Vereniging tot stichting van volkshogescholen
| Naam archiefvormer | Vereniging tot stichting van volkshogescholen |
| Periode van bestaan | 1930-1968 |
| Land van herkomst archiefvormer | |
| Navigatiekaart | Algemeen Australië Canada |
| Organisatie en inrichting | Toon Verberg In 1930 vond de volkshogeschoolgedachte, ontstaan in Denemarken in de 19e eeuw als verzet tegen het opkomende rationalisme en verstedelijking, ingang in Nederland. Dit leidde in 1931 in Leeuwarden tot de oprichting van de Vereniging tot stichting van volkshogescholen. De Vereniging had een algemene signatuur.
De Vereniging bestond uit een Algemene Ledenvergadering. Deze benoemde een Hoofdbestuur bestaande uit 5-9 leden, een bestuurslid voor elke volkshogeschool, de zogenaamde landelijk leider, en de hoofdleider van elke volkshogeschool. Uit zijn midden benoemde het Hoofdbestuur voor de lopende zaken een Dagelijks Bestuur, dat naast voorzitter, secretaris en penningmeester bestond uit de landelijk leider en 4-6 leden. De landelijk leider was coördinator en uitvoerder van de feitelijke werkzaamheden, had zitting in het stichtingsbestuur van elke volkshogeschool en was voorzitter van de hoofdleidersvergaderingen.
Om over te kunnen gaan tot oprichting van een volkshogeschool, was het nodig om met goedkeuring van het Hoofdbestuur een gewestelijke commissie op te richten en geschikte gebouwen of terreinen te vinden. De activiteiten werden aanvankelijk bekostigd uit contributies en donaties. Na 1945 werden de volkshogescholen voor ca. 70% gesubsidieerd door de rijksoverheid.
Onder de Vereniging tot stichting van volkshogescholen ressorteerden de volgende volkshogescholen: - 1932 volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen - 1936 volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen (in 1946 erkend) - 1938 volkshogeschool Diependaal te Markelo - 1939 Fryske Folkshegeskoalle Terschelling te Bakkeveen - 1945 volkshogeschool Bergen te Bergen - 1946 volkshogeschool Olaertsduyn te Rockanje - 1947 volkshogeschool 't Huis te Eerbeek te Eerbeek - 1947 volkshogeschool Overcinge te Havelte - 1956 volkshogeschool Château de Méridon te Chévreuse, Frankrijk
Het landbouwcentrum 'Méridon' te Chévreuse in Frankrijk fungeerde voordat het werd aangekocht door de Vereniging tot stichting van volkshogescholen als één van de opleidingscentra voor geëmigreerde Nederlandse boeren en werd vanaf 1945-1946 gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs.
In 1968 fuseerde de Vereniging tot stichting van volkshogescholen met de Vereniging van volkshogescholen op Katholieke grondslag en de Stichting volkshogeschool op Protestants-Christelijke en Rooms-Katholieke grondslag in Noord-Brabant tot een nieuwe vereniging die Vereniging voor Volkshogeschoolwerk ging heten. De Vereniging tot stichting van volkshogescholen werd een onderdeel van deze nieuwe Vereniging. |
| Taak, activiteiten | Toon Verberg Het doel van de Vereniging was 'het geven van een zedelijk-geestelijke ontwikkeling aan volwassen personen als grondslag voor vernieuwing der volkscultuur en versterking der volksgemeenschap' (art. 2 statuten 1938).
De cursussen waren bedoeld voor diverse doelgroepen: zomers namen onderwijzers, studenten en later vrouwenorganisaties deel, 's winters werden ze bezocht door landbouwers. Na 1945 organiseerden de Volkshogescholen (vaak in samenwerking met de standsorganisaties) regelmatig cursussen voor aspirant-emigranten. |
| Voorloper | niet van toepassing |
| Opvolger | niet van toepassing |
| Typering instelling | |
| Typering taken | |
| Kerkelijke denominatie / zuil | |
| Doelgroepen | |
| Literatuur | Toon Verberg Boxma, W., 'Achttien volkshogescholen en hun geschiedenis in notedoppen', in: De Volkshogeschool nr. 3 (1981), 29-33.
Reilingh, H.D. de Vries, De Volkshogeschool. Een sociografische studie van haar ontwikkelingsgang in verschillende landen en haar mogelijke betekenis voor de Nederlandse volksgemeenschap (Groningen/Batavia 1945). [proefschrift Gemeentelijke Universiteit Amsterdam]
Schouten, G.H.L., 'Volkshogeschool en internationaal werk', in: De Volkshogeschool nr. 3 (1981), 81-83.
