Vlasblom, Wilhelmina (1930-2019)

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Frits Rovers, Vlasblom, Wilhelmina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/VeldersVlasblom [03/11/2022] 

VLASBLOM, Wilhelmina, vooral bekend als Wil Velders-Vlasblom (geb. Schiedam 2-5-1930 – gest. Utrecht 20-1-2019), ‘Rooie Vrouw’ van het eerste uur, politica, burgemeester. Dochter van Johannes Vlasblom (1903-1966), koperslager en havenarbeider, en Louise Sara Valk (1905-1988). Wil Vlasblom trouwde op ?-6-1950 in Rotterdam met Lambertus (‘Beb’) Velders (1921-2010), medewerker van Het Parool. Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 1 dochter geboren.

Wil Vlasblom groeide te midden van vier broers op in een ‘rood nest’, een politiek bewust havenarbeidersgezin in Schiedam. Beide ouders waren actief in de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Over haar vroege jeugd is weinig bekend. Zelf liet Wil Vlasblom meermaals weten onder zeer armoedige omstandigheden haar lagere schooltijd te hebben doorgebracht. Het vervolgonderwijs op de mulo werd op 31 maart 1943 ruw afgebroken door een Amerikaans vergissingsbombardement op het westelijk deel van Rotterdam, waarbij ook haar school werd getroffen. Wil was toen nog geen dertien jaar oud. Zij heeft haar schoolcarrière gedurende de oorlog niet meer kunnen voortzetten. De Hongerwinter bracht ze met haar moeder en haar net geboren broertje door in de Achterhoek.

Meteen na de oorlog – ze was vijftien – ging Wil als theepakster aan de slag bij Van Nelle in Rotterdam. Toen ze merkte dat ze minder verdiende dan haar mannelijke collega’s, kreeg ze ‘bonje’ met haar chef (Jan de Roos 2012). Haar leven lang zou ze vechten voor gelijke beloning. Na Van Nelle werkte ze enkele jaren als winkeljuffouw in een elektriciteitszaak. Zij werd lid van de jeugdafdeling van het NVV (‘Jonge Strijd’), en volgde daar een leergang bestuursrecht.

Rooie Vrouwen, PvdA en stadsbestuur

Wanneer en waar Wil Vlasblom haar echtgenoot Beb Velders heeft leren kennen, is niet bekend. Vanaf haar trouwen – ze was twintig – noemde ze zich Wil Velders-Vlasblom. In december 1950, kort na de geboorte van zoon Jan (1950-2013), verhuisde het jonge gezin naar Utrecht, waar Beb een baan kreeg bij het Nieuw Utrechts Dagblad, de plaatselijke editie van Het Parool. Zelf stopte Wil na de geboorte van haar zoon met buitenshuis werken. In 1953 werd dochter Willeke geboren. Het gezin woonde jarenlang in bij een familie in de Hooft Graaflandstraat in Hoograven.

In de vroege jaren vijftig werd Velders-Vlasblom actief binnen de vrouwenleesclub van De Born in Bennekom, het door Liesbeth-Ribbius-Peletier gestichte vrouwenconferentieoord en -vormingscentrum. Daar werd zij al snel leesclubleidster. Vanaf 1955 was Wil Velders-Vlasblom ook actief in de PvdA, in het bijzonder binnen de Vrouwenbond, die vanaf 1969 het Vrouwenkontakt en vanaf 1975 – volgens de overlevering vooral dankzij Velders’ inspanningen – ‘Rooie Vrouwen’ heette. Ze vormde een tandem met Carolina (Ien) van den Heuvel-de Blank, die ze begin jaren vijftig bij De Born had leren kennen. In de jaren van het Vrouwenkontakt bestuurden zij de vrouwenafdeling van de PvdA. Als ‘voorzitster’ (Van den Heuvel) en ‘secretaresse’ (Velders-Vlasblom) publiceerden zij samen een brochure onder de titel Beste meneer Biesheuvel, we voelen ons opgelaten (1971). Het was een ‘krachtig protest’ tegen de voorgenomen bezuinigingen, die huns inziens met name meisjes en vrouwen zouden treffen. In het slot van deze ‘open brief’ wijzen zij erop dat vrouwen zich door de eeuwen heen te gemakkelijk hebben laten vergeten, maar dat er tekenen zijn die op verandering wijzen: ‘want WE VOELEN ONS OPGELATEN. LATEN WE WEL-ZIJN’.

