11. Zijn geleesen twee requesten, ’t eene van eene Mayke Michiels weduwe wijlen Michiel Kootermans tot Dordrecht, klaeghende dat bij de voorkinderen van haer saeligher man haer gedisputeert werdt de erffenisse van de halve goederen ende boel bij ende met haer saeligher man gesaementlijcken gepossedeert, ter oorsaecke dat zij volgens het 13^e articule van de politycque ordonnantie haer houwelijck nyet voor de magistraeten nochte in de publycque kercke, maer voor de gemeente der Mennonisten soude hebben gesolemniseert; dat sij meende haer nyet te connen obsteren vermits de proclamatiën van den stadhuyse heefft gehadt nae gewoonte van de plaetse ende dat haer saeligher man noch in zijn uyterste voor twee schepenen t’haeren huyse ontbooden dezelve haere trouwe bekent ende alsso gerenoveert ende geconfirmeert heefft. Versocht daeromme dat haer gemelte houwelijck so als ’t leyt verclaert moghte werden wel ende wettelijcken gedaen te zijn met last op eenen yeder ’tzelve daervooren te houden ende haer dienthalven te laeten onghemoeyt; temeer dewijl alreede bij de Camere Judicieel tot Dordrecht haer de recredentie in cas van versochte mainctenue geadiudiceert is.

’t Ander request van de kinderen ende erffgenaemen van den voorn. Kootermans hiertegens sustineerde dit houwelijck onwettelijck te sijn ende alvooren daerinne te termineren dat haer gemelte requeste in handen moght werden gestelt omme binnen tweemael 24 uuren daertegens te seggen. Die van Dordrecht naerder bericht doende van deese zaecke, verclaerden dattet een saecke was van verre gevolgh die zijn reedenen pro et contra hadde deurdien de politycque ordonnantie bij de Mennisten hier te lande noyt te vollen is gepractiseert, daerinne oock van tijdt te tijdt bij de heeren Staten verscheyden dispensatiën waeren gedaen ten aensien van particulieren, te weeten van de Mennonisten op Terschellingh, op Goedereede, op Middelharnas, met die limitatie mits dat in toecomende haer souden hebben te reguleren nae de politycque ordonnantie, hoewel in den jaere 1598 ter occasie van eenen Cornelis Cornelisz. pasteybacker ende Aeght Jacobsd., ingeseetenen tot Dordrecht, bij resolutie van Staten verstaen was datte Mennonisten haer gesinde zelffs vermoghten te trouwen mits de proclamatiën van den magistraet becomen hebbende ende haere solemnisatie daernae aen den magistraet bekent maeckende. Versochten daeromme naerder interpretatie gedaen te worden van de ordonnantie omme te weeten waernae haer te reguleren.

Hierop gedelibereert zijnde wierde bij alle leeden verstaen deese zaecke een point van gewichte te weesen, dat oock daeromme anno 1622 in poincten van beschrijvinge was gebracht geweest ende alleenlijck bij de heeren van Hoorn om eenige particuliere insichten in reguarde van haer stadt opgehouden, doch effenwel noodigh nu hervat ende eens een vaste voet gestelt te werden; dat men daerom de consideratiën van partije adverse soude mogen affwachten ende alsdan de stucken stellen in handen van ’t Hoff omme te dienen van heuren advijse wat nyet so seer in deese saecke als generalijcken in gelijcke voorvallen voor een generale wet in de geheele provintie vastgestelt soude mogen werden.

12. Opte clachten van de heeren Committeerde Raden alhier van datte steeden van ’t Noorderquartier van de 128.000 £ die sij in de leste negotiatie van 1.800.000 £ schuldigh sijn te furneren maer ontrent de helffte gefurneert hadde, dezelve steeden gesommeert zijnde waer ’t hapert datte vordere penningen nyet en volghen, is bij de leeden verclaert ditselve nyet eygentlijcken te weeten, maer haer opinie te sijn dewijl boven de 200.000 £ de Admiraliteyten aldaer toegevonden oock het eerste derdepart van de 644.000 £ totte betalinge van de custscheepen beghreepen is die noch een goede somme ten affteren sijn, dat misschien daertoe de penningen sullen zijn innegehouden. Dan die van ’t Zuyderquartier daermeede geen contentement neemende ende ordelende dat onder de 200.000 £ alle deese lasten beghreepen waeren ende dat daerom de vordere penningen hier mosten comen. Dan de saecke uytgestelt ende daeghs daeraen geresumeert ende d’ heeren van ’t Noorderquaertier versocht weesende haer naerder te openen, sonder yet anders te connen allegeren als datte resolutie claer lagh voor die van ’t quartier, is eyntelijck verstaen datte heeren Committeerde Raden sullen werden aengeschreeven alsnoch de vordere penningen te willen oversenden op ’t spoedichste, offte te segghen haere reedenen ter contrarie, omme alsdan op alles naerder gelet te werden.