Wielen, H.G.W. van der, Geschiedenis, doel en wezen der Volkshogeschoolbeweging (Amsterdam/Antwerpen 1956). |
| Doorgenomen archieven / series | a) 186-01 Archief Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968
b) 186-02 Archief Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980
c) 2.19.164.05 Archief Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990
d) 448 Archief Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988
e) 601 Archief Volkshogeschool Diependaal te Markelo, 1938-1968
f) 204 Archief Volkshogeschool Olaertsduyn, 1946-1980
g) 1099 Archief Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989
h) 0803 Archief Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 |
| Periode archief | afzonderlijke beschrijving |
| Vindplaats | a-b) Tresoar, Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum, Leeuwarden c) Nationaal Archief, Den Haag d) Groninger Archieven, Groningen e) Historisch Centrum Overijssel, Zwolle f) Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg, Brielle g) Gelders Archief, Arnhem h) Drents Archief, Assen |
| Openbaarheid | volledig |
| Omvang; inventarisnummers | a) 5,5 m., 181 inv.nrs. b) 37 m. c) 1,5 m., 74 inv.nrs. d) 4 m. e) onbekend f) 4 m. g) 174 inv.nrs. h) 2 m., 168 inv.nrs. |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | ja, zie inleiding inventarissen |
| Toegang(en) | a-d; g-h) digitaal raadpleegbare inventarissen, bewerkt door o.m. J.M.L. Scholten en A. Beuse ('t Oldörp) [met uitgebreide historische en archivistische inleiding]
e-f) gedrukte inventarissen, bewerkt door J.M.L. Scholten [deze zijn niet ingezien] |
| Kenmerk toegang | afzonderlijke beschrijving |
| Indices op toegang | niet van toepassing |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | Het archief van de Vereniging tot stichting van volkshogescholen bevat als 'koepelorganisatie' (m.n. seriële) archivalia van de meeste hier beschreven afzonderlijke volkshogescholen.
Ten aanzien van het archief van de Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen is zo goed mogelijk geprobeerd om een scheiding te maken tussen de bescheiden van de Vereniging en de volkshogeschool zelf. Daarbij zijn archieven van de beherende instanties van de Stichting Volkshogeschool onderscheiden. Zie verder inleiding op de inventarissen. |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | zie inleiding inventarissen |
| opmerkingen structuur archief | geen |
| Seriële bescheiden | geen [m.b.t. emigratie]
Ter signalering: 186-01 Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968 - Notulen Dagelijks Bestuur (in een analytische bijlage bij de inventaris nader ontsloten op onderwerp) (inv.nr. 7)
- Volkshogeschool Allardsoog: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1960; notulen van de cursusraad, propagandaraad en de technische commissie 1946-1950; jaarverslagen 1937-1961, begrotingen en accountantsrapporten 1945-1967 (inv.nrs. 102-106)
- Volkshogeschool Bergen: jaarverslagen 1946-1960; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 107-109)
- Volkshogeschool Château de Méridon: begrotingen en accountantsrapporten 1952-1967 (inv.nrs. 110-111)
- Volkshogeschool Diependaal: notulen van bestuursvergaderingen en Raad van Toezicht 1963-1967; jaarverslagen 1948-1964; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 112-116)
- Fryske Folkshegeskoalle: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1950; jaarverslagen 1954-1960 (inv.nrs. 117-118)
- Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1967; jaarverslagen 1949-1965; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 119-122)
- Volkshogeschool Olaertsduyn: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1967; jaarverslagen 1948-1967; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 123-126)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Notulen en bijlagen van de commissie van beheer en de commissie van advies inzake de financiering van Méridon 1955-1960; stukken betreffende de aankoop van Méridon 1954-1967 (inv.nrs. 1, 25)
- Notulen met bijlagen van vergaderingen van het bestuur 1957, 1960-1990 (inv.nr. 2)
- Jaarverslagen 1948-1967 (met hiaten) (inv.nr. 11)*
- Ingekomen en minuten van uitgegane stukken 1946-1983 (met hiaten (inv.nr. 13)
- Cursusverslagen 1947-1967 (inv.nr. 45)* - Cursusverslagen van de Friese Maatschappij van Landbouw 1957-1970 (inv.nr. 46) - Cursusroosters en overzichten en lijsten met namen van cursisten 1948-1984 (inv.nrs. 48-50)
448 Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988 - Jaarverslagen 1946-1985 (inv.nrs. 35-37) - Cursuslijsten, staten houdende overzichten van cursussen 1937-1985 (div.inv.nrs.)
