Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Paus Johannes XXII bevestigt de belofte van gehoorzaamheid die de schepenen, raden en gemeenten van Drechterland, Hoogwouderambacht, Nieuwe-Niedorp, Langedijk, Texel en Wieringen eerder aan graaf Floris V en daarna opnieuw aan graaf Willem III hadden gedaan, met insertie van hun oorkonde d.d. 1319 december 19 voor laatstgenoemde.

Voor de onderwerping van de West-Friezen aan graaf Floris V, die plaatsvond in de eerste maanden van 1289, zie OHZ IV, nr. 2369, alsmede de in de kopnoot aldaar genoemde oorkonden.

Deze tekst zal in het verloren register A zijn opgetekend rond of na half oktober 1321 (afgaande op het in het register voorafgaande nr. FR 21). – De originele oorkonde bevindt zich in het Rijksarchief te Mons: Wymans, Inventaire comtes de Hainaut, p. 122, nr. 537.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Iohannes episcopus, servus servorum Dei, delecti filio nobili viro Guillelmo^c Haynonie^d, Hollandie^e et Zelandie comiti ac domino Frisie, salutem et apostolicam benedictionem.

Devocionis sinceritas quam progenitores tui ad Romanam ecclesiam habuisse noscuntur et tu eorum inimitando vestigia ad nos et eandem ecclesiam gerere comprobaris^f, nostrum non immerito inducit affectum ut peticionibus citis quantum cum Deo possumus favorabiliter annuamus. Sane oblate nobis tue petitionis series continebat quod dilecti filii scabini, consilium et communitas communitatum de Dresterlant^g, de Houtwouder amboch^h, de Nuiwedorpⁱ, de Langhedike, de Thessele^j et de Wiringherland totaque communitas Westfrisie pro se, heredibus et successoribus suis recognoverunt^k quondam Florentium comitem Hollandie^l et Zelandie^m ac Frisie dominum, predecessorem tuum, cuius tu successor legitimus esse dinosceris, in verum et legitimum dominum eorundem dictoque Florencio pro se, heredibus et successoribus suis prestiterunt fidelitatis debite iuramentum et promiserunt, quod inperpetuum contra eum vel successores ipsius non facerent aliqua ratione vel causa, ac demum absque aliqua coactione, violentia, sine metu se omnes et singulos suosque heredes et successores per fidem et iuramentum eorum spontanee obligarunt, tibi tanquam vero eorum domino Haynnonieⁿ, Hollandie^o et Zellandie^p comiti ac domino Frisie obedire, tibique, heredibus et successoribus tuis honorem et reverentiam impertiri ac subiectionem et omnia alia facere, adimplere, procurare et tenere que in quibusdam^q litteris, quas dictus Florentius ab eis habuerat, plenius continentur; promiserunt etiam te in omnibus adiuvare et terram tuam tecum pro posse eorum defendere contra omnes excepta sancta Romana ecclesia, cui semper volunt et intendunt obedire, excepto^r quoque Romano imperio, in quantum de iure tenetur; promiserunt etiam quod inter se inperpetuum nullas alligationes facient nec etiam cum aliquo de terra sua vel extra terram, sed erunt solum tibi tuisque heredibus et successoribus obligati; promiserunt insuper seque^s omnes et singulos suosque heredes et successores eorum inperpetuum obligarunt quod nullum de comitatu vel terra tua vel extra contra te iuvabunt in aliquo vel defendent, nisi de tua tuorumque heredum et successorum voluntate et speciali mandato, excepta predicta sancta Romana ecclesia, cui semper volunt et intendunt obedire; seque, heredes et successores suos etiam specialiter obligarunt revelare et dicere tibi, eorum domino, omnia quecumque scient et possent facere vel esse contra te et terram suam. Et ad hec omnia et singula se suosque heredes et successores suos universos inperpetuum obligarunt, supplicantes venerabili fratri nostro episcopo Traiectensi^t, diocesano eorum, qui pro tempore fuerit, ut in eos omnes et^u singulos monicione premissa sententiam excommunicationis proferat et in tota terra Westfrisie interdictum ponat, si ipsi vel successores eorum venient vel facient contra predicta vel aliquod predictorum; nobis insuper supplicando ut premissa omnia et singula confirmare ex certa scientia dignaremur, prout in patentibus litteris inde confectis, sigillis eorum munitis, quarum tenorem de verbo ad verbum presentibus inseri facimus, plenius continetur.

Nos itaque, tuis et eorum supplicationibus inclinati, premissa omnia et singula ac alia in litteris eisdem contenta, quas de verbo ad verbum in nostra presentia legi fecimus, auctoritate apostolica ex certa scientia sine cuiusque vel quorumcumque iuris preiudicio confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus.

Tenor autem dictarum litterarum per omnia talis est:

Nos scabini, consilium et communitas communitatum de Dresterland, de Houtwouder ambocht, de Niuwendorpe^v, de Langhedike^w, de Thessele et de Wieringherland totaque communitas Westfrisie notum fieri volumus universis presentes litteras inspecturis quod cum de contentionibus, guerris et controversiis quas nos et predecessores nostri habuimus contra dilectum et verum dominum nostrum dominum Florentium^x, cuius anima requiescat in pace, quondam comitem Hollandie^y, Zelandie^z ac Frisie^a' dominum, concordaverimus et in subiectionem suam venerimus tali modo quod nos omnes et singuli pro nobis, heredibus et successoribus omnibus nostris recognovimus ipsum comitem Florentium, heredes et successores suos in verum et legitimum dominum nostrum, sibique pro se et heredibus suis et successoribus omnibus prestitimus fidelitatis debite iuramentum; eidemque domino nostro promisimus quod inperpetuum contra eum, heredes vel successores suos non faciemus aliqua ratione vel causa.

