© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Cristel Stolk, Sydow, Angèle, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Sydow [21/11/2017]
SYDOW, Angèle (geb. Schmilau, Polen 15-3-1890 – gest. Den Haag 18-9-1960), danseres. Dochter van Adelbert Sydow (?-?), Cecilia Graczyk (?-?). Angèle Sydow trouwde op 16-9-1922 in Batavia met Willem Alfred van Cuyk (1879-1935), bankier. Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 1 dochter geboren.
Angèle Sydow groeide op in Polen bij haar katholieke, Duitse vader en Poolse
moeder. Haar vader was ‘Rittergutsbesitzer’ in Posen. Ze onderging een strenge
opvoeding en zag ballet als een mogelijkheid om haar milieu te ontvluchten. Rond
haar achttiende jaar nam ze moderne danslessen bij balletmeester Octavi in
Berlijn, die haar meenam naar Amsterdam om mee te doen in een dansrecital voor
een beperkt publiek. Hierna vertrok ze naar Hellerau (bij Dresden), waar ze
muziek- en bewegingslessen volgde op de Hochschule van Emile-Jacques Dalcroze,
uitvinder van de ritmische gymnastiek (voorloper van euritmie). Ritmiek en het uitdrukken
van muziek bleven voor Sydow de grondslag van haar dansen.
‘Sydow-methode’
Rond 1914 keerde Sydow terug naar Nederland. Ze volgde les bij de dansschool van de zusjes Van der Pas in Den Haag. Vanaf 1914 danste ze regelmatig in theater Bellevue in Amsterdam en in het Kurhaus in Scheveningen. Begeleid door een pianist, in zelfgemaakte kostuums en in haar geheel eigen stijl, trad ze op voor een enthousiast publiek. De pers was lyrisch over haar optredens, op één recensent na die de nieuwe dans als een decadent fenomeen beschouwde.
Naast haar uitvoerende werk gaf Angèle Sydow lessen rythmische gymnastiek in Rotterdam en Amsterdam. Tot haar leerlingen behoorden Elsa Dankmeier, Florrie Rodrigo, Fien de la Mar, Darja Collin en Corrie Hartong, die dikwijls met hun leermeesteres meedansten in producties. In 1917 was Sydow opgeklommen tot balletmeesteres en eerste danseres bij de Nederlandse Opera. Begin 1922 maakte ze een tournee door Java. Ze danste er op stukken van onder meer Schumann, Schubert, Chopin, Brahms en Grieg. Recensenten roemden haar symbiose tussen muziek, dans en toneel en prezen de losheid, soepelheid, beheerste danstechniek en de uitbeelding van gedachten van de danseres. Ook in Nederlands-Indië gaf Sydow les volgens de door haar genoemde ‘Sydow-methode’.
Sydow ontmoette in Batavia Willem Alfred van Cuyk, onderdirecteur bij de Nederlandsch-Indische Escompto-Maatschappij, met wie zij in 1922 trouwde. Een jaar later werd zoon Alexander Willem Alfred geboren in Amsterdam, in 1929 volgde de geboorte van dochter Theresia Angela in Den Haag. De inmiddels 39-jarige Sydow gaf nog wel balletles, maar bleef voortaan buiten de schijnwerpers.
Tussen 1929 en 1934 woonde het gezin afwisselend in Den Haag en Batavia. Nadat Sydov in juli 1935 haar man had verloren, vestigde ze zich definitief in Den Haag. Daar overleed Angèle Sydow op 18 september 1960, in de ouderdom van zeventig jaar.
Betekenis
Angèle Sydow was een danseres die in een revolutionaire periode in de dans een nieuwe bewegingstaal onderzocht, waarin zij nadruk legde op gevoelsmatige uitingen op de muziek in combinatie met ritmische technieken. Met haar uitvoeringen en lessen bereidde zij een nieuwe generatie danseressen voor die zich verder losmaakten van de klassieke scholing en die de organische dansmethode verder konden uitbouwen.
Archivalia
Bijzondere Collecties UvA, Amsterdam: TIN-collectie, personaliamap Angèle Sydow, inv.nr. 2642.
Literatuur
- Edmond Visser, Het Nederlandsche Cabaret (Leiden 1920).
- Eva van Schaik, Op gespannen voet. Geschiedenis van de Nederlandse Theaterdans (Bussum 1981).
Illustratie
Angèle Sydow. Het Leven, 1914 (Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad).
Auteur: Cristel Stolk
laatst gewijzigd: 21/11/2017
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.