Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Hendrik heer van Duffel en Geel en Willem heer van Boxtel, ridders, verklaren dat graaf Dirk van Kleef in hun bijzijn en ten overstaan van een afgevaardigde van de hertog van Brabant heeft verzekerd en bezworen dat de stad, de heerlijkheid en het land van Heusden, met uitzondering van de burcht, door de heren van Heusden altijd in leen zijn gehouden van de graven van Kleef, en dat die laatsten die goederen op hun beurt altijd in leen hebben gehouden van de hertog van Brabant; een reeks met name genoemde vazallen van graaf Dirk bekrachtigt diens verklaring met hun eed.

Deze oorkonde hangt samen met de kwestie-Heusden, die speelde vanaf februari 1318 en die in de zomer van dat jaar leidde tot vijandelijkheden tussen Holland en Brabant, waarop in het najaar werd afgesproken een regeling te zoeken, in het kader waarvan in het voorjaar van 1319 ter onderbouwing van de aanspraken door de partijen verschillende getuigenissen werden opgetekend. Zie P. Avonds en H.M. Brokken, 'Heusden tussen Brabant en Holland (1317-1357). Analyse van een grensconflict', in: Varia historica Brabantica 4 (1975), p. 1-95, i.h.b. p. 42-52. De onderstaande oorkonde zou dan eerder passen in maart 1319 dan in maart 1318, zodat het stuk waarschijnlijk naar de (zowel in Holland als in Brabant gebruikelijke) paasstijl is gedateerd; zie de Inleiding. Problematisch is dan wel de oorkonde waarin graaf Willem III de arbitrage in de onenigheid over de status van Heusden overgeeft aan de graaf van Gulik, aantoonbaar naar winterstijl gedateerd op 'woensdag de achtste dag binnen maart in het jaar 1318' (Van Mieris, ChHZ II, p. 193).

