Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III verkoopt Nicolaas Poppenz. een moerdijk geheten de Meeneweide, onder enkele nadere bepalingen, waaronder de uitoefening van het lage gerecht en het recht schepenen aan te stellen.

De onderstaande tekst is niet overal even duidelijk. Onzeker is bijvoorbeeld de interpretatie van de zin met het 'dijcwaert' dat te halen zou zijn in de gebieden van de graaf of van Jan van Beaumont. In afschrift B lijkt dit woord gecorrigeerd tot 'dijcwoert'; het is dan mogelijk op te vatten als gerechtelijke uitspraak inzake dijkrecht. Goed mogelijk is ook dat 'waert' in 'dijcwaert' een samentrekking is van 'waerheit' (zie MNW), zodat ook dan 'dijcwaert' kan worden als een gerechtelijke uitspraak in dijkrecht en dijkzaken. – Over de uitdrukking 'ten eersten brande' zie MNW, s.v. 'brant': 'Het inbranden van een merkteken bij vee, ten blijke dat dit op een gemene weide mag worden gedreven; ook de dag waarop dit plaats heeft', met de onderstaande tekst als enige vindplaats. – Zie tevens Ibidem, s.v. 'rampen' (dat is 'door ongevallen geteisterd worden'), nog een verwijzing naar deze oorkonde, met aldaar een verklaring van het woord 'dest': dat is 'totdat het'. 'Rampen' zal hier wel specifiek slaan op de mogelijkheid van overstroming. – Met dank aan prof. dr. P.A. Henderikx.

Wi Willem grave van Henegouwen^b, van Holland, van Zeeland ^c van Vrieseland^d maken cont allen luden dat wi vercoft hebben bi Jan Wissen sone, onzen rentemeyster bi Oester Sceld^e in Zeeland, ende bi anders onzen ^f luden Claeys^g Poppen^h sone enen moerdijc, hyet die Meneweydeⁱ, med alle horen beloepe, sinen orbaer op te done uyte te moerne ter Zeusser^j kore ende ten moerdijxen rechte, omme hondert pond grote koninx Tornoyse^k jof payment dat daer jeghens gaet, ende omme tien scellinghe suarter^l Tornoyse^m van elken ghemete te lijfcoepe soe wat datⁿ mens binnen dijct^o, dit voirnoemde gheld te ghelden te drien jaren naest comende, elcs jaers een derdendeel ten eersten brande ende emmer op sente Pieters daghe ingaende oeuste^p, elcs jaers te betalen alzo verre alst verscenen es; ende soe wanneer dat tgoed ghereet staet, soe sel Clays voirs. ontfanghen zekerhede van ellen^q man^r die dien^s gront ghedolven hadden, dat wi tonse hebben moghen emmer alzo verre alst daer op verscijnt ten eersten brande. Ende waer dat sake dat tvoirseyde land rampede, soe souden wi beyden dest op ten lande verscene. Voirt soe sullen die ghene die dit land^t dijcken dijcwaert^u halen in onzer heerscippe ende in ons broeders haren Jans, onverseyt op die uytlande als^v hier voirmaels ghedaen es; want mens niet doen en mach, men moet dat hebben. Voird soe hevet die coeper van den lande alle gherechte die^w men^x daer in maket om orbaer des lands ende scepene te setten ende tontsetten, uytghenomen manslachten jof zaken die draghen an yemens lijf of smerten die droeghen te halve manne toe; die souden wi selve hebben. Ende dit voirseyde dicrecht^y sullen wi vast ende ghestade houden; ende waer dat sake dat dit voirseyde recht yemend wederstaen wilde, dat bevelen wi onsen scoutate van Poirtvlit^z, over mits dat hier naest ghezeten es, dat hi den coeper van den voirs. lande te helpe come med onsen luden van Poirtvliet^a', alzo^b' dat hi blive in desen voirseyden rechte^c'. Ende voirt waer^d' dat sake dat enich tuist gheviele twisken die van den hoghen lande ende ons, dat si haer goed ^e' vrielic ghebruken souden gheliken ons selves luden van onsen landen dat si in den voirseyden landen hadden leghenden si enich goed daer^f' in, alzo verre als^g' parlement van hem selven niet en roerede. Ende waer dat sake dat yement enich sel ofte ^h' gheld uytten voirseyden lande ontvoerde boven der land lude voirwaerde, die moch^i' men an halen op onsen stroem sonder enichghe verbornesse. Voirt waer ^j' yement die daer in die Meneweyde^k' land vercofte, dat altoes die coeper van den moerdike dat land hebben mochte omme dien coep waerd dat hi him ghenoeghede. Ende alle stucken voirscreven sonder arghenlist.

In orkonde desen brieve beseghelt med onsen seghele^l'. Ghegheven toite Zierixe^m' des manendaghes na sente Odulft^n' dach int jaer ons Heren dusent driehondert vijf ende twintich.