13. Den lieutenant-admirael Tromp binnenstaende verclaert zedert den 2^en november lestleeden gestadige instantiën ghedaen te hebben teneynde de custscheepen weeder gereedt ende in see mochen werden gebracht, ’twelck tot deesen daege toe nyet heefft connen teweeghe brenghen tot sijn uyttermaeten groot verdriet ende ondienst van den Staet, weesende daerdeur nyet alleen een groote vloote in ’t voorjaer onverhindert met volck nae Spagnen geloopen waer, maer nu onlanghs weeder 8 à 10 scheepen met volck daer binnengecomen ende noch verleeden weeke weederom van Duynkercken 12 scheepen met 2000 soldaten, veele schoppen steenen, calck in hebbende, uytgeloopen tot voltreckinge van zeecker desseyn, alles sonder slagh off stoot alsso geen macht in zee is om sulcx te connen beletten, tot ongeloofflijcken ondienst van den lande ende geen kleyne krack van de eere ende reputatie van zijn persoon die hem liever is als zijn leeven. Versocht daerom alsnoch mette weynigh scheepen die gereet sijn zee te mogen kiesen ende aen Sijn Hoogheyt te mogen vertrecken om patent voor de muscquettiers ende naerder last ende commandement te versoecken daernae hij hem zal hebben te reguleren. Ende dat vorders eenige mogen werden gecommitteert om de vordere scheepen boven de acht die nu meest gereedt sijn meede uyt te presten ende op ’t spoedichste in zee te brenghen ende hem bij te doen comen ende teffens meede ordre gestelt dat eenige ander die eerstdaeghs uyt zee sullen opcomen, van vivres ende andere nootlijcke behoefften promptelijcken mogen weesen voorsien ende alsso deur ongelijck tractament van ’t bootsvolck ende capiteynen groote ongeneughten ontstaen, so belangende het schaffen van de vivres als de meerder gage bij de directeurs uytgeloofft, deur welcke oorsaecke oock weynich volck te becomen is. Versocht dattet besogne op die saecken beraempt affghedaen ende eyntelijcken eens een behoorlijcke conclusie inne moght werden genoomen.

Ende alsso die van Utrecht in deesen zeer traegh ghaen ende die van Gelderlandt meede het schip van 40 stucken in Goereede laeten leggen ende van de son verschijnen sonder handt aen te slaen, versocht dat bij alle debvoiren aen dezelve provintiën aengehouden moght werden teneynde haer beneffens andere evertueren ende haere scheepen meede in zee willen brenghen, verseeckerende de vergaderinge van sijn ghoede sorghe ende debvoiren in cas maer nae behooren magh werden gesecondeert. Beclaeght hem daer den viant hem daegelijcx meer ende meer ter zee evertueert, dat men hierlangs so meer verflauwt, daer wij tevooren als den viant maer 15 oorloghscheepen ende eenige weynigh fregatten in zee hadde, wij in dienst hielden 42 scheepen opte cust ende nu den viant wel 30 oorloghscheepen ende nyet minder treffelijcke fregatten heefft ende jaerlijcx noch een goedt getal aenbouwt, geen 32 scheepen connen uytbrenghen, jae, nyet meer als 28 te verwachten heefft als schoon alle moghten opcomen, dat noch nyet apparent is, ’twelck so voortghaende bij d’een off d’ander quade rencontre ter zee nergens anders toe strecken can als tot totael verval van de zeezaecken ende commerciën ende bij gevolge van ’t heele landt. Versocht ernstelijcken dat intijdts hiertegens gevigileert ende de zaecke nae zijn gewichte ende importantie ingesien ende de handt gheboden moght worden.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de leeden seer moeyelijcken dat saecken van de zee weesende van so grooten importantie so traeghlijcken werden waergenomen ende voornaemelijcken meede dat de provintiën daerinnen so seer sloff ende naelaetigh sijn. Ende is daeromme geresolveert datten admirael geauthoriseert wordt met de gereede 3 scheepen ende vijff jachten in zee te ghaen ende dat brieven aen Zelandt sullen werden geschreeven omme de haeren daerbij te voegen ende alsso een reedelijck gros te maecken tot stuytinge van den viant. Dat voorts de leeden opte zeezaecken voor deesen gecommitteert versocht sullen worden ordre te stellen dat tegens ’t invallen van eenige custscheepen gereedt mogen zijn de vivres ende andere behoefften totte zelve van nooden, opdat weer spoedigh see moghen kiesen; datte zelve meede met malcanderen sullen besogneren op ’t overwijsen van lasten ende op wat voet de provintie van Hollandt ende Westvrieslandt de zaecken van de see ende andere provintiën op zeeckere andere lasten te lande nae proportie souden mogen werden overgeweesen, welcke saecke alsdan met Sijn Hoogheyt naerder gecommuniceert sal werden op hoope dat denzelven deese groote traegheyt van de provintiën bemerckende ’tzelve eyntelijck meede sal goedtvinden ende de handt toe bieden. Werdende dezelve leeden vorder versocht aff te willen doen het besogne van de zeezaecken op ’t schaffen van de vivres, revictalieren ende de plaetse van ’t calffaeten van de scheepen haer aenbevoolen ende daervan metten eersten rapport te doen omme eyntelijcken een vaste conclusie inne genomen te moghen werden.

14. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 2^e point van beschrijvinge omme te consenteren in ’t verpachten van de convoien ende licenten, in de egualisatie van de middelen ende ’t verantwoorden van de vijff spetiën, wierde bij alle voornaemste leeden daerinne geconsenteert, uytgeseyt bij Amsterdam die om vorige reedenen alsnoch persisteerden geen verpachtinge van de convoien ende licenten te connen toestaen, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

15. Op het 3^e point van ’t oprechten van een Assurantiecaemer, wierde verstaen dat dit point in state soude werden gelaeten totdat van ’t last- ende veylgelt een finale affcompste soude zijn becomen.

16. Den commies Kettingh gaff te kennen datte reductie van interesten alreede geresolveert met meerder dienst van ’t landt sijn ingangh soude connen neemen 1^a julii ende eyndigen de laetsten december toecomende, in welken cas wel 500.000 £ soude werden geproffiteert als dat hij in soude ghaen den 1^en augusty ende so successivelijck van maent te maent; in welcken gevalle een geheel jaer soude moeten verloopen eer dezelve plaets souden connen ghrijpen. Versocht daeromme dat de heeren Staten daerop naerder wilden letten, mitsgaders opte notificatie in wat voeghen dezelve sal geschieden ende wanneer, ende hoewel de meeste leeden oordelen dit voorslagh ten hooghsten voor den lande dienstich te zijn, conden effenwel de heeren van Alckmaer ende Hoorn daertoe sonder naerder last nyet verstaen.

Dan de saecke geen langer uytstel connende lijden, is eyntelijck geresolveert te persisteren bij de resolutie van den 28^en aprilis lestleeden: te weeten dat bij de billetten allomme sal werden genotificeert datte reductie tegens den penning XX sijn ingangh sal neemen 1^a augusty 1640 ende dat nae de respective verschijndaegen tot 1^a augusty 1641 toe geen vorder noch hooger interesten sullen werden betaelt ende die sullen willen afflossen dat zes maenden voor den verschijndagh ’tzelve sullen hebben bekent te maecken in rentebrieven ende een maent tevooren in obligatiën.

17. De directeurs van ’t extraordinaris convoy op Oosten ende Noorweegen verclaerden vier van haere scheepen gecontribueert te hebben tot assistentie van onse vloote in Duyns, op expresse toesegginge dat gelijck andere gehuurde scheepen oock aen haer behoorlijck vrachtgelt soude werden betaelt; versochten daeromme dat uytte penningen daertoe geconsenteert oock aen haer behoorlijcke satisfactie moght werden gedaen. Die van Rotterdam versochten ’tzelve voor haere particuliere visscherijescheepen die meede de vloote geassisteert hebben, alsmeede die van ’t Noorderquartier voor haere directeursscheepen.

Waerop gedelibereert zijnde goedgevonden is hierop te verstaen ’t advijs van de heeren Committeerde Raden hoe ’t staet mette penningen totte gehuurde scheepen gedestineert, off daer noch yet overschiet ende anderssints waer de betaelinge van deese scheepen best soude connen werden gevonden omme alsdan naer behooren inne geresolveert te worden.

183. Den raedtpensionaris vermaenende dat Zijne E. bij eenige leeden van de vergaderinge aengesproocken was dewijl men uyt publijcque ende particuliere brieven van Denemercken bemerckt dat Sijn Ma.^t tot moderatie van de thollen geneegen is ende ’tzelve alreede inderdaet beweesen heefft latende de scheepen op Oosten deurvaeren opte lijste van ’t jaer 1638, off nyet geraeden weesen soude de ambassadeurs nae Sweeden gecommitteert aen te schrijven om daer noch eenigen tijdt te vertoeven totdat naerder last sullen hebben becomen ende off teffens nyet noodigh weesen soude de instructie aen de gemelte ambassadeurs gegeeven deur eenige gedeputeerden naerder te doen examineren om te sien off nae geleegentheyt van de tijdt ende de gevallen veranderinge nyet eenighsints gemodereert offte geamplieert soude connen werden.

