Constitutionele Commissies

 
English | Nederlands

Savornin Lohman, A.F. de

Leefjaren 1837-1924
Politieke partij / richting ARP; CHU
Functie(s) rechter; hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam 1883-1890 en 1891-1896; lid van de Tweede Kamer 1879-1890 en 1894-1921, fractievoorzitter 1903-1921; minister van Binnenlandse Zaken 1890-1891
Biografische gegevens in

Biografisch portaal; PDC

Literatuur van persoon in literatuurlijst

A.F. de Savornin Lohman, Onze constitutie (Utrecht 1901) [2e herziene druk Utrecht 1907, 3e bijgewerkte uitgave Utrecht 1920, 4e bijgewerkte uitgave Utrecht 1926].

Opmerkingen

Lohman behoorde tot 1894 tot de Antirevolutionaire Partij, van 1897-1903 tot de Vrij-Antirevolutionaire Partij.

1 
Naam archiefcollectie
(Periode archief)
Archief van jhr. mr. A.F. de Savornin Lohman ()
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.21.148)
Meer Verberg

Naam Savornin Lohman, A.F. de
Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) 'Inventaris van het archief van jhr. mr. A.F. de Savornin Lohman' (met supplementen)
Staatscommissies
1 
Commissie Commissie-J. Heemskerk Azn.
Inhoud

inv. nr. 699. Kladaantekeningen van A.F. de Savornin Lohman, lid van de Staatscommissie tot Herziening der Grondwet, 1883-1884.

Aantekeningen, waarschijnlijk deels ter voorbereiding van een (minderheids)nota; een brief van Lohman aan Farncombe Sanders.

 

inv. nr. 700. Briefwisseling en kladaantekeningen over vraagstukken, die verband houden met de grondwetsherziening 1883-1884. NB het betreft brieven van G.J.Th. Beelaerts van Blokland, B.J. de Geer van Jutphaas en J. Röell.

Aantekeningen en correspondentie. Behalve van de genoemde personen zijn er ook brieven van Arntzenius en een rondschrijven van de Antirevolutionaire Kamerclub.

 

inv. nr. 736. Stukken betreffende benoeming en ontslag in diverse overheidsfuncties en rechterlijke functies, alsmede in diverse commissies (1862-1910, afkomstig uit de nalatenschap van F.C. Gerretson).

Bevat onder andere stukken betreffende de instelling en de ontbinding van de Commissie-J. Heemskerk Azn.

 

NB. De inv. nrs. 699-700 (Stukken, aangetroffen in de documentatieverzameling van H.K.J. Beernink, verworven in 1980) en 736 zijn naderhand aan het archief toegevoegd.

 

2 
Commissie Commissie-Th. Heemskerk
Inhoud

inv. nr. 384. Stukken, betrekking hebbende op de subcommissie voor hoofdstuk VI der Grondwet 'Van de godsdienst' (1910-1912).

Stukken van de genoemde subcommissie, notities en correspondentie. Van de subcommissie zijn tekstvoorstellen voor hoofdstuk VI van de grondwet en amendementen daarop aanwezig (gedrukt en getypt, met marginalia), evenals het concept-rapport (gedrukt), notulen van vergadering 4 (getypt) en enkele brieven van de secretaris. Tevens notities van Lohman en een brief van (waarschijnlijk D.G. Rengers) Hora Siccama, oktober 1910.

 

3 
Commissie Commissie-Bos
Inhoud

De inv. nrs. 290-336 zijn in de inventaris opgenomen onder het hoofd Onderwijs-pacificatie (1913-1917, 1920). Hieruit zijn de volgende onderdelen van belang:

 

inv. nrs. 290-295. Stukken betrekking hebbende op de totstandkoming van de onderwijscommissie van 31 december 1913.