1099 Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1945-1976; jaarverslagen 1949-1985 (inv.nrs. 2, 22) - Registers van gehouden cursussen 1953-1967 (inv.nrs. 53-67)
0803 Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1949-1987; dagelijks bestuur 1957-1968; jaarverslagen 1947-1970 (inv.nrs. 3, 28) - Cursusoverzichten; sprekerslijsten; folders m.b.t. cursussen en notulen van vergaderingen m.b.t. cursussen 1948-1980 (inv.nrs. 104, 110-112) |
| Statistische gegevens | geen [m.b.t. emigratie] |
| Inhoud overig | 186-02 Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980 - Stukken betreffende het organiseren van cursussen voor aanstaande emigranten 1948-1952 (inv.nr. 153)
- Stukken betreffende uitwisseling tussen Groot-Brittannië en Nederland van personen die werkzaam zijn in de landbouw 1937, 1949-1951 (inv.nr. 168)
- Stukken betreffende het organiseren van een rondreis van Zuid-Afrikanen en van cursussen voor Nederlanders en Zuid-Afrikanen over Zuid-Afrika 1937, 1946-1948 (inv.nr. 173)
- Krantenknipsels betreffende emigratie en immigratie 1938-1951 (inv.nr. 194)
- Emigratie-Bulletins van de Nederlandse Emigratie Dienst (NED) 1953 (inv.nr. 196)
Ter signalering: - Stukken betreffende de betrekkingen met Zweeds volkshogescholen en met Zweedse instanties die zich bezighielden met uitwisseling en emigratie 1937-1943 (inv.nr. 159)
- Correspondentie met oud-cursisten, die deelnamen aan uitwisselingsprogramma's met Zweedse volkshogescholen, of die naar Zweden zijn geëmigreerd 1938-1941 (inv.nr. 160)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Stukken betreffende de emigratie naar Frankrijk en de eerste ontwikkeling van Château de Méridon 1936, 1939, 1940-1942, 1946-1948, 1953, 1959, 1960 (inv.nr. 16)* |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) Van de onderstaande volkshogescholen, zijn eveneens de inventarissen digitaal doorgenomen: - katholieke Volkshogeschool Drakenburgh te Baarn (Archief Eemland, toegang 0450; periode 1928-1966; omvang 0,2 m. volledig openbaar); - Stichting Volkshogeschool in Noord-Brabant (Brabants Historisch Informatie Centrum, toegang 977; periode 1960-1990; omvang 2 m., openbaarheid onbekend) - Volkshogeschool Zeeland (Nationaal Archief, toegang 2.19.164.04; omvang 0,1 m., volledig openbaar) Zij bevatten geen verwijzingen naar emigratie. Wel is het mogelijk dat de notulen of jaarverslagen verwijzingen bevatten die relevant zijn voor het onderwerp.
2) Ter signalering: Stadsarchief Dordrecht, toegang 375 Gemeentelijke streekschool voor niet volledig dagonderwijs 1908-1972 (omvang 5,48 m.; openbaarheid onbekend) - Stukken betreffende de voorlichting voor emigratie 1961 (inv.nr. 101) |
| Titel | Dossierbeschrijving Vereniging tot stichting van volkshogescholen |
| Inventaristekst | 2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - inv.nr. 11 Jaarverslagen 1948-1967 (met hiaten) Conform inventarisbeschrijving. Het jaarverslag 1948 vermeldt dat er geen emigrantencursussen zijn georganiseerd, aangezien de - niet nader gespecificeerde - 'omstandigheden gelijk waren gebleven'.
- inv.nr. 16 Stukken betreffende de emigratie naar Frankrijk en de eerste ontwikkeling van Château de Méridon 1936, 1939, 1940-1942, 1946-1948, 1953, 1959, 1960 Het dossier bevat o.m. correspondentie en stukken 1936-1939 van vertegenwoordigers van de Stichting 'Nederlands Volkskracht' (de toekomstige Commissaris voor de Emigratie B.W. Haveman was secretaris van deze Stichting) met bestuurders van de Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen over een locatie in Frankrijk, van waaruit het Volkshogeschoolwerk zou kunnen worden gestart. Over de periode vanaf 1946 bevat het dossier correspondentie en stukken gewisseld tussen Méridon en het Institut Rural Franco-Neerlandais (de Franse dependance van de Centrale Stichting Landbouw Emigratie) en de Volkshogescholen Allardsoog en Bergen (er is sprake van twee Volkshogescholen te Bergen: de Oude Hof en de Zandhoeve). Het betreft financiële stukken (exploitatierekeningen; begrotingen); stukken betreffende het onderwijs te Méridon (nota 'Ontwerp voor het onderwijs'; overzicht van leermiddelen; convocaties en toelatingseisen voor de cursussen (14-daagse introductiecursus in Nederland; 6 maanden in Frankrijk); procedures voor opgave (contacten via de Centrale Stichting Landbouw Emigratie; Stichting Landverhuizing Nederland; Koninklijk Nederlands Landbouw Comité en de Volkshogescholen); en deelnemerslijsten. Tevens inliggend: Grevenstein, J.A.U.M., De agrarische emigratie naar Frankrijk. Rapport uitgebracht door de Commissie Frankrijk in opdracht van het Emigratiebestuur (Den Haag 1960, 2e druk).