Wil Velders werd in 1969 voor de PvdA lid van de gemeenteraad van Utrecht en in 1974 werd zij geïnstalleerd als de eerste vrouwelijke wethouder van de stad. Gedurende drie termijnen zou zij de portefeuille maatschappelijke aangelegenheden, jeugdzaken en volksgezondheid beheren. Dat zij conflicten niet uit de weg ging, werd duidelijk in 1982, toen de stad tijdens het kabinet Lubbers-1 flink moest bezuinigen. Velders kwam met een plan om het club- en buurthuiswezen en de politieke vormingscentra te saneren. Daarmee joeg ze de hele sector tegen zich in het harnas. Toch overleefde ze een door de vakbonden gesteunde staking van het welzijnswerk: de bezuinigingen werden zonder noemenswaardige aanpassingen doorgezet. Als wethouder had Velders-Vlasblom haar positie binnen de partij en de stad verstevigd: ze werd unamiem verkozen tot lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 1986 en wist deze verkiezingen glansrijk te winnen. De PvdA won vier zetels en kwam met 19 (van 45) vertegenwoordigers in de nieuwe raad.

‘De soort deugt gewoon niet’

In september 1986 werd Velders-Vlasblom benoemd als burgemeester van Beverwijk. Daar brak voor haar een turbulente tijd aan. Velders’ profiel was uitgesproken progressief en haar vizier was permanent gericht op de emancipatie van vrouwen, homoseksuelen, migranten en mensen met beperkingen. Toen de PvdA in Beverwijk in 1990 een coalitie sloot met het net gevormde Groenlinks en de VVD, zag zij zich in de raad al snel geconfronteerd met toenemende polarisatie over de ‘positieve actie’ die het nieuwe college nastreefde. Velders had de gewoonte geen blad voor de mond te nemen en dat leidde in de raad meermaals tot harde confrontaties met tegenstanders van het progressieve beleid. Terugblikkend liet Wil Velders weten dat haar benoeming voor de helft van de raad van meet af aan ‘reden tot juichen’ was geweest en voor de andere helft ‘dubbel slikken’. Ook had zij al in het eerste halfjaar van haar burgemeesterschap het gevoel op haar hoede te moeten zijn voor pogingen om haar beentje te lichten. De polarisatie culmineerde in juni 1993 in een vertrouwenscrisis toen Velders-Vlasblom als voorzitter van de Landelijke Politie Emancipatie Commissie een rapport uitbracht over seksuele intimidatie in het politiekorps. Voor de VPRO-radio (1-6-1993) liet zij zich toen ontvallen: ‘Ik zeg wel eens meer dat mannen niet deugen. De soort deugt gewoon niet. Wij vrouwen bedenken daar wel iets op. Mannen moeten van ons afblijven’. Tegenstanders in de Beverwijkse raad zagen hun kans schoon en eisten haar vertrek. Op 25 juni 1993 sprak Velders tijdens het raadsdebat van een ‘weerzinwekkende haatcampagne’, maar zij mocht na excuses gewoon aanblijven. Enkele weken later werd zij getroffen door een hartinfarct. Velders-Vlasblom herstelde en maakte haar termijn af. In 1995 ging zij met pensioen.

Na haar pensionering keerde Wil Velders terug naar Utrecht, waar zij en haar man Beb gingen wonen op het terrein achter het voormalig Stads- en Academisch ziekenhuis aan de Catharijnesingel. Zij bleef tot op hoge leeftijd actief binnen de PvdA, Stichting De Born en tal van andere maatschappelijke organisaties. In 2017 fulmineerde zij in een interview met Nieuws 030 tegen de neoliberale ‘participatiesamenleving’. Wil Velders-Vlasblom overleed op 20 januari 2019 op 88-jarige leeftijd.

Reputatie

laatst gewijzigd: 03/11/2022

De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.