Persoonlijk verslag 12 april 1914 (inv. nr. 290), uitgegane en ingekomen brieven (inv. nr. 290, 291 en 292), punten van bespreking (inv. nr. 293), leidraad voor de besprekingen (inv. nr. 295), diverse stukken over de instelling (inv. nr. 294). In inv. nr. 290 is correspondentie met P.W.A. Cort van der Linden en W.H. Nolens ingeplakt en is tevens is een krantenknipsel aanwezig. Inv. nr. 291 bevat brieven aan A. Kuyper, J. van der Molen Tzn. en Cort van den Linden. Inv. nr. 292 bevat brieven van Cort van den Linden en Van der Molen. Inv. nr. 294 betreft een commissiestuk over portvrijdom.

 

inv. nrs. 296-302. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheid van A.F. de Savornin Lohman in de Staatscommissie van december 1913.

Plan voor de algemene besprekingen van de staatscommissie, aangeboden aan D. Bos ten behoeve van het vaststellen van de leidraad (inv. nr. 296). Nota omtrent de duurzame vrede op onderwijsgebied (inv. nr. 297). Voorgestelde wijzigingen in de leidraad van 10 februari 1914, vervat in een schrijven van de secretaris 24 februari 1914 (inv. nr. 298). Diverse aantekeningen (inv. nr. 299).  Memorie betreffende het 'Toezicht op het bijzonder onderwijs' (inv. nr. 300). Concept (met aantekeningen) en memorie van toelichting betreffende de schoolbouw (inv. nr. 301). Regels voorgesteld door A.F. de Savornin Lohman betreffende de voorziening in schoolbouw voor het Lager Onderwijs (inv. nr. 302).

 

inv. nrs. 303-305. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheden van A.F. de Savornin Lohman in de Staatscommissie 1913, vervolg.

Inv. nr. 303 betreft een oproep voor de vergadering der afdelingen van de Tweede Kamer op dinsdag 16 mei 1916, met aantekeningen, en bevat tevens een handgeschreven register op enkele krantenartikelen. Notulen van de 1e-5e, 7e, 8e en 10e vergadering der sub-commissie III onder voorzitterschap van A.F. de Savornin Lohman, tevens een krantenknipsel (inv. nr. 304). Voorstellen van subcommissie III van 27 april, 3 juni 1915 (inv. nr. 305).

 

inv. nrs. 306-309. Stukken betreffende de werkzaamheid van de Staatscommissie van 31 december 1913.

Nota's bij de behandeling door de Tweede Kamer van de Wet op het Lager Onderwijs; bevat tevens een brief van V.H. Rutgers uit 1920 (inv. nr. 306). Fragmenten uit de notulen van de Commissie-J. Heemskerk Azn., de Commissie-De Beaufort en de Commissie-Th. Heemskerk (gedeeltelijk afkomstig uit de eigen collectie van Lohman), met een begeleidend schrijven van C. Feith, 13 januari 1914 (inv. nr. 307). Delen van het eindrapport van de Commissie-Bos van 31 december 1913 (inv. nr. 308). Notulen van de Commissie-Bos, 1e-28e vergadering (de 14e vergadering ontbreekt); enkele andere stukken van de Commissie-Bos (inv. nr. 309).

 

inv. nrs. 310-313. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheid van de staatscommissie van 31 december 1913, vervolg.

Stukken betreffende de redactie van het onderwijsartikel 192 der grondwet, juli-november 1915 (inv. nr. 310). Kritiek op het ontwerp van artikel 192, krantenknipsels, een handgeschreven register 1915-1916 en een brief (inv. nr. 311). Stukken betreffende de werkzaamheid van subcommissie II: financiën (inv. nr. 312). Stukken betreffende de werkzaamheid van subcommissie IV (inv. nr. 313).

 

inv. nrs. 314-317. Stukken betrekking hebbende op voorstellen gedaan door personen buiten de Staatscommissie voor het Onderwijs.