- inv.nr. 45 Cursusverslagen 1947-1967 Conform inventarisbeschrijving. Het dossier bevat o.m. verslagen van diverse cursussen, georganiseerd voor Nederlandse landbouwjongeren, gericht op eventuele toekomstige bedrijfsvoering in Frankrijk. |
Algemeen
| Organisatie en inrichting | In 1930 vond de volkshogeschoolgedachte, ontstaan in Denemarken in de 19e eeuw als verzet tegen het opkomende rationalisme en verstedelijking, ingang in Nederland. Dit leidde in 1931 in Leeuwarden tot de oprichting van de Vereniging tot stichting van volkshogescholen. De Vereniging had een algemene signatuur.
De Vereniging bestond uit een Algemene Ledenvergadering. Deze benoemde een Hoofdbestuur bestaande uit 5-9 leden, een bestuurslid voor elke volkshogeschool, de zogenaamde landelijk leider, en de hoofdleider van elke volkshogeschool. Uit zijn midden benoemde het Hoofdbestuur voor de lopende zaken een Dagelijks Bestuur, dat naast voorzitter, secretaris en penningmeester bestond uit de landelijk leider en 4-6 leden. De landelijk leider was coördinator en uitvoerder van de feitelijke werkzaamheden, had zitting in het stichtingsbestuur van elke volkshogeschool en was voorzitter van de hoofdleidersvergaderingen.
Om over te kunnen gaan tot oprichting van een volkshogeschool, was het nodig om met goedkeuring van het Hoofdbestuur een gewestelijke commissie op te richten en geschikte gebouwen of terreinen te vinden. De activiteiten werden aanvankelijk bekostigd uit contributies en donaties. Na 1945 werden de volkshogescholen voor ca. 70% gesubsidieerd door de rijksoverheid.
Onder de Vereniging tot stichting van volkshogescholen ressorteerden de volgende volkshogescholen: - 1932 volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen - 1936 volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen (in 1946 erkend) - 1938 volkshogeschool Diependaal te Markelo - 1939 Fryske Folkshegeskoalle Terschelling te Bakkeveen - 1945 volkshogeschool Bergen te Bergen - 1946 volkshogeschool Olaertsduyn te Rockanje - 1947 volkshogeschool 't Huis te Eerbeek te Eerbeek - 1947 volkshogeschool Overcinge te Havelte - 1956 volkshogeschool Château de Méridon te Chévreuse, Frankrijk
Het landbouwcentrum 'Méridon' te Chévreuse in Frankrijk fungeerde voordat het werd aangekocht door de Vereniging tot stichting van volkshogescholen als één van de opleidingscentra voor geëmigreerde Nederlandse boeren en werd vanaf 1945-1946 gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs.
In 1968 fuseerde de Vereniging tot stichting van volkshogescholen met de Vereniging van volkshogescholen op Katholieke grondslag en de Stichting volkshogeschool op Protestants-Christelijke en Rooms-Katholieke grondslag in Noord-Brabant tot een nieuwe vereniging die Vereniging voor Volkshogeschoolwerk ging heten. De Vereniging tot stichting van volkshogescholen werd een onderdeel van deze nieuwe Vereniging. |
| Taak, activiteiten | Het doel van de Vereniging was 'het geven van een zedelijk-geestelijke ontwikkeling aan volwassen personen als grondslag voor vernieuwing der volkscultuur en versterking der volksgemeenschap' (art. 2 statuten 1938).
De cursussen waren bedoeld voor diverse doelgroepen: zomers namen onderwijzers, studenten en later vrouwenorganisaties deel, 's winters werden ze bezocht door landbouwers. Na 1945 organiseerden de Volkshogescholen (vaak in samenwerking met de standsorganisaties) regelmatig cursussen voor aspirant-emigranten. |
| Voorloper | niet van toepassing |
| Opvolger | niet van toepassing |
| Typering instelling | |
| Typering taken | |
| Kerkelijke denominatie / zuil | |
| Doelgroepen | |
| Literatuur | Boxma, W., 'Achttien volkshogescholen en hun geschiedenis in notedoppen', in: De Volkshogeschool nr. 3 (1981), 29-33.
