© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Pauline Micheels, Wely, Davina van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/WelyDavina [13/04/2017]
WELY, Davina van (geb. Den Haag 12-5-1922 – gest. Laren, NH 21-11-2004), viooldocente. Dochter van Hendrik van Wely (1887-1960), arts, en Davina Adriana Juliana Anna Ribbius Peletier (1889-1967). Davina van Wely bleef ongehuwd.
Davina van Wely was de jongste van drie dochters. Ze groeide
op te midden van familieleden met een grote staat van dienst. Haar grootvader van
vaderskant, D.L. van Wely, was een bekende kinderarts en oprichter van het
Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag. Grootvader van moederszijde was de
steenrijke Utrechtse sigarenfabrikant en kunstverzamelaar Gerlach Ribbius
Peletier. Een tante van Davina was Liesbeth Ribbius Peletier, vooraanstaand bestuurster
en politica. Davina’s vader Hendrik van Wely, internist en van 1919 tot 1952 eerste
geneesheer bij het Haagse Gemeenteziekenhuis Zuidwal, had tal van nevenfuncties.
Daarnaast was hij zeer belezen en zijn leven lang een enthousiast alpinist –
het gezin bracht de zomers altijd door in Zwitserland. Davina groeide op in een huis vol muziek aan de Haagse Statenlaan. Haar
moeder die dolgraag concertpianiste had willen worden, zat altijd piano
te spelen. Als vierjarige kreeg Davina
haar eerste vioollessen van Arthur Orobio de Castro. Later kreeg ze les van Adolphe
Poth, de concertmeester van het Residentie Orkest.
‘Mevrouw van Wely’
Na haar eindexamen ging Davina viool studeren aan het Amsterdamse Muzieklyceum. Kort voor haar twintigste, in 1942, werd ze leerlinge van de befaamde Oskar Back. Ze had pupillen van hem horen spelen en was zeer onder de indruk van hun professionalisme en ‘grootscheepse aanpak’ (de Volkskrant, 14-4-1995). Back, geboren in Hongarije en opgeleid in Wenen, was een vioolpedagoog met uitgesproken opvattingen. Hij stelde hoge eisen aan zijn leerlingen – elke les opnieuw toonladders, drieklanken, dubbelgrepen, études – en speelde veel voor om zo de leerling op een hoger niveau te tillen. Davina’s studiegenoten bij Back waren onder anderen Herman Krebbers en Theo Olof. Vanaf september 1943 lagen de lessen echter stil. Die zomer had Back, van Joodse afkomst, van de Duitsers toestemming gekregen om naar Hongarije te vertrekken, nadat hij had weten aan te tonen dat hij slechts kwart-Joods was. Na de oorlog zette Davina Wely de lessen bij de naar Nederland teruggekeerde Back voort. Haar studie rondde ze af op het Conservatoire National Supérieur de Musique in Parijs bij Line Talluel en George Enescu.
Davina van Wely werd hierna assistente van Back op het Muzieklyceum. Later werd zij er hoofdlerares. Van Wely maakte snel naam als vioolpedagoge. Ze zette de lesmethode van Back voort en wist uit haar leerlingen het beste naar boven te halen. ‘Ze was er voor de volle honderd procent voor de leerlingen en had een hele consequente wijze van lesgeven’, aldus haar oud-leerling Hans Scheepers. Behalve op het Muzieklyceum werkte Van Wely van 1969 tot 1987 ook op het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In 1976 fuseerde het Muzieklyceum met het Conservatorium van Amsterdam. Aan die nieuwe instelling, het Sweelinck Conservatorium, bleef ze nog 23 jaar verbonden.
Jaap van Zweden kwam als jongetje bij ‘mevrouw van Wely’ op les; in 1977 won hij op zestienjarige leeftijd het tweejaarlijkse Nationaal Vioolconcours Oskar Back. Jarenlang zouden de topleerlingen van Davina van Wely in de prijzen vallen. In 1978 werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In een column prees Theo Olof de gelauwerde Davina van Wely, ‘een van ’s lands beste vioolpedagogen, die dag en nacht zó intensief met haar leerlingen bezig is, dat zij met oprechte verbazing het nieuws van haar onderscheiding telefonisch van een vriendin hoorde’ (De Telegraaf, 5-5-1978). Ook in 1984 werd Van Wely geëerd toen ze met Reinbert de Leeuw de Hogenbijl Prijs ontving vanwege haar bijzondere verdiensten voor de klassieke muziek.
Davina van Wely gaf thuis les op de Keizersgracht (nr. 718) in Amsterdam. In haar studio werkte ze, viool in de hand, gedreven maar vriendelijk met haar leerlingen: jonge kinderen, pubers en studenten. Als docent was ze onvermoeibaar. Zo bereikte ze met grote talenten een zeer hoog niveau, maar ook van wat minder begaafden kon ze goede violisten maken. Nooit opgeven, was haar devies.
In 1991 vond voor de eerste maal het tweejaarlijkse Davina van Wely Vioolconcours plaats: voor kinderen van 15 tot 17 jaar. Het diende het gat op te vullen tussen de Iordens Viooldagen (tot 14 jaar) en het Nationaal Vioolconcours Oskar Back (vanaf 17 jaar). Davina van Wely maakte zelf deel uit van de jury. Op 1 mei 1996 verhuisde ze naar het Rosa Spierhuis in Laren. In haar studio daar bleef ze als gastdocent van het Sweelinck Conservatorium nog tot 1999 vioollessen geven. Haar huis aan de Keizersgracht schonk ze aan de Stichting Jan Pietersz. Huis II, die het verkocht en van de opbrengst elders appartementen voor musici verzorgde.
Davina van Wely overleed op 21 november 2004 in Laren, in de ouderdom van 82 jaar. Er werd een herdenkingsbijeenkomst gehouden in Bilthoven en later werd haar as bijgezet op de begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag.
Betekenis
Davina van Wely gold jarenlang als een van de beste vioolpedagogen van Nederland. Ze stelde haar leven in dienst van het lesgeven, was zeer bescheiden en trad weinig voor het voetlicht. Haar succesvolle methodiek was sterk geënt op die van haar leermeester Oskar Back. Op haar beurt droeg zij haar inzichten over op haar leerlingen, van wie een aantal eveneens naam zou maken als docent (Coosje Wijzenbeek, Jaring Walta, Theodora Geraets).
Naslagwerken
Nederland’s Patriciaat; Persoonlijkheden.
Archivalia
Nederlands Muziek Instituut, Den Haag: NMI 412, collectie Davina van Wely.
Literatuur
Pay-uun Hiu, ‘Heeft u dat kestoedierd? De violist Oskar Back leeft slechts voort in de herinnering van zijn leerlingen’, de Volkskrant, 14-4-1995.
Illustratie
Davina van Wely, door Astrid Sillem-Knös, ca. 1975 (Evert Sillem).
Auteur: Pauline Micheels (met dank aan Hans Scheepers).
laatst gewijzigd: 13/04/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.