Aan Lohman toegezonden stukken. Salarisonderzoek, 1 oktober 1913 (inv. nr. 314). Rapport inzake de salarissen der onderwijzers aan scholen met den Bijbel, 1913 (inv.nr. 316). Concept van het voorstel tot wijziging van de Wet op het Lager Onderwijs met memorie van toelichting, februari 1914; voorstel van J. Korver (inv. nr. 315). Rapport van de Wetscommissie van de Vereeniging voor Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen inzake de opleiding voor het Lager Onderwijs (inv. nr. 317).

 

inv. nr. 318. Ingekomen brieven betrekking hebbende op de Staatscommissie voor het Onderwijs.

Brieven van R. van Veen; J.H. de Waal Malefijt; B.C. de Savornin Lohman; de Vereeniging van Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen; R. de Marees van Swinderen; W.H. Nolens; mw. Bos-Meihuizen; D. Bos; C. Feith; H. Barger; Van Eyck van Heslinga; Laner; Kromdijk; enkele anonieme correspondenten. Tevens een gedrukte brochure van 'Ignotus'.

 

inv nr. 319. 'Dr. Kuyper en de bevrediging op schoolgebied', ongedateerd manuscript, 8 velletjes.

Manuscript en enkele losse aantekeningen, vermoedelijk uit 1916.

 

inv. nr. 320. B.C. Eerdmans, 'Grondwetsherziening en openbaar onderwijs', Leiden, S.C. van Doesburgh, 1916.

Drukwerk. 

 

inv. nrs. 322-324. Courantenartikelen betrekking hebbende op de Onderwijspacificatie.

Knipsels en handgeschreven registers hierop. Inv. nr. 324 bevat aantekeningen van Lohman, vermoedelijk naar aanleiding van een Kamerdebat.

 

inv. nr. 325. Een curiosum van erkentelijkheid van een christelijk onderwijzer.

Brief van W. Eelderink, 19 mei 1919, met kopie-antwoord, 20 mei 1919.

 

4 
Commissie Commissie-Ruijs de Beerenbrouck
Inhoud

inv. nr. 406. Stukken betrekking hebbende op het recht om processies te houden en de souvereiniteit van de paus, 1920-1922.

Overdruk van een artikel van Lohman uit De Nederlander (1922); aantekeningen van Lohman; brieven van Verzijl en van een anonieme afzender.

Opmerkingen overig

Het archief bevat veel (partij)politiek materiaal inzake onderwijs en kerkelijke kwesties. Daarvan zijn alleen de inventarisnummers beschreven die direct met de activiteiten van de grondwetscommissies samenhangen. Ook bevat het archief veel correspondentie, onder andere met medeleden van grondwetscommissies; in de inventaris is een alfabetische lijst opgenomen met alle afzenders en ontvangers (hier niet afzonderlijk opgenomen). Vgl. hierbij ook inv. nr. 750 (Inventarislijst van zijn correspondentie-archief, vermoedelijk opgesteld door F.C. Gerretson). Geen relevante stukken werden aangetroffen in de inv. nrs. 46, 144, 166 en inv. nr. 842. De inv. nrs. 501-504 en 810 betreffen de voorbereiding en uitgave van Lohmans bekende handboek Onze Constitutie; ook in deze dossiers werden geen relevante stukken aangetroffen. Verder bevat het archief nog:

- inv. nr. 78. Stukken betrekking hebbende op de Grondwetsherziening 1917.

Betreft een door Lohman voorgesteld amendement op het wetsontwerp voor herziening van art. 89 grondwet: brief van A.R. Arntzenius, het bedoelde voorstel, een krantenknipsel en een Kamerstuk.

- inv. nr. 178-179. Manuscripten van onuitgegeven brochures. Over het kiesrecht (Z.j.).

Inv. nr. 178 is een vermoedelijk na de verkiezingen van 1913 opgesteld manuscript met het karakter van memoires. Inv. nr. 179 dateert vermoedelijk uit de periode 1891-1894 en betreft een toespraak.

