Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III, die de bisschop van Zuden de heergewaden had geschonken van zijn leenmannen in Holland, zowel van hen die erbinnen als die erbuiten wonen, bepaalt de hoogte van de verschuldigde bedragen, gelast naar aanleiding van klachten van de bisschop zijn baljuws en rechters van het land dat de achterstallige betalingen alsnog worden gedaan, en machtigt de bisschop om de betaling te vorderen van de mannen die buiten het land wonen en in het land geen goed hebben.

Wi Willaem^a grave van Hennegouwen^b etc. maken cond allen luden dat wi eenen eersommen vader in Gode, onsen lieven ende ghetrouwen den biscop van Zuden, hier voirmaels ghegheven hebben die hereghewade van allen onsen mannen van Holland^c ende tote Holland^d behoren, wonen si binnen onsen lande van Holland^e jof dair buten, uyt ghenomen onsen mannen van Zeeland^f, behouden hoirs rechts. Ende die hereghewade na den Hollandse^g rechte vermoeden wi dat is tien pond Hollands^h van elken manne die sijn goed ontfaet, jof die waerde van den renten van enen jare van den goede dat hi ontfaet, ten sie dat yemant met onsen brieve betoghen mochte jof met onsen trouwen mannen dat hi van der hereghewade anders recht hebbe, jof dat hi anders recht met vonnesse voir ons bedinghen mochte; ende uytghenomen alle huse die men van ons houd: daer en zal men ghene renten of gheven, ten sie huse die te renten staen ende men pleghet te verhuren. Ende want elcⁱ man sculdich ware sine hereghewade met him te brenghen als hi sijn goed ontfenghe^j, ende wi hem ^k hoir goed noede^l weygheren jof versumen laten omme dat si die hereghewade niet ghereede^m en hebben, zo hebben wi groete croninghe van den biscop voirs. alzo dat onse manne hoir hereghewade die wi also verbeyden niet betalen en willen; waer omme wi ombieden allen onsen baliuwen ende rechteren van onsen lande dat si den biscop voirs. of sinen boden so waer alsulke hereghewade tachter es nu, jof hier namaels wesen zal, in panden ende hebben doen van onsen mannen die onder ons wonen jof dieⁿ hair goed in onsen lande leghet. Ende zo waer him enighe hereghewade tachter es jof tachter wert van onsen manne die buten onsen lande wonen ende en gheen goed in onsen lande en^o hebben, zoe gheven wi him ^p mact^q die hereghewade in te manen, op te^r buren, te behouden ende te eyschen van elken man diese sculdich es, ghelike sijns zelves goede, voir elken rechter, hi sie gheestelijc jof waerlijc.

In oirkonde etc. Ghegheven in die Haghe des woendaghes voir sinte Thomaes dach int jaer ons Heren^s dusent drie hondert zes ende twintich.