Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Reinoud II graaf van Gelre en Zutphen doet uitspraak in de oorlog tussen bisschop Jan III van Utrecht, de stad Utrecht en hun helpers aan de ene zijde en graaf Willem III, heer Willem van Duivenvoorde, de poort van Oudewater en hun helpers aan de andere zijde, in het bijzonder met betrekking tot de dood van Gijsbrecht Slijk, en legt partijen een algemene zoen op.

Vgl. het volgende nr. UT 168.

Wi Reynoud grave^a van Ghelren^b ende van Sutphan^c maken cond [allen]^d luden. Wand wi beladen sijn mid eenen zegghene alse tusschen enen e[ersamen] vader in Gode heren Johanne^e biscop van Utrecht, dier stat van Utrecht^f [ende] horen hulperen aen die ene zide ende enen hoghen edelen man heren Willaem grave^g van Heynnegouwen^h ende van Hollandⁱ ende here van Vriesland, heren Willaem^j van Duvenvoerde^k, dier porten van Oudewater ende horen hulperen aen die ander zide, van allen orloghe, twist ende zaken die sijn tusschen die partyen voerscreven, ende sonderlinghe van Ghisebrecht^l Slykes doede ende al dat daer in roerd of ghevallen is van der tijd dat hi ghesleghen was, soe is onze segghen aldus als hier nae bescreven staed.

Int eerste sulen wi Reynoud grave^m van Ghelrenⁿ ende van Zutphen^o voerghenoemt weder timmeren thuys ten Gheyne ende volmaken alst te voren was, sonder archeit, welc huys men beghinnen sal te maken tusschen hier ende meydach^p naest comende ende enden tot Korsavond^q naest comende. Ende dat huys sal bliven in onse hant thent^r dier tijd dat wi ene waereyt besoecht hebben van wien dat dat huys roerd, oft van onsen here den biscop oft van onsen neve den grave^s van Holland^t voerseit; ende wien wi van desen tween dat huys toe vinden na onsen ondersoech, dien sule wijt toe zegghen binnen dier naester maend na Korsavond voerscreven. Ende ist dat wijt dien biscop to zegghen, so mach die biscop vorseit mitten huyse^u ende mid Henric Snoeyen gude^v, dat hi van hem helt^w, sinen wille doen, ende dies en sal hem nieman^x onderwinden. Ende dit voerscreve ondersoec moghe wi doen bi wien wi willen ende dien wijs gheloeven.

Voert segghe wi die manne weder te beleenen^y aen beyden ziden diet versoecht aen sinen heere^z tusschen dijt ende sinte Johans^a' dach toe midde zomer^b' naest comende, sonder alrehande archeit, ende elken man weder op sijn goet ende dies vrilike te ghebruken, dat niet verloren en was voer sinte Johannes dach baptisten diemen heyt decollatio^c' die was int jaer ons Heren doen men screef dusent dryehondert twee ende dortich, dat is te verstane eynen eyghelicken menssche weder up sijn goet alst voerseit is die hulper was aen enicher zide, ende die borghere van Utrecht weder in die stat ende op hoer goet die omme des orloghes wille buten waren. Ende ware dat sake dat enighen menssche van deser paertyen sijn goet mid claghene of ghewonnen ware binnen dien orloghe zeder dat Ghisebrecht Slijc doet ghesclaghen waerd, dien segghe wi die claghe quijt op beyden ziden mid redeliken coeste^d'.

Voert segghe wi doeden te ghelden: in den eersten Hughe van Rijswijc voer hondert pont zwaerte, Wouter Heyne Arnouts^e' soens soen voer hondert pont, Hannekijn van Brusel voer dertich pond, Jacob Beyiaden^f' kint dat te Baerne verbrande voer dortich pont ende die vier mader^g' die ten Ouden Gheyne gheslaghen woerden eenen eyghelicken van hem vieren voer dortich pond, paeyments voerscreven, welke^h' doede op des biscops side ghebleven sijn. Voerd die doeden van der ander siden alse Ghisebrecht^i' Slijc voer hondert ende vijve^j' ende twintich^k' pond zuaerte, Heyne die Woelf^l' voer hondert pond, Harbaren Andries soen voer hondert pond^m', Sander Heyne dies^n' Molenaers^o'  broeder voer dortich pond ende Traveys Wachter voer dortich pond, paeyments voerscreven; ende dese voerscreve Heyne Woelf^p' ende Harbaren Andries soen salmen ghelden alse^q' voerseit is alsoe varre^r' alse her Harbaren van Rieden segghen wil bi siere waereit dat si met^s' hem ende in sijne reyse ghebleven sien, of anders niet. Ende dit voerghenoemde ghelt salmen te samen betalen tot Yselsteyne van beyden paertyen op sinte Jacobs dach naest comende^t'