 

Algemeen

Functie(s) rechter; hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam 1883-1890 en 1891-1896; lid van de Tweede Kamer 1879-1890 en 1894-1921, fractievoorzitter 1903-1921; minister van Binnenlandse Zaken 1890-1891
Biografische gegevens in

Biografisch portaal; PDC

Literatuur van persoon in literatuurlijst

A.F. de Savornin Lohman, Onze constitutie (Utrecht 1901) [2e herziene druk Utrecht 1907, 3e bijgewerkte uitgave Utrecht 1920, 4e bijgewerkte uitgave Utrecht 1926].

Opmerkingen

Lohman behoorde tot 1894 tot de Antirevolutionaire Partij, van 1897-1903 tot de Vrij-Antirevolutionaire Partij.


Commissies

Zitting in:


Betrokken bij:


Archivalia

1 
Naam archiefcollectie
(Periode archief)
Archief van jhr. mr. A.F. de Savornin Lohman ()
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.21.148)
Naam Savornin Lohman, A.F. de
Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) 'Inventaris van het archief van jhr. mr. A.F. de Savornin Lohman' (met supplementen)
Staatscommissies
1 
Commissie Commissie-J. Heemskerk Azn.
Inhoud

inv. nr. 699. Kladaantekeningen van A.F. de Savornin Lohman, lid van de Staatscommissie tot Herziening der Grondwet, 1883-1884.

Aantekeningen, waarschijnlijk deels ter voorbereiding van een (minderheids)nota; een brief van Lohman aan Farncombe Sanders.

 

inv. nr. 700. Briefwisseling en kladaantekeningen over vraagstukken, die verband houden met de grondwetsherziening 1883-1884. NB het betreft brieven van G.J.Th. Beelaerts van Blokland, B.J. de Geer van Jutphaas en J. Röell.

Aantekeningen en correspondentie. Behalve van de genoemde personen zijn er ook brieven van Arntzenius en een rondschrijven van de Antirevolutionaire Kamerclub.

 

inv. nr. 736. Stukken betreffende benoeming en ontslag in diverse overheidsfuncties en rechterlijke functies, alsmede in diverse commissies (1862-1910, afkomstig uit de nalatenschap van F.C. Gerretson).

Bevat onder andere stukken betreffende de instelling en de ontbinding van de Commissie-J. Heemskerk Azn.

 

NB. De inv. nrs. 699-700 (Stukken, aangetroffen in de documentatieverzameling van H.K.J. Beernink, verworven in 1980) en 736 zijn naderhand aan het archief toegevoegd.

 

2 
Commissie Commissie-Th. Heemskerk
Inhoud

inv. nr. 384. Stukken, betrekking hebbende op de subcommissie voor hoofdstuk VI der Grondwet 'Van de godsdienst' (1910-1912).

Stukken van de genoemde subcommissie, notities en correspondentie. Van de subcommissie zijn tekstvoorstellen voor hoofdstuk VI van de grondwet en amendementen daarop aanwezig (gedrukt en getypt, met marginalia), evenals het concept-rapport (gedrukt), notulen van vergadering 4 (getypt) en enkele brieven van de secretaris. Tevens notities van Lohman en een brief van (waarschijnlijk D.G. Rengers) Hora Siccama, oktober 1910.

 

3 
Commissie Commissie-Bos
Inhoud

De inv. nrs. 290-336 zijn in de inventaris opgenomen onder het hoofd Onderwijs-pacificatie (1913-1917, 1920). Hieruit zijn de volgende onderdelen van belang:

 

inv. nrs. 290-295. Stukken betrekking hebbende op de totstandkoming van de onderwijscommissie van 31 december 1913.