Is nae deliberatie bij de heeren Edelen verclaert dat sij om de croone van Sweeden geen offensie te gheeven het langer tarderen van de ambassadeurs ontrent Denemercken geenssints geraeden vinden, maer liever souden verstaen een tweede ambassade nae Denemercken te doen omme alsso d’een noch d’ander crone eenige umbrage offte offensie te gheeven. Waeren effenwel daer nyet tegens datte instructie den ambassadeurs meedegegeeven eens moght werden geresumeert ende daervan rapport gedaen. Die van Amsterdam ende verscheyden trafficquerenden leeden meende datte intentie van de vergaderinge is geweest, so de zaecken in Denemercken haer tot moderatie mochten laeten aensien, dat alsdan de ambassadeurs daerontrent weesende verblijven ende naerder last souden hebben te verwachten hoe haer in sulcken cas te draeghen. Ende de zaecke so uytgevallen weesende, dat daerom alsnu vanweegen de Generaliteyt offte weegen deese provintie alleen brieven aen dezelve ambassadeurs met een expressen affgevaerdight behooren te worden met last om aldaer te vertoeven ende nyet te vertrecken tot naerder ordre ende dat ten zelven eynde de resumptie van de instructie noodigh was omme te sien off nae gelegentheyt van saecken nyet eenighssints gemodereert ende verandert soude behooren te worden. Verscheyden leeden haer met ’t een off ’t ander advijs conformerende, is eyntelijcken goedtgevonden dat bij provisie eenige leeden sullen werden gecommitteert om ter Generaliteyt inne te brenghen datte instructie eens behoort te werden geresumeert; ’tselve gedaen ende rapport van gehoort weesende, dat alsdan opte vorder aenschrijvinghe aen de ambassadeurs naerder sal werden geresolveert, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

184. De heeren Committeerde Raden iterative instantiën doende ten eynde de compagniën Schotten ende Francoisen op Dordrecht, Delfft ende Mierop geaffecteert ende nu 9 maenden ten affteren zijnde, eenige reedelijcke satisfactie moght werden gedaen opdat in ’t leegher daerdeur geen ongemacken mogen comen te onstaen die tot vordere swaricheeden occasie souden connen geeven, is nae deliberatie verstaen de heeren Committeerde Raden te versoecken alvooren een lijste te willen overleeveren van ’t getal van de compagniën ende van haere t’affterheyt ende met wat somme bij provisie souden connen werden in ordre gehouden, omme alsdan daerop naerder te resolveren.

185. De vrouwen ende vrunden van de gevangenen tot Duynkercken effter instantiën doende datte wisselinge moght werden geconsenteert, alsso veele van dezelve deur ’t quaet tractament haer aenghedaen becants desperaet worden, temeer dewijl de heeren van Zelandt particuliere wissselinge onder de handt zijn doende ende haere mannen daer blijven sitten; latende haer, supplianten, bij huys met huysen vol kinderen die van ’t eene broodt tot ’t ander nyet connen comen.

Is nae deliberatie verstaen dat dit werck leevendigh zal worden gehouden ende de occasie waergenomen om mette eerste geleegentheyt dit versoeck te faciliteren, werdende meteenen de steeden versocht om nae ouder gewoonte de behoefftige personen de handt te bieden, dat met meerder patientie de uytcompste mogen verwachten.

186. Den resident Spieringh versoeckende hem de handt gebooden te moghen werden dat de restanten van ’t voorgaende subsidie van 6 maenden hem van de provintie van Zelandt noch resterende promptelijck moghten werden gefurneert mitsgaders continuatie van noch zes toecomende maenden, is het 1^e lidt goedtgevonden ende ’t andere geëxcuseert tot beeter geleegentheyt.

187. De gedeputeerden gecommitteert op ’t examen van ’t concept van passagegelt verclaeren ’tzelve om verscheyden inconveniënten nyet practicabel te weesen ende teffens mettet schip- ende schuytgelt nyet gepractiseert te connen worden; dat men daeromme dit middel amplecterende ende de waeghens, calessen ende carossen à l’advenant beswaerende ’t passagegelt soude connen excuseren. Ende ’tzelve in deliberatie gebracht weesende, conden de Edelen in reguarde van de carossen geen consent draeghen, nyettegenstaende bij verscheyden leeden haer grieff t’eenemael wierde vernyetight. Sodat eyntelijck geen ander conclusie genomen heefft connen werden als datte vorige leeden gelast worden belanghende de waegens ende carossen meede zeecker concept in te stellen, onvermindert de last van de leeden om bij geleegentheyt daertegens te segghen ’tgunt Haer E. geraeden duncken zal.

188. De regenten van Wormerveer is op haer versoeck toegestaen exemtie van den impost van de grove waeren van den steen tot beleggen van haer kerck te gebruycken, mits eer te beghinnen ende tegens het aenstaen van de eerstvolghende verpachtinge door den heeren commissarisen den vrijdom van dien doende denunchieren.

189. Noch zijn geleesen verscheyden requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.