Voert segghe wi alle onsculdiche lude die ghezeten sien in des graven lande van Holland^u', uytghenomen die porte van Oudewater, salmen horen scade ghelden tod onsen zegghene ende na dien dat wi te wareyt vinden bi onsen vrienden die wi daer toe zetten sullen; ende dese wareyt sole wi doen ondervinden ende uyten tusschen dit ende sinte Johannes^v' dach te midde zomer naest comende, ende dat ghelt salmen betalen tot Ysselsteyne^w' op sinte Lambrechts dach^x' daer naest comende. Maer want die van Vredelant^y' ende die van der Niewervaerd des biscops luden selve sien, so sette wi dat tot sijns selves wille van allen scaden die si gheleden hebben.

Voert segghe wi dien porteren van Oudewater ende die portere weder^z' totter tijd domen beghoende te roeven ende te bornen, die solen liden sonder verset van horen scade mitter poerte van Oudewater ghelijke den anderen poerteren.

Voerd segghe wi datmen dier ecclesien van Utrecht oft enighen personen van der ecclesien van Utrecht^a'' horen scade ende onthouden pacht ghelden sal altemale, het si ghesciet binnen vrede oft buten vrede, opden achtenden dach nae Pinxteren naest comende^b'' tot Ysselsteyne^c''. Ende alle papen anders ende ghestelike lude segghe wi weder op haer goet ende int hore; maer ware hem eniche scade ghesciet binnen desen orloghe, dien segghe wi quijte, het en ware dat si binnen vrede of binnen bestand scade ghenomen hadden: dien soudemen hem ghelden tod alsulken tarmijnen na der wareyt ghelike den leken, als wi na verclaren solen.

Voerd is onze zegghen: alle scade, roef ende brand die buten vrede of bestand ghesciet sien, die wi te voren niet verclaert en hebben, quijt aen beyden ziden. Ende alle scattinghe die gheboert is^d'' ende was van desen orloghe voer sinte Johannes^e'' dach decollatio voerscreven die was int jaer ons Heren dusent driehondert twe ende dortich, sal^f'' quite wesen. Ende die doe ongheboerent was en salmen niet betalen; die oec sint gheboret is, dien salmen weder gheven tot Ysselsteine^g'' op sinte Jacobs dach naest comende die ghenen die si af ghenomen is.

Voerd segghe wi dat die biscop van Utrecht^h'' van al sulken croene alse hi croenet ^i'' op dien grave^j'' van Holland^k'' alse van gheloeften dies huys van Vredeland sijn betoenen bi ons brenghen sal, of hi wil, tusschen dit ende sinte Johannes^l'' dach^m'' te midde zomer naest comende; na welken betoene, of hijt bringhet, ende wederwoerde dies graven^n'' voerseit, wi onse zegghen hier af zegghen zullen tusschen dit ende sinte Jacobs dach daer naest comende.

Voerd is ons zegghen van den ghenen die in des biscops lande^o'' wonachtich sien, si sijn mannen ofte engheen, ende die des grave^p'' van Holland^q'' ende heren Willaem^r'' van Duvenvoerde^s'' hulperen niet en waren ende oec dien biscop niet ghedient en hebben: wat breken sie daer aen hebben dat si niet en dienden^t'', houde^u'' wi tonser^v'' verclaringhe.