Persoonlijk verslag 12 april 1914 (inv. nr. 290), uitgegane en ingekomen brieven (inv. nr. 290, 291 en 292), punten van bespreking (inv. nr. 293), leidraad voor de besprekingen (inv. nr. 295), diverse stukken over de instelling (inv. nr. 294). In inv. nr. 290 is correspondentie met P.W.A. Cort van der Linden en W.H. Nolens ingeplakt en is tevens is een krantenknipsel aanwezig. Inv. nr. 291 bevat brieven aan A. Kuyper, J. van der Molen Tzn. en Cort van den Linden. Inv. nr. 292 bevat brieven van Cort van den Linden en Van der Molen. Inv. nr. 294 betreft een commissiestuk over portvrijdom.

 

inv. nrs. 296-302. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheid van A.F. de Savornin Lohman in de Staatscommissie van december 1913.

Plan voor de algemene besprekingen van de staatscommissie, aangeboden aan D. Bos ten behoeve van het vaststellen van de leidraad (inv. nr. 296). Nota omtrent de duurzame vrede op onderwijsgebied (inv. nr. 297). Voorgestelde wijzigingen in de leidraad van 10 februari 1914, vervat in een schrijven van de secretaris 24 februari 1914 (inv. nr. 298). Diverse aantekeningen (inv. nr. 299).  Memorie betreffende het 'Toezicht op het bijzonder onderwijs' (inv. nr. 300). Concept (met aantekeningen) en memorie van toelichting betreffende de schoolbouw (inv. nr. 301). Regels voorgesteld door A.F. de Savornin Lohman betreffende de voorziening in schoolbouw voor het Lager Onderwijs (inv. nr. 302).

 

inv. nrs. 303-305. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheden van A.F. de Savornin Lohman in de Staatscommissie 1913, vervolg.

Inv. nr. 303 betreft een oproep voor de vergadering der afdelingen van de Tweede Kamer op dinsdag 16 mei 1916, met aantekeningen, en bevat tevens een handgeschreven register op enkele krantenartikelen. Notulen van de 1e-5e, 7e, 8e en 10e vergadering der sub-commissie III onder voorzitterschap van A.F. de Savornin Lohman, tevens een krantenknipsel (inv. nr. 304). Voorstellen van subcommissie III van 27 april, 3 juni 1915 (inv. nr. 305).

 

inv. nrs. 306-309. Stukken betreffende de werkzaamheid van de Staatscommissie van 31 december 1913.

Nota's bij de behandeling door de Tweede Kamer van de Wet op het Lager Onderwijs; bevat tevens een brief van V.H. Rutgers uit 1920 (inv. nr. 306). Fragmenten uit de notulen van de Commissie-J. Heemskerk Azn., de Commissie-De Beaufort en de Commissie-Th. Heemskerk (gedeeltelijk afkomstig uit de eigen collectie van Lohman), met een begeleidend schrijven van C. Feith, 13 januari 1914 (inv. nr. 307). Delen van het eindrapport van de Commissie-Bos van 31 december 1913 (inv. nr. 308). Notulen van de Commissie-Bos, 1e-28e vergadering (de 14e vergadering ontbreekt); enkele andere stukken van de Commissie-Bos (inv. nr. 309).

 

inv. nrs. 310-313. Stukken betrekking hebbende op de werkzaamheid van de staatscommissie van 31 december 1913, vervolg.

Stukken betreffende de redactie van het onderwijsartikel 192 der grondwet, juli-november 1915 (inv. nr. 310). Kritiek op het ontwerp van artikel 192, krantenknipsels, een handgeschreven register 1915-1916 en een brief (inv. nr. 311). Stukken betreffende de werkzaamheid van subcommissie II: financiën (inv. nr. 312). Stukken betreffende de werkzaamheid van subcommissie IV (inv. nr. 313).

 

inv. nrs. 314-317. Stukken betrekking hebbende op voorstellen gedaan door personen buiten de Staatscommissie voor het Onderwijs.