Reilingh, H.D. de Vries, De Volkshogeschool. Een sociografische studie van haar ontwikkelingsgang in verschillende landen en haar mogelijke betekenis voor de Nederlandse volksgemeenschap (Groningen/Batavia 1945). [proefschrift Gemeentelijke Universiteit Amsterdam]
Schouten, G.H.L., 'Volkshogeschool en internationaal werk', in: De Volkshogeschool nr. 3 (1981), 81-83.
Wielen, H.G.W. van der, Geschiedenis, doel en wezen der Volkshogeschoolbeweging (Amsterdam/Antwerpen 1956). |
| Doorgenomen archieven / series | a) 186-01 Archief Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968
b) 186-02 Archief Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980
c) 2.19.164.05 Archief Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990
d) 448 Archief Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988
e) 601 Archief Volkshogeschool Diependaal te Markelo, 1938-1968
f) 204 Archief Volkshogeschool Olaertsduyn, 1946-1980
g) 1099 Archief Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989
h) 0803 Archief Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 |
| Periode archief | afzonderlijke beschrijving |
| Vindplaats | a-b) Tresoar, Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum, Leeuwarden c) Nationaal Archief, Den Haag d) Groninger Archieven, Groningen e) Historisch Centrum Overijssel, Zwolle f) Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg, Brielle g) Gelders Archief, Arnhem h) Drents Archief, Assen |
| Openbaarheid | volledig |
| Omvang; inventarisnummers | a) 5,5 m., 181 inv.nrs. b) 37 m. c) 1,5 m., 74 inv.nrs. d) 4 m. e) onbekend f) 4 m. g) 174 inv.nrs. h) 2 m., 168 inv.nrs. |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | ja, zie inleiding inventarissen |
| Toegang(en) | a-d; g-h) digitaal raadpleegbare inventarissen, bewerkt door o.m. J.M.L. Scholten en A. Beuse ('t Oldörp) [met uitgebreide historische en archivistische inleiding]
e-f) gedrukte inventarissen, bewerkt door J.M.L. Scholten [deze zijn niet ingezien] |
| Kenmerk toegang | afzonderlijke beschrijving |
| Indices op toegang | niet van toepassing |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | Het archief van de Vereniging tot stichting van volkshogescholen bevat als 'koepelorganisatie' (m.n. seriële) archivalia van de meeste hier beschreven afzonderlijke volkshogescholen.
Ten aanzien van het archief van de Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen is zo goed mogelijk geprobeerd om een scheiding te maken tussen de bescheiden van de Vereniging en de volkshogeschool zelf. Daarbij zijn archieven van de beherende instanties van de Stichting Volkshogeschool onderscheiden. Zie verder inleiding op de inventarissen. |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | zie inleiding inventarissen |
| opmerkingen structuur archief | geen |
| Seriële bescheiden | geen [m.b.t. emigratie]
Ter signalering: 186-01 Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968 - Notulen Dagelijks Bestuur (in een analytische bijlage bij de inventaris nader ontsloten op onderwerp) (inv.nr. 7)
- Volkshogeschool Allardsoog: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1960; notulen van de cursusraad, propagandaraad en de technische commissie 1946-1950; jaarverslagen 1937-1961, begrotingen en accountantsrapporten 1945-1967 (inv.nrs. 102-106)
- Volkshogeschool Bergen: jaarverslagen 1946-1960; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 107-109)
- Volkshogeschool Château de Méridon: begrotingen en accountantsrapporten 1952-1967 (inv.nrs. 110-111)
- Volkshogeschool Diependaal: notulen van bestuursvergaderingen en Raad van Toezicht 1963-1967; jaarverslagen 1948-1964; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 112-116)
- Fryske Folkshegeskoalle: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1950; jaarverslagen 1954-1960 (inv.nrs. 117-118)
- Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1967; jaarverslagen 1949-1965; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 119-122)
- Volkshogeschool Olaertsduyn: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1967; jaarverslagen 1948-1967; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 123-126)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Notulen en bijlagen van de commissie van beheer en de commissie van advies inzake de financiering van Méridon 1955-1960; stukken betreffende de aankoop van Méridon 1954-1967 (inv.nrs. 1, 25)
- Notulen met bijlagen van vergaderingen van het bestuur 1957, 1960-1990 (inv.nr. 2)
- Jaarverslagen 1948-1967 (met hiaten) (inv.nr. 11)*
- Ingekomen en minuten van uitgegane stukken 1946-1983 (met hiaten (inv.nr. 13)
- Cursusverslagen 1947-1967 (inv.nr. 45)* - Cursusverslagen van de Friese Maatschappij van Landbouw 1957-1970 (inv.nr. 46) - Cursusroosters en overzichten en lijsten met namen van cursisten 1948-1984 (inv.nrs. 48-50)
448 Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988 - Jaarverslagen 1946-1985 (inv.nrs. 35-37) - Cursuslijsten, staten houdende overzichten van cursussen 1937-1985 (div.inv.nrs.)