Voerd is onse segghen alse van den orloghe ende van den ghecroen dat is ende was voir^w'' Ghisebrechts^x'' Slykes doede tusschen dier stad van Utrecht^y'' ende dier porten van den Oudewater: dat houde wi^z'' aen onse verclaringhe ende sulent uten na der waeyrit^a''', aen brenghen ende betoen tusschen dit ende sente Lambrechts daghe naest comende. Maer wat seder Ghisebrechts^b''' doede Slycs^c''' ghesciet is, dat blijft staene in allen manieren alse voer verclaerd is.

Voerd is onse zegghen: wat^d''' wi ter witleken warijt vinden oft doen vinden bi den ghenen dien wijt bevelen sullen dat binnen vrede jof bestand ghesciet si, het si van doeden, scade, roef of brant, die salmen betren ende ghelden aen beyden siden dien ghenen diet ghesciet is, het si pape oft leec, tusschen dit ende sinte Johans^e''' dach te midde zomer naest comende.

Voerd is ons zegghen: ware yman dien ghescaet ware in desen orloghe van der enre partyen of van der andere ende in deser soene niet bliven en woude, dien en^f''' sal die biscop van Utrecht^g''', die grave^h''' van Holland^i''' noch wi noch nyman binnen onser drier^j''' palen gheseten noch nyman dien sijs ende wijs verbidden ende verbieden moghen in horen ende in onsen lande onthouden scade te doene. Maer ware dat sake dat enich man die^k''' in deser zoene niet bliven en woude scade dede: wat hem weder woerde ghedaen, dies^l''' en sal hem die biscop, die grave van Holland^m''' noch wi ons niet onder winden.

Voerd segghe wi dat die stat van Utrecht^n''' sal weder gheven heren Symoen^o''' van Benthem^p''' hondert pond suaerte tot Pinxteren naest comende^q''', dien sijnen knecht ghenomen waren, alsoe ver als^r''' sijn knecht voerseit daer of oervede doet ende van siere vanghenesse.

Voerd segghe wi van Johans^s''' doede van der Weyden dat wi solen doen besien tusschen dit ende sinte Johans^t''' dach te^u''' midde zomer voerghenoemt hoe dat die zake ghevaren sijn, ende nader vaernesse solen wi onze zegghen segghen binnen dier tijd vorghenoemt.

Voert soe segghe wi dat her Johan^v''' van Polanen, her Willaem van Duvenvoerde^w''' ende her Zueder van Vianen^x''', riddere, tot maninghe dies biscobs van Utrecht^y''' voerseit oft sijns sekeren boden dienen sollen tot ridders rechte dien bisscop voerghenoemt mit twen hondert mannen te scepe oft te voet, of mid viftich mannen te paerde, welc hi wil, ses weken daer sijt mid eren doen moghen, alse voer alsulken broke alse si in desen orloghe tieghen hem ghedaen hebben.

Voerd segghe wi dat die stat van Utrecht tot maninghe dies graven van Holland^z''' voerghenoemt oft sijns sekeren boden dienen solen dien grave voers. mid twenhondert mannen te scepe, ses weken op hors selves coest^a, teghen alremanlic uytghenomen dien biscop ende tGhestichte van Utrecht ende ons, alse voer alsulke broken alse sie teghens onsen^b neve dien grave^c voers. in desen selven orloghe moghen ghedaen hebben.

Voerd segghe wi dat die bisscop vorghenoemt heren Willaem^d van Duvenvoerde^e ende allen sijnen hulperen ende alle papen^f die opt appeel ghesonghen hebben alsulke brieve gheven sal alse ons dinket dat hi mid redenen gheven mach.

Ende hier mede segghe wi ene alinghe soene tusschen beyden partyen ende van aldat daer in ghevallen is ende van alle horen hulperen, sien si papen ofte leyen. Ende oec so segghe wi: ware dat in deser voersprokenre soene enich stoet gheviele, dat God verbieden moete, dat houde wi tot onzen verclaerene, ende dat sulen wi verclaren tusschen hier ende Corsavond naest comende.

In oerkonde alle deser dinghe so hebbe wi desen brief mid onzen zeghel bezeghelt. Ghegheven tot Ghorinchem des dinxdaghes na sinte Pontiaens dach int jaer ons Heren dusent driehondert vier ende dortich.