Aan Lohman toegezonden stukken. Salarisonderzoek, 1 oktober 1913 (inv. nr. 314). Rapport inzake de salarissen der onderwijzers aan scholen met den Bijbel, 1913 (inv.nr. 316). Concept van het voorstel tot wijziging van de Wet op het Lager Onderwijs met memorie van toelichting, februari 1914; voorstel van J. Korver (inv. nr. 315). Rapport van de Wetscommissie van de Vereeniging voor Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen inzake de opleiding voor het Lager Onderwijs (inv. nr. 317).

 

inv. nr. 318. Ingekomen brieven betrekking hebbende op de Staatscommissie voor het Onderwijs.

Brieven van R. van Veen; J.H. de Waal Malefijt; B.C. de Savornin Lohman; de Vereeniging van Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen; R. de Marees van Swinderen; W.H. Nolens; mw. Bos-Meihuizen; D. Bos; C. Feith; H. Barger; Van Eyck van Heslinga; Laner; Kromdijk; enkele anonieme correspondenten. Tevens een gedrukte brochure van 'Ignotus'.

 

inv nr. 319. 'Dr. Kuyper en de bevrediging op schoolgebied', ongedateerd manuscript, 8 velletjes.

Manuscript en enkele losse aantekeningen, vermoedelijk uit 1916.

 

inv. nr. 320. B.C. Eerdmans, 'Grondwetsherziening en openbaar onderwijs', Leiden, S.C. van Doesburgh, 1916.

Drukwerk. 

 

inv. nrs. 322-324. Courantenartikelen betrekking hebbende op de Onderwijspacificatie.

Knipsels en handgeschreven registers hierop. Inv. nr. 324 bevat aantekeningen van Lohman, vermoedelijk naar aanleiding van een Kamerdebat.

 

inv. nr. 325. Een curiosum van erkentelijkheid van een christelijk onderwijzer.

Brief van W. Eelderink, 19 mei 1919, met kopie-antwoord, 20 mei 1919.

 

4 
Commissie Commissie-Ruijs de Beerenbrouck
Inhoud

inv. nr. 406. Stukken betrekking hebbende op het recht om processies te houden en de souvereiniteit van de paus, 1920-1922.

Overdruk van een artikel van Lohman uit De Nederlander (1922); aantekeningen van Lohman; brieven van Verzijl en van een anonieme afzender.

Opmerkingen overig

Het archief bevat veel (partij)politiek materiaal inzake onderwijs en kerkelijke kwesties. Daarvan zijn alleen de inventarisnummers beschreven die direct met de activiteiten van de grondwetscommissies samenhangen. Ook bevat het archief veel correspondentie, onder andere met medeleden van grondwetscommissies; in de inventaris is een alfabetische lijst opgenomen met alle afzenders en ontvangers (hier niet afzonderlijk opgenomen). Vgl. hierbij ook inv. nr. 750 (Inventarislijst van zijn correspondentie-archief, vermoedelijk opgesteld door F.C. Gerretson). Geen relevante stukken werden aangetroffen in de inv. nrs. 46, 144, 166 en inv. nr. 842. De inv. nrs. 501-504 en 810 betreffen de voorbereiding en uitgave van Lohmans bekende handboek Onze Constitutie; ook in deze dossiers werden geen relevante stukken aangetroffen. Verder bevat het archief nog:

- inv. nr. 78. Stukken betrekking hebbende op de Grondwetsherziening 1917.

Betreft een door Lohman voorgesteld amendement op het wetsontwerp voor herziening van art. 89 grondwet: brief van A.R. Arntzenius, het bedoelde voorstel, een krantenknipsel en een Kamerstuk.

- inv. nr. 178-179. Manuscripten van onuitgegeven brochures. Over het kiesrecht (Z.j.).

Inv. nr. 178 is een vermoedelijk na de verkiezingen van 1913 opgesteld manuscript met het karakter van memoires. Inv. nr. 179 dateert vermoedelijk uit de periode 1891-1894 en betreft een toespraak.