1099 Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1945-1976; jaarverslagen 1949-1985 (inv.nrs. 2, 22) - Registers van gehouden cursussen 1953-1967 (inv.nrs. 53-67)
0803 Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1949-1987; dagelijks bestuur 1957-1968; jaarverslagen 1947-1970 (inv.nrs. 3, 28) - Cursusoverzichten; sprekerslijsten; folders m.b.t. cursussen en notulen van vergaderingen m.b.t. cursussen 1948-1980 (inv.nrs. 104, 110-112) |
| Statistische gegevens | geen [m.b.t. emigratie] |
| Inhoud overig | 186-02 Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980 - Stukken betreffende het organiseren van cursussen voor aanstaande emigranten 1948-1952 (inv.nr. 153)
- Stukken betreffende uitwisseling tussen Groot-Brittannië en Nederland van personen die werkzaam zijn in de landbouw 1937, 1949-1951 (inv.nr. 168)
- Stukken betreffende het organiseren van een rondreis van Zuid-Afrikanen en van cursussen voor Nederlanders en Zuid-Afrikanen over Zuid-Afrika 1937, 1946-1948 (inv.nr. 173)
- Krantenknipsels betreffende emigratie en immigratie 1938-1951 (inv.nr. 194)
- Emigratie-Bulletins van de Nederlandse Emigratie Dienst (NED) 1953 (inv.nr. 196)
Ter signalering: - Stukken betreffende de betrekkingen met Zweeds volkshogescholen en met Zweedse instanties die zich bezighielden met uitwisseling en emigratie 1937-1943 (inv.nr. 159)
- Correspondentie met oud-cursisten, die deelnamen aan uitwisselingsprogramma's met Zweedse volkshogescholen, of die naar Zweden zijn geëmigreerd 1938-1941 (inv.nr. 160)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Stukken betreffende de emigratie naar Frankrijk en de eerste ontwikkeling van Château de Méridon 1936, 1939, 1940-1942, 1946-1948, 1953, 1959, 1960 (inv.nr. 16)* |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) Van de onderstaande volkshogescholen, zijn eveneens de inventarissen digitaal doorgenomen: - katholieke Volkshogeschool Drakenburgh te Baarn (Archief Eemland, toegang 0450; periode 1928-1966; omvang 0,2 m. volledig openbaar); - Stichting Volkshogeschool in Noord-Brabant (Brabants Historisch Informatie Centrum, toegang 977; periode 1960-1990; omvang 2 m., openbaarheid onbekend) - Volkshogeschool Zeeland (Nationaal Archief, toegang 2.19.164.04; omvang 0,1 m., volledig openbaar) Zij bevatten geen verwijzingen naar emigratie. Wel is het mogelijk dat de notulen of jaarverslagen verwijzingen bevatten die relevant zijn voor het onderwerp.
2) Ter signalering: Stadsarchief Dordrecht, toegang 375 Gemeentelijke streekschool voor niet volledig dagonderwijs 1908-1972 (omvang 5,48 m.; openbaarheid onbekend) - Stukken betreffende de voorlichting voor emigratie 1961 (inv.nr. 101) |
| Doorgenomen archieven / series | a) 186-01 Archief Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968
b) 186-02 Archief Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980
c) 2.19.164.05 Archief Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990
d) 448 Archief Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988
e) 601 Archief Volkshogeschool Diependaal te Markelo, 1938-1968
f) 204 Archief Volkshogeschool Olaertsduyn, 1946-1980
g) 1099 Archief Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989
h) 0803 Archief Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 |
| Periode archief | afzonderlijke beschrijving |
| Vindplaats | a-b) Tresoar, Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum, Leeuwarden c) Nationaal Archief, Den Haag d) Groninger Archieven, Groningen e) Historisch Centrum Overijssel, Zwolle f) Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg, Brielle g) Gelders Archief, Arnhem h) Drents Archief, Assen |
| Openbaarheid | volledig |
| Omvang; inventarisnummers | a) 5,5 m., 181 inv.nrs. b) 37 m. c) 1,5 m., 74 inv.nrs. d) 4 m. e) onbekend f) 4 m. g) 174 inv.nrs. h) 2 m., 168 inv.nrs. |
| Informatiedrager | |
| Vernietigd | ja, zie inleiding inventarissen |
| Toegang(en) | a-d; g-h) digitaal raadpleegbare inventarissen, bewerkt door o.m. J.M.L. Scholten en A. Beuse ('t Oldörp) [met uitgebreide historische en archivistische inleiding]
e-f) gedrukte inventarissen, bewerkt door J.M.L. Scholten [deze zijn niet ingezien] |
| Kenmerk toegang | afzonderlijke beschrijving |
| Indices op toegang | niet van toepassing |
| Originele archivalia van archiefvormer in andere archieven | Het archief van de Vereniging tot stichting van volkshogescholen bevat als 'koepelorganisatie' (m.n. seriële) archivalia van de meeste hier beschreven afzonderlijke volkshogescholen.
