Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III geeft enkele met name genoemde Lombarden toestemming zich voor twaalf jaar in Zierikzee en Emelisse te vestigen, ingaande 11 november 1320, neemt hen op in zijn bescherming en geeft hun vrijstelling van alle belastingheffingen, en vergunt voorts dat hun bezittingen vrij overerfbaar zijn; dat in geval van een misdaad door een van hen alleen de schuldige gearresteerd en gestraft zal worden; dat zij na afloop van de gestelde termijn nog zes maanden zullen hebben om hun zaken af te handelen; dat hij gerechtelijke aanspraken door derden naar vermogen zal tegengaan, of wanneer dat niet mogelijk is, hun vrijgeleide tot aan de grenzen zal verlenen en hun schade zal vergoeden; dat binnen de termijn geen andere Lombarden, Cauwersinen of Toscaners op Schouwen of Noord-Beveland toegelaten zullen worden, tenzij zij dat wensen; en dat zij hem jaarlijks 150 pond Hollands zullen betalen, waarvoor zij in zijn steenhuis in Zierikzee zullen wonen.

Vgl. nr. ZE 1 in hetzelfde register, in welke tekst de bepalingen vrijwel gelijkluidend zijn. – Zie ook nr. ZE 23.

De bovenstaande datering is gebaseerd op de veronderstelling dat de paasstijl is toegepast. Zie de Inleiding.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Nos Wilhelmus Dei gratia^a comes Haynnonie^b, Hollandie^c, Zelandie^d ac dominus Frisie, universis presentes litteras visuris vel audituris salutem et memoriam rei geste. Notum facimus universis quod nobis placet et nostrum ad hoc adhibemus consensum pariter et assensum, quod Raymundus Pallidus, Johannes Pallidus, Francessinus Pallidus et Emmanuel^e Pallidus, Lombardi^f mercatores, presentium litterarum conservatores, cum eorum sociis et familia morentur et maneant in opido nostro de Zerixee^g et in Emelisse immediate post exitum termini Lombardorum nunc in dictis opidis commorantium, qui exitus termini finietur a festo sancti Martini^h hyemalisⁱ proximo venturo, ad tres annos inmediate sequentes, per duodecim annos immediate continuo sequentes, per totum tempus iam dictum marcentur, cambiant et de denariis suis negocientur ibidem quemadmodum ipsis videbitur expedire, ipsosque Lombardos res, bona ipsorum et sociorum suorum^j atque familiam per totum tempus iam dictum undique per terras nostras et districtum nostrum in nostrum recipimus conductum et protectionem securam, et ipsos tenebimus liberos ab omni talia, exactione, expeditione et ab omni servicio nobis ab eisdem^k interim faciendo. Si autem medio tempore aliquem ipsorum vel de eorum sociis et familia decedere contigerit, manum mortuam ab inde non requiremus nec bona ipsius defuncti nobis appropriabimus aut arrestabimus vel^l sayciemus^m, sed ad liberos ipsius proximos heredes devolventur, vel de eisdem bonis disponetur secundum ipsiusⁿ defuncti ultimam voluntatem. Adhuc^o si ipsos Lombardos vel eorum aliquem vel de eorum familia forefacere contigerit interim vel delinquere, nos a delinquente ^p tamen penam culpe requiremus et emendam, et innocentem seu innocentes propter hoc aut eorum bona non arrestabimus nec aliqualiter opprimemus. Nichilominus dicti Lombardi preter^q hos duodecim annos sex menses optinebunt, in quibus de rebus suis secure disponere poterunt et sua negocia pertractare sine aliqua exactione vel censa^r. Insuper si a personis ecclesiasticis vel mundanis mandatum aliquid^s nobis vel nostris efficaciter interim directum fuerit de capiendo, arrestando vel saysiendo corpora, res vel bona eorum atque familiam eorum, nos mandato huiusmodi non obtemperabimus si nos eidem aliquatenus poterimus contraire vel illud sine incommodo differe; si autem ipsum mandatum adeo^t artum^u fuerit et urgens quod nos eidem oporteat obedire, nunciabimus ipsis Lombardis et ipsos infra sex menses cum^v rebus suis, corporibus et bonis ^w usque ad fines nostri dominii secure conduci faciemus, et sic liberi erunt a condicionibus antedictis, et nos ab eisdem penitus absoluti promittimus etiam ipsis Lombardis ut si dampna sustinuerint sive custus aliquos fecerint pro conventionibus antedictis non servatis eisdem, quod nos illos vel illa ipsis restaurabimus integraliter et complete. Preterea nullum vel nullos Lumberdos^x, Cauwersinos^y aut Tuscanos^z vel aliquos alios ad manendum in dicto opido nostro de Zerixee^a' et in dicta villa nostra de Emelisse ac in totis terris nostris de Scouden et Nordbevelandia^b' ad similia excercenda commercia medio tempore admittemus, nisi hoc de predictorum Lombardorum et sociorum eorundem mera et expressa processerit voluntate. Et dicti Lombardi in dicto opido de Zerixee^c' et in Emelisse commorantes dabunt nobis singulis annis^d' ad quidlibet festum sancti Martini^e' yemalis in fine cuiuslibet anni^f', centum et quinquaginta libras Hollandensium^g' in pagamento grossus^h' Turonencis^i' pro octo denariis Hollandensium^j' computatus^k', vel in alio pagamento equivaloris nomine annue pensionis^l'; et per hoc concedimus ipsis Lombardis domum nostram lapideam cum omnibus suis pertinentiis sitam in opido nostro predicto de Zerixee^m' prope cimiterium parrochialis ecclesie^n' de Zerixee^o', in qua dicti Lombardi manebunt per dictum tempus sine precio aliquo vel censa, hoc salvo quod cellarium dicte domus in manibus nostris pro usibus nostris remanebit.

In cuius rei testimonium presentes litteras dictis Lombardis tradidimus^p' sigillo nostro munitas. Datum et actum apud Zerixee anno Domini M CCC sextodecimo in vigilia beati Matthie^q' apostoli.