Vgl. de nrs. ZH 20, 22, 23, 32, 41, 83, 191 en 244 in het register.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Universis presentes litteras visuris vel inspecturis^a, nos Heynricus^b dominus de Duffelt et^c de Ghele necnon Willelmus^d dominus de Boexcelle, milites, salutem et plenam agnoscere veritatem. Actus humani temporis pretericione labuntur et crebro^e generacionis et corrupcionis motu oblivionis nebula suffocantur; necesse est ergo res gestas pro earum^f longiora^g memoria provida scripturarum serie^h literalique soliditateⁱ roborari. Noverint igitur universi et singuli tam presentes quam futuri quod anno Domini M^o CCC^o decimo octavo in festo Annuntiationis Dominice propter hoc in nostra constitutus presentia in Hoes prope Buschum ducis Thyodericus^j comes Clevensis^k assecuravit fide^l sua super hoc prestita corporali ad manum discreti viri domini Gherlaci de Buscho militis, senescalci Lymburgie^m, ex parte illustris principis domini nostri ducis Brabantieⁿ propter hoc ad dictum locum de Hoes transmissi^o, quod domini de Hoesden, qui pro tempore fuerint, opidum, dominium et totam terram de Hoesden sitam ultra Veterem Mosam versus terram de Altena excepto^p castro^q dicti loci de Hoesden tenent et actenus tenerunt a dicto Thyoderico^r comite Clevensi et a^s suis antecessoribus vero iure feodali, et quod dictus Theodericus^t comes Clevensis et^u sui antecessores dictum opidum dictumque dominium et dictam terram de Hoesden^v a dicto domino nostro duce et suis predecessoribus tenuerunt, tenent et tenere vero iure feodali tenebuntur. Qua assecuratione legitime ac debite a dicto Theoderico comite Clevensi facta ut dicum est, idem Theodericus comes Clevensis levans manum suam ad sacrosancta iuravit dicto domino Gherlaco^w ex parte et nomine dicti domini nostri ducis, eidem Theoderico comite Clevensi suum predictante seu predicente iuramentum omnia et singula que ipse Theodericus comes Clevensis prius assecuravit et assecurando recognovit de dicto opido^x dictoque dominio ac dicta terra de Hoesden plenam et inconfulsam^y sine omni periurio habere veritatem. Quibus a dicto Theoderico comite Clevensi sic peractis^z ut premittitur accesserunt coram nobis viri nobiles virique honesti^a' fideles seu vasalli dicti^b' Theoderici comitis Clevensis infra scripti^c', videlicet Iohannes^d' de Clevis frater dicti comitis^e' Clevensis, Theodericus de Cleve comes de Elkerode, Gherardus^f' dominus de Hoerne^g', Otto dominus de Kuyc^h', Theodericus dominus de Meerse, Wilhelmus de Mille dominus de Wicrode^i', Henricus dominus de Gheneke^j', Zuederus dominus de Rijnghelenberghen^k', Jacopus^l' dominus de Mierlaer, Harmannus dominus de Gherven^m', Wilhelmus^n' dominus de^o' Bronchorst^p', Luzcerus^q' de Wicrode, Ruthgerus^r' dominus de Harpen, Everardus de Groterswijc, Ihoannes^s' de Bistervelde^t', Otto de Drielen, Henricus^u' advocatus de Apelteren, Theodericus de Zaerbrugghen, Ihoannes^v' de Malberghe, Ihoannes^w' de Aemstele, Gherardus^x' dominus de Oyen, Wilhelmus^y' de Wisschel^z', Rechghaerdus^a'' de Venderen^b'', Daniel de Oestbroec, Theodericus de Bellinchove, Harmannus^c'' de Bienen, Theodericus de Heylen, milites, Theodericus de Movemond^d'', Ihoannes^e'' dictus Lecker^f'', Otto de Bellinchove, Arnoldus dictus Heym, Otto advocatus de Voerne, Doys de Haelc^g'', Arnoldus de Nehyle, Arnoldus de Zantis, Ihoannes^h'' de Strata, Theodericus de Hossen, Theodericus de An, Rutgherus de Apeltero^i'', Everardus de Wisseel, Ihoannes^j'' de Groesebeke, Zanderus in Dinchonen, Theodericus de Voirne^k'', Theodericus de Keldond, Wasmondus de Vinen^l'', Helmites de Umen^m'', Wilhelmus^n'' van den Ene, Theodericus de Beken, Zeghevridus^o'' de Novimagio, Henricus^p'' de Novimagio^q'' dictus Brant^r'' van den^s'' Egher, Everardus de Orscot, Ihoannes^t'' de Buekerst^u'', Rodolfus^v'' Haghedoren, Ihoannes^w'' de Uborch^x'', Ihoannes^y'' Buyt^z'', Gherardus de Berzedonc^a''', Henricus^b''' dictus van den Grutehuze^c''', Rodolphus Enghelberti^d''', Theodericus de Wosec^e''', Gherardus^f''' Zebaers, Otto de Avezate^g''', Lucillus de Ossenburch, Ihoannes^h''' de Vlelusen, Zanderus de Hasselt, Theodericus Lecker, et Marchellius^i''' de Oesterhout^j''', propriis ipsorum iuramentis ab ipsis et quilibet ipsorum ad sacrosancta debite prestitis affirmabant iuaramentum dicti Theoderici comitis Clevensis pro confirmatione eorum, que idem^k''' Theodericus comes Clevenis assecuravit et assecurando^l''' tenuit prius factum in omnibus et per omnia iustum esse penitus atque verum.

In quorum omnium testimonium roburque perpetue firmitatis nos Henricus^m''' dominus de Duffele et de Ghele necnon Willelmus^n''' dominus de Boexcelle^o''', milites predicti, ad supplicationem et diligentem requisitionem Theoderici comitis dicti Clevensis suorumque fidelium predictorum sigilla nostra presentibus litteris duximus apponenda^p'''. Datum et actum anno, die et loco^q''' predictis^r'''.