Ten aanzien van het archief van de Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen is zo goed mogelijk geprobeerd om een scheiding te maken tussen de bescheiden van de Vereniging en de volkshogeschool zelf. Daarbij zijn archieven van de beherende instanties van de Stichting Volkshogeschool onderscheiden. Zie verder inleiding op de inventarissen. |
| Originele archivalia van andere archiefvormers in dit archief; gedeponeerde archieven | zie inleiding inventarissen |
| opmerkingen structuur archief | geen |
| Seriële bescheiden | geen [m.b.t. emigratie]
Ter signalering: 186-01 Vereniging tot stichting van volkshogescholen 1931-1968 - Notulen Dagelijks Bestuur (in een analytische bijlage bij de inventaris nader ontsloten op onderwerp) (inv.nr. 7)
- Volkshogeschool Allardsoog: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1960; notulen van de cursusraad, propagandaraad en de technische commissie 1946-1950; jaarverslagen 1937-1961, begrotingen en accountantsrapporten 1945-1967 (inv.nrs. 102-106)
- Volkshogeschool Bergen: jaarverslagen 1946-1960; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 107-109)
- Volkshogeschool Château de Méridon: begrotingen en accountantsrapporten 1952-1967 (inv.nrs. 110-111)
- Volkshogeschool Diependaal: notulen van bestuursvergaderingen en Raad van Toezicht 1963-1967; jaarverslagen 1948-1964; begrotingen en accountantsrapporten 1946-1967 (inv.nrs. 112-116)
- Fryske Folkshegeskoalle: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1950; jaarverslagen 1954-1960 (inv.nrs. 117-118)
- Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek: notulen van bestuursvergaderingen 1949-1967; jaarverslagen 1949-1965; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 119-122)
- Volkshogeschool Olaertsduyn: notulen van bestuursvergaderingen 1946-1967; jaarverslagen 1948-1967; begrotingen en accountantsrapporten 1947-1967 (inv.nrs. 123-126)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Notulen en bijlagen van de commissie van beheer en de commissie van advies inzake de financiering van Méridon 1955-1960; stukken betreffende de aankoop van Méridon 1954-1967 (inv.nrs. 1, 25)
- Notulen met bijlagen van vergaderingen van het bestuur 1957, 1960-1990 (inv.nr. 2)
- Jaarverslagen 1948-1967 (met hiaten) (inv.nr. 11)*
- Ingekomen en minuten van uitgegane stukken 1946-1983 (met hiaten (inv.nr. 13)
- Cursusverslagen 1947-1967 (inv.nr. 45)* - Cursusverslagen van de Friese Maatschappij van Landbouw 1957-1970 (inv.nr. 46) - Cursusroosters en overzichten en lijsten met namen van cursisten 1948-1984 (inv.nrs. 48-50)
448 Volkshogeschool 't Oldörp te Uithuizen 1936-1988 - Jaarverslagen 1946-1985 (inv.nrs. 35-37) - Cursuslijsten, staten houdende overzichten van cursussen 1937-1985 (div.inv.nrs.)