Et quoniam quantomagis crescit sensus in homine, tantomagis debet crescere bona fides, et quantomagis crescit in homine bona fides, tantomagis debet suo vero domino obedire; idcirco nos desiderantes et cupientes inperpetuum obedire dilectissimo, vero et legitimo domino nostro domino Guillelmo^b' Haynnonie^c', Hollandie^d' et Zellandie^e' comiti ac domino Frisie, de novo absque aliqua coactione, sine violentia ac sine omni metu et spontanee obligamus nos omnes et singulos, heredes et successores nostros per fidem et iuramentum nostrum vero domino nostro domino Guillelmo^f' predicto obedire, sibi, heredibus et successoribus suis honorem et reverentiam prestare et subiectionem, et omnia alia facere que in litteris quas dictus comes Florentius, dominus noster quondam, cuius anima requiscat in pace, a nobis habuit, facere et adimplere, procurare et tenere. Item promittimus etiam dictum dominum nostrum in omnibus adiuvare, ipsum et terram suam cum eo defendere pro posse nostro contra omnes excepta sancta Romana ecclesia, cui semper volumus et intendimus obedire, excepto etiam Romano imperio, in quantum de iure tenemur. Promittimus etiam quod inter nos imperpetuum nullas alligationes faciemus nec etiam cum aliquo de terra sua vel de extra terram, sed solum sibi, heredibus et successoribus suis erimus obligati. Promittimus etiam et ad hoc nos omnes et singulos, heredes et successores nostros inperpetuum obligamus quod nullum de comitatu vel de terra sua vel extra terram suam in aliquo iuvabimus vel defendemus contra eum, nisi de voluntate et^g' mandato speciali dicti domini nostri, heredum vel successorum suorum, excepta etiam santa Romana ecclesia, cui semper volumus et intendimus obedire. Promittimus etiam nos omnes et singuli et ad hoc nos, heredes et successores nostros obligamus specialiter revelare et dicere domino nostro predicto omnia quecumque sciemus, que possent facere vel esse contra eum vel terram suam. Et hec omnia et singula suprascripta^h' promittimus nos omnes et singuli pro nobis omnibus et singulis heredibus et successoribus nostris tenere, procurare, facere et adimplere, et non contravenire aliqua ratione vel causa; et ad hoc omnia et singula nos, heredes nostros et successores universos inperpetuum obligamus. Et si contingeret, quod Deus advertat, quod nos, heredes et successoresque nostri contra dictum dominum nostrum, eius heredes vel successores in supradictis^i' vel aliquo supradictorum vel alio modo faceremus vel veniremus, corpora et bona omnia nostra erunt in voluntate comitis, forefaceremus^j' etiam omnes libertates frankcziasque^k' nostras. Insuper etiam supplicamus reverendo in Christo patri ac domino, domino Dei gratia episcopo Traiectensi^l', qui pro tempore fuerit, ut exnunc prout extunc in nos omnes et singulos absque citatione, monitione tamen premissa, sententiam excommunicationis proferat et in tota terra Westfrisie interdictum ponat, si nos vel successores nostri contra supradicta vel aliquod supradictorum faceremus vel etiam veniremus; a qua sententia non possumus absolvi nec interditum relaxari, nisi primitus forefactum emendaremus ad comitis voluntatem. Et si contingeret quod nos dictum forefactum non emendaremus et sustineremus sententias in nos latas animo indurato, consentimus et nos etiam et successores nostros specialiter obligamus quod contra nos omnes processus fiant qui contra tales fieri debebunt et poterunt. Supplicamus etiam humiliter et devote sanctissimo ac beatissimo in Christo patri ac domino, sacrosancte et universalis ecclesie summo^m' pontifici, ut omnia et singula suprascripta ex certa scientia confirmare dignetur; et ad hoc nos omnes et singulos ac successores nostros universos specialiter obligamus, supponentes nos et terram nostram universam et successores nostros universos et singulos iurisdictioni summi pontificis et eius camerarii. Nec intendimus per predicta litteris a nobis concessis predicto domino nostro quondam comiti Florentio, comiti Hollandie^n', Zelandie^o' ac Frisie domino, et dilectissimo domino nostro Guillelmo^p', comiti Haynnonie^q', Hollandie^r', Zellandie^s' ac domino Frisie, in aliquo derogare, sed volumus quod semper remaneant in sui roboris firmitate.

In quorum omnium testimonium et munimen nos scabini, consilium et communitas communitatum predictarum presentibus litteris sigilla nostra in testimonium veritatis duximus apponenda. Datum anno Domini M^o CCC^o decimonono, die mercurii post festum beate Lucie mense decembri.

Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire; si quis autem hoc attemptare presumserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum.

Datum Avinionis^t' X kalendas decembris, pontificatus nostri anno quinto.