Dagboeken

dagboekcahier 5

09/05/1914

zaterdag 9 mei 1914

In het Katholiek Sociaal Weekblad van heden heb ik een kort artikeltje geschreven, ‘Vredes-lyriek’, waarvan ik misschien veel verdriet zal hebben. Maar ik meende werkelijk verplicht te zijn, eens een luide waarschuwing te doen hooren. Waar gaan wij heen? Sinds jaren vervolgt rector Thompson vele katholieke voormannen met zijn bittere, persoonlijke kritiek. Dikwijls heeft hij in den grond gelijk. Maar de scherpe, verbitterde vorm is oorzaak dat de waarheid, op deze wijze verdedigd, niet wordt aanvaard, maar juist gehaat. Zijn grondgedachte: meer doorwerking van de katholieke beginselen ook op politiek en sociaal gebied, is volkomen juist en ook steeds door mij in woord en geschrift verdedigd. Het liberaal-katholicisme, op zuiver politiek gebied goeddeels overwonnen, werkt nog door op sociaal en economisch gebied. Uitvoerig heb ik dat al uiteengezet in 1907 in ’t Katholiek Sociaal Weekblad (blz. 3), toen hij zich van dit te betreuren feit nog hoegenaamd geen rekenschap had  gegeven. Wat niet uitsluit, dat hij mij evengoed als de anderen sinds meer dan tien jaren met zijn polemieken op ’t lijf valt. Thans maakt hij school. Onderwijzers, krantenredacteurtjes, kapelaantjes versch van ’t seminarie verketteren me naar hartelust. De strijd uit Duitschland moest zonder noodzaak roekeloos naar ons land overgebracht. Gevolg: hevige, hand over hand toenemende tweedracht in het katholieke kamp. Mgr. de aartsbisschop keurt zijn strijdwijze scherp af, maar durft of wil niets doen, omdat de bisschop van Haarlem, onder wien hij hoort, hem blijkbaar zijn gang laat gaan. In den grond is mgr. Callier het met hem eens; maar dat hij zijn strijdwijze goedkeurt, geloof ik niet. Wel de vicaris-generaal, een man van veel invloed bij monseigneur, die helaas veel te weinig menschen spreekt.

            Nu had ’t voorlaatste nummer van het tijdschrift Rome weer eens een artikeltje tegen mij gehad. Meer dan drie maanden geleden had ik er in ’t Katholiek Sociaal Weekblad voor gewaarschuwd om toch de polemieken niet  van Duitschland naar Nederland over te brengen. Dit qualificeert Thompson nu als ‘afdraaien van vredes-lyriek’. Daarop heb ik hem geantwoord en van deze gelegenheid geprofiteerd om eens een zeer ernstig woord te zeggen over de toenemende tweedracht, veroorzaakt door zijn hatelijke, bitter-scherpe wijze van polemiseeren.

            Wat zal ’t gevolg zijn? Vermoedelijk zal hij eerst, naar zijn gewoonte, over een paar maanden met zijn antwoord komen en dan zal ’t grof en grievend zijn. Verdedigt hij zijn strijdwijze, dan zal ik antwoorden met de openlijke vermaning welke, onder ongeveer gelijke omstandigheden, paus Pius IX aan Veuillot heeft gegeven. En verder niet. Met hem polemiseeren baat toch niet; hij verdraait je woorden, verkettert en maakt verdacht; dat is de constante strijdwijze van deze man, die naar mijn innige overtuiging ontzaglijk veel kwaad doet in ons land. De goede God geve dat het kwaad door hem gesticht, nog niet onherstelbaar is geworden!