Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

 
English | Nederlands
B FR_G_X015r_042_1 FR_G_X015v_042_2 C FR_K_X012v_042_1 FR_K_X013r_042_2

A: Primaire registratie, niet voorhanden.
B: AGH 324 (groot register Friesland), f. 15r-15v, nr. 45 (42) (wrs. 1325 aug. 1-1331 juli 23, naar A).
Opschrift:

Tlant van Westergo.

Bij het begin van de tekst in de marge een wijzend handje (contemporain). – In de marge de aantekening (16e eeuw): Den principale brief is inde tresorie inde lade dairup gescreven staet Oestvrieslant.

C: AGH 325 (klein register Friesland), f. 12v-13r, nr. 45 (wrs. 1336 mrt. 14-ca. 1340 mrt., naar B).
Editie/regest: Van Mieris, ChHZ II, p. 106.

Voor het in de tekst genoemde privilege van Karel de Grote zie nr. FR 7 in dit register; de bevestiging van rooms-koning Willem II staat alhier onder nr. FR 47.

Deze tekst zal in het verloren register A zijn opgetekend tussen maart 1323 en maart 1324 (tussen nrs. FR 41 en FR 47).

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Nos Willelmusa b Dei gratia comes Haynnoniec etc., et nos griecmanni, coniudices districtus in Vroenaked, districtus in Wildinghe, districtus in Wenbrugghe omnes es singulie totaquef communitas de Westergog, notum fieri volumush universis tam presentibus quam futuris, quod cum discordia inter nos et predecessores nostros iam dudum orta fuisset, ex qua dampna quam plurima, homicidia, inobedientie et captivitates evenerunti, nos Willelmusj comes predictus pro nobis et successoribus nostris, et nos gricmanni, coniudices totaque communitas de Westergo predicti pro nobis omnibus et singulis et successoribus nostris, volentes ad statum debitum liberaliter et congrue k revenire, composicionem et pacem insimul fecimusl, ordinavimus et firmavimus in modum qui hic inferius est ascriptus.

Primo quod omnia dampna, omnia homicidia, omnis inobediencia omnesque captivitates que usque in diem hodiernumm contigerunt ex quacumque parte et cuicumquen sunt quita, ita quod aliquis deinceps ex quacumque parte ratione preteritorum non poterit ab alio petere vel requirere, sed sunt omnes de predictis penitus absoluti.

Secundo quod nos griecmanni sive coniudices predicti totaque communitas de Westergo pro nobis omnibus et singulis et successoribus nostris recognoscimus comiti predicto pro se et successoribus suis omnem interdictionemo in tota terra de Westergo et omnia iura que predecessores sui in dicta terra retroactis temporibus habuerunt.

Tertio quod nos Willelmusp comes predictus damus et concedimus omnibus et singulis de terra de Westergo quod ipsi possint per terram Hollandieq, Zeelandier et Westvrizies cum rebus suis per terram et per aquam transire absque exactione thelonei, nisi bona illa vendiderint vel emerint in nundinis vel in foris qualibet septimana statutis et tunc de bonis venditis et emptis solverint secundum consuetudinem nundinarum vel fori in quo bonat essent vendita vel empta; et eodem iure fruentur omnes de Hollandiau, de Zeelandiav et de Westfriziaw si per terram de Westergox pertransirent.

Quarto quod si aliquis de Westergo, clericus vel laicus, in terra Hollandiey, Zeelandiez aut Westfrisie moriatur, parentes sui propinquores in bonis illius succedent secundum consuetudinem patrie; et eodem iure fruentur illi de Hollandiaa', de Zeelandiab' et de Westfrisiac' in bonis propinquorum suorum qui in terra de Westergo morientur.

Quinto quod nos Willelmusd' comes predictus omnia previlegia illis de Westergo a rege Karolo concessa et a bone memorie rege Willelmoe' predecessore nostro confirmata, prout dictus rex Willelmusf' confirmavit ratificamus, approbamus et confirmamus.

Sexto quod si aliquis de quacumque parte forefecerit, ipse secundum qualitatem delicti et consuetudinem terre in qua forefecerit puniatur.

Et hec omnia et singula suprascripta nos Willelmusg' Dei gracia comes Haynnonieh' etc. predictus promittimus pro nobis et successoribus nostris conservare, tenere et adimplere et non contravenire aliqua ratione vel causa. Et nos etiam griecmanni districtus in Vroenakerei' et districtus in Wildingej' et districtus in Wenburghe cum iudicibus nostris totaque communitas de Westergo pro nobis omnibus et singulis dicte communitatis et successoribus eorundem promittimus omnia et singula suprascripta servare, tenere et adimplere et non contravenire aliqua ratione vel causa, inquererek' artem vel cavillationem per quam predicta vel aliqua predictorum impediantur vel etiam infranganturl'. Et sunt omnia hec acta salvis privilegiis illorum de Westergo et salvo iure Wilhelmim' comitis predicti.

In quorum omnium testimonium et munimen nos Wilhelmusn' comes predictus sigillum nostrum, et nos griecmanni et coniudices sigilla districtus Vroenakereo', Wildinghe et de Woenbrugghep' pro tota communitate de Westergo, in signum veritatis presentibus litteris duximus apponenda. Datum apud Alkemaria in die translationis beati Martini anno Domini M CCCo decimo.

a
Will’s BC.
b
hier comes h doorgestreept B.
c
Haynn. B; Hann. C.
d
lees Vroenakere.
e
de eind-i door andere hand, op rasuur van circa twee letters (als laatste letter lijkt een s geradeerd) B; singulos C.
f
tota que B.
g
hier en hierna steeds afgekort West’go BC.
h
in um een stok te weinig B.
i
inobedientie ... evenerunt door een latere hand verbeterd uit inobedientia et captivates; vóór het bovengeschreven evenerunt ook nog een door deze hand geschreven en doorgestreept sunt B; in C de eerste lezing, met captivates door de schrijfhand verbeterd tot captivitates. Van Mieris, uit andere bron, heeft hier: ... inobedienciae et captivitates plurimae evenerunt, considerato quod res naturaliter non definit nisi in naturali loco redierit, idcirco ...
j
Will’s BC.
k
hier et doorgestreept en geëxpungeerd C.
l
verbeterd uit facimus B.
m
verbeterd uit hodiarnum B.
n
cui en cumque gescheiden door een gerepareerde scheur in het perkament B.
o
lees iurisdictionem?
p
Will’s BC.
q
Holl. BC.
r
Zeel. B; Zeell. C.
s
Westvrisie C.
t
bone C.
u
Holl. BC.
v
Zeel. B; Zeell. C.
w
Westfrisia C.
x
verbeterd uit Westfria B.
y
Holl. C.
z
Zeel. B; Zeell. C.
a'
Holl. BC.
b'
Zeel. B; Zeell. C.
c'
Westf’sia B.
d'
Will’s BC.
e'
Will’o BC.
f'
Will’s BC.
g'
Will’s BC.
h'
Haynn. B; Hann. C.
i'
Vroenak’e BC.
j'
Wildinghe C.
k'
in querere B.
l'
door een andere hand gecorrigeerd tot infriangantur B.
m'
Wilh’i B; Will’i C.
n'
Wilh’s B; Will’s C.
o'
Vroenak’e BC.
p'
Weenbrugghe C.
Oorkonder: graaf Willem III en grietmannen en mederechters van Franekeradeel, Wonseradeel en Wijmbritseradeel en de gemeente van Westergo