Institutionele toelichting Hoog Militair Gerechtshof (1814-1861)

Naam:
Hoog Militair Gerechtshof.

Datum oprichting:
Oprichting en provisionele instructie bij kb van 20 juli 1814 (Staatsblad nr. 85). De eerste benoemingen geschiedden bij kb van 28 juli 1814. De installatie vond 17 oktober 1814 plaats.

Datum opheffing:
[1 januari 1991].

Vestigingsplaats:
Utrecht [per 2 januari 1925 's-Gravenhage].

Samenstelling:
Drie rechtsgeleerden, drie officieren van de zeemacht en drie officieren van de landmacht. Bij de wet van 4 juli 1858 (Staatsblad nr. 45) werd het aantal bepaald op drie rechtsgeleerden, twee officieren van de zeemacht en twee officieren van de landmacht, te bereiken door het niet opvullen van vacatures. Daarnaast een advocaat-fiscaal, een substituut-advocaat-fiscaal, een griffier.

Zittingstermijn:
In 1814 werd bepaald dat slechts de rechtsgeleerde leden van het hof voor het leven werden benoemd, evenals de griffier en de advocaat-fiscaal. De grondwet van 1815 schreef voor dat alle leden - ook de militaire - voor het leven werden benoemd. Het Hoog Militair Gerechtshof verdween in 1848 uit de grondwet. Over de zittingstermijn was toen niets vastgelegd.

Benoeming/verkiezing:
De koning deed de benoemingen. Na 1848 was niet voorgeschreven wie de benoemingen zou moeten doen.

Aanvangs- en einddatum in het Repertorium:
De begindatum is de datum van het benoemingsbesluit. Als begindatum van de eerste bezetting in 1814 is de datum van installatie aangehouden. De einddatum is de dag van overlijden of de datum van het ontslagbesluit.

Bronnen:
NA, Justitie (2.09.01) nrs. 5325-5414 (bezoldigingsregisters rechterlijke macht, gedeeltelijk niet raadpleegbaar); het archief van het Hoog Militair Gerechtshof (2.13.13.29) loopt van 1814-1824.

Naamlijsten:
-Jaarboekje van de regterlijke magt, in het Koningrijk der Nederlanden (Gorkum sedert 1839).
-Naam- en ranglijst der officieren van het Koninklijke leger (Zwolle sedert 1830).

Literatuur:
-Amersfoort, h., '17 oktober 1814, het Hoog Militair Gerechtshof geïnstalleerd', in Militair Rechtelijk Tijdschrift 82 (1989) 282-287.
-Graaff, H.H.A. de, De militair-rechterlijke organisatie en haar verband met de bevelsverhoudingen bij de landmacht 1795-1955 ('s-Gravenhage 1957) 166-173.
-Hoeven, Henri van der, Onze militaire strafwetgeving. Geschiedenis harer wording en vaststelling (Leiden 1884).
-'Het Hoog Militair Gerechtshof. Op 17 October 1939 bestaat het Hoog Militair Gerechtshof 125 jaren', in Militair-Rechtelijk Tijdschrift 35 (1939/1940) 118-147.

Opmerkingen:
De provisionele instructie van het Hoog Militair Gerechtshof werd bij kb 20 juli 1814 (Staatsblad nr. 85) gegeven [afgedrukt in Van der Hoeven 150-158]; herzien 4 juli 1858 (Staatsblad nr. 45).