1099 Volkshogeschool 't Huis te Eerbeek 1945-1989 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1945-1976; jaarverslagen 1949-1985 (inv.nrs. 2, 22) - Registers van gehouden cursussen 1953-1967 (inv.nrs. 53-67)
0803 Volkshogeschool Overcinge 1945-1987 - Notulen vergaderingen van het bestuur 1949-1987; dagelijks bestuur 1957-1968; jaarverslagen 1947-1970 (inv.nrs. 3, 28) - Cursusoverzichten; sprekerslijsten; folders m.b.t. cursussen en notulen van vergaderingen m.b.t. cursussen 1948-1980 (inv.nrs. 104, 110-112) |
| Statistische gegevens | geen [m.b.t. emigratie] |
| Inhoud overig | 186-02 Stichting Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen 1932-1980 - Stukken betreffende het organiseren van cursussen voor aanstaande emigranten 1948-1952 (inv.nr. 153)
- Stukken betreffende uitwisseling tussen Groot-Brittannië en Nederland van personen die werkzaam zijn in de landbouw 1937, 1949-1951 (inv.nr. 168)
- Stukken betreffende het organiseren van een rondreis van Zuid-Afrikanen en van cursussen voor Nederlanders en Zuid-Afrikanen over Zuid-Afrika 1937, 1946-1948 (inv.nr. 173)
- Krantenknipsels betreffende emigratie en immigratie 1938-1951 (inv.nr. 194)
- Emigratie-Bulletins van de Nederlandse Emigratie Dienst (NED) 1953 (inv.nr. 196)
Ter signalering: - Stukken betreffende de betrekkingen met Zweeds volkshogescholen en met Zweedse instanties die zich bezighielden met uitwisseling en emigratie 1937-1943 (inv.nr. 159)
- Correspondentie met oud-cursisten, die deelnamen aan uitwisselingsprogramma's met Zweedse volkshogescholen, of die naar Zweden zijn geëmigreerd 1938-1941 (inv.nr. 160)
2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - Stukken betreffende de emigratie naar Frankrijk en de eerste ontwikkeling van Château de Méridon 1936, 1939, 1940-1942, 1946-1948, 1953, 1959, 1960 (inv.nr. 16)* |
| Bestemmingslanden | |
| Opmerkingen | 1) Van de onderstaande volkshogescholen, zijn eveneens de inventarissen digitaal doorgenomen: - katholieke Volkshogeschool Drakenburgh te Baarn (Archief Eemland, toegang 0450; periode 1928-1966; omvang 0,2 m. volledig openbaar); - Stichting Volkshogeschool in Noord-Brabant (Brabants Historisch Informatie Centrum, toegang 977; periode 1960-1990; omvang 2 m., openbaarheid onbekend) - Volkshogeschool Zeeland (Nationaal Archief, toegang 2.19.164.04; omvang 0,1 m., volledig openbaar) Zij bevatten geen verwijzingen naar emigratie. Wel is het mogelijk dat de notulen of jaarverslagen verwijzingen bevatten die relevant zijn voor het onderwerp.
2) Ter signalering: Stadsarchief Dordrecht, toegang 375 Gemeentelijke streekschool voor niet volledig dagonderwijs 1908-1972 (omvang 5,48 m.; openbaarheid onbekend) - Stukken betreffende de voorlichting voor emigratie 1961 (inv.nr. 101) |
Analyse archivalia
| Titel | Dossierbeschrijving Vereniging tot stichting van volkshogescholen |
| Inventaristekst | 2.19.164.05 Volkshogeschool Château de Méridon 1928-1990 - inv.nr. 11 Jaarverslagen 1948-1967 (met hiaten) Conform inventarisbeschrijving. Het jaarverslag 1948 vermeldt dat er geen emigrantencursussen zijn georganiseerd, aangezien de - niet nader gespecificeerde - 'omstandigheden gelijk waren gebleven'.
- inv.nr. 16 Stukken betreffende de emigratie naar Frankrijk en de eerste ontwikkeling van Château de Méridon 1936, 1939, 1940-1942, 1946-1948, 1953, 1959, 1960 Het dossier bevat o.m. correspondentie en stukken 1936-1939 van vertegenwoordigers van de Stichting 'Nederlands Volkskracht' (de toekomstige Commissaris voor de Emigratie B.W. Haveman was secretaris van deze Stichting) met bestuurders van de Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen over een locatie in Frankrijk, van waaruit het Volkshogeschoolwerk zou kunnen worden gestart. Over de periode vanaf 1946 bevat het dossier correspondentie en stukken gewisseld tussen Méridon en het Institut Rural Franco-Neerlandais (de Franse dependance van de Centrale Stichting Landbouw Emigratie) en de Volkshogescholen Allardsoog en Bergen (er is sprake van twee Volkshogescholen te Bergen: de Oude Hof en de Zandhoeve). Het betreft financiële stukken (exploitatierekeningen; begrotingen); stukken betreffende het onderwijs te Méridon (nota 'Ontwerp voor het onderwijs'; overzicht van leermiddelen; convocaties en toelatingseisen voor de cursussen (14-daagse introductiecursus in Nederland; 6 maanden in Frankrijk); procedures voor opgave (contacten via de Centrale Stichting Landbouw Emigratie; Stichting Landverhuizing Nederland; Koninklijk Nederlands Landbouw Comité en de Volkshogescholen); en deelnemerslijsten. Tevens inliggend: Grevenstein, J.A.U.M., De agrarische emigratie naar Frankrijk. Rapport uitgebracht door de Commissie Frankrijk in opdracht van het Emigratiebestuur (Den Haag 1960, 2e druk).
- inv.nr. 45 Cursusverslagen 1947-1967 Conform inventarisbeschrijving. Het dossier bevat o.m. verslagen van diverse cursussen, georganiseerd voor Nederlandse landbouwjongeren, gericht op eventuele toekomstige bedrijfsvoering in Frankrijk. |