayende dat dezelve behoudens eenige de last van haer principalen van opinie zijn dat men alvooren vast most stellen eenige middelen hoe in toecomende de zee te veylen ende voor vorder swaricheeden te bevrijden; 'tzelve gedaen ende met Zijn Hoogheyt gecommuniceert sijnde, dat men alsdan op 't stuck van den wissel naerder soude mogen delibereren.

Hierop gedelibereert zijnde is bij alle leeden verstaen t'eenemael impertinent te sijn dat men de wisselinge, die so noodigh is, aen eenige andere respecten ende saecken die van onseeckeren ende langhen train sijn, sal binden ende dat daerom deur vorige gedeputeerden, daer bijgevoeght de heeren van Amsterdam ende Hoorn, deese saecke effter ter Generaliteyt ingebracht ende de provintiën met alle debvoiren tot conformiteyt met Hollandt gedisponeert sullen worden, is 't doenlijcken, so nyet, dat alsdan zelffs bij deese vergaderinge [met] de heeren van Zelandt naerder zal werden gedelibereert omme eygener authoriteyt dezelve wissel zijn voortgangh te doen neemen, soo 'tzelve op 't glimpelijckste sal connen geschieden.

146. Daernae sijn binnengestaen vier gedeputeerden uytte Generaliteyt spreeckende van de gevangen Spagnerden te waeter ende de resolutiën dienthalven bij de provintiën genomen om dezelve nyet te relaxeren onder anderen conditie als datte zelve weeder in Spagnen souden moeten werden gebracht, aen welcke resolutie sij haer gebonden vonden als steunende op reedenen van staet, die boven alle reedenen van commiseratie considerabel waeren. Versochten daeromme dat bij deese provintie in dit stuck met circumspectie ende nyet anders als met eenparicheyt van andere provintiën moght werden gegaen, recommanderende teffens ten hooghsten het verpachten van de convoien in 't geheel omme daerdeur de middelen aen d'eene candt ter zee te vermeerderen ende de ondraeghelijcke sluyckerijen, frauden ende bedrighelijckheeden aen d'ander zijde in toom te houden ende te verhinderen, waerop bij den raedtpensionaris in 't breede gededuceert sijn de reedenen, waeromme deese provintie de wisslingh noodigh vindt, meede steunende op puure reedenen van Staet ende nyet alleenlijcken van compassie ende mededoogentheyt als de zaecke schijnt opgenomen te zijn. Versocht daerom dat die reedenen rapport van gedaen ende nae behooren geïncorporeert sijnde, de provintiën op dat subject haer met Hollandt wilden conformeren, off souden genootsaeckt werden op haer eygen handt daerinne te voorsien. Belanghende de verpachtinge van de convoien, dat men noch jegenwoordigh daermeede beesigh is ende daertegen de provintiën nyet can naelaeten ten besten te recommanderen het egualiseren van de middelen over alle provintiën, ende dat haer meede ter see, daer soseer defectueus, jae naelaetigh zijn, beeter willen evertueren, waermeede gescheyden zijn.

147. Is geleesen 't advijs van de heeren van de Reeckeninge op 't stellen van een fiscael, immers bij provisie in de Domeynen ende in 't criminel tot conservatie van de hoogheyt van 't landt. Meenen dat men off ten principale nominatie van drye personen soude mogen doen om alles tegens Zelandt, die soverre alreede gegaen sijn, gelijck te stellen, off tenmintsten dat men haer mettet Hoff soude mogen authoriseren een bequaem persoon te stellen tot opsicht over de domeynen ende de criminele saecken van Hollant, gelijck anno 1590 is geschiet, totdat mette heeren van Zelandt de questie soude weesen bijgeleyt. Waerop deliberatie gevallen weesende bij verscheyden leeden copye versocht is, tot welcken eynde de zaecke noch is in bedencken gehouden.

148. Den generael Jacob Olffertsz. notificeerde dat belanghende 't schip Breda sententie gegaen was, bij 'twelcke de contrebande ende versweegen waeren met 2 tapijten ende 2 stucken linnen, waeren verclaert verbeurt ende den schipper daerenboven condemneert in 200 £, het schip in duysent rijcxdaelders, daerbij hij acqesteren[!] soude, ten waere partijen revisie moghten versoecken. Verclaert noch daernae ende nu onlangs in Texssel twee Engelsse scheepjes, inhebbende 260 vaeten buscruyt, gecalangeert ende ontlaeden te hebben, doch datten commisaris Croon in Texssel hem daertegens groote oppositie gedaen heefft tot kleynachtinge van Haere Hog. Mog. ende groot disrespectet van 't landt, daertegens wel nootelijcken exempel diende gestelt.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden alvooren hierinne te treeden daerop 't advijs ende naerder bericht van de gedeputeerden ter Generaliteyt te verstaen.