Institutionele toelichting Hof van Friesland (1499-1811)

Naam college:
Hof van Friesland.

Datum oprichting:
25 juli 1499 (de Hofraad van Albrecht van Saksen, de directe voorganger van het Hof).
1 juli 1515 (het Hof).

Datum opheffing:
1811.

Vestigingsplaats:
Leeuwarden.

Zetelaantal:
1500-1515: niet vast; oplopend van 12 ordinaris (inclusief stadhouder) en 2 extraordinaris raadsheren in 1500 tot 17 ordinaris en 3 extraordinaris raadsheren.
1515-1527: wisselend, van aanvankelijk 9 ordinarii in 1515, 13 in 1517, en 15 (inclusief procureur-generaal) in 1522.
1527-1549: wisselend, van aanvankelijk 7 ordinarii (inclusief president en procureur-generaal) en 5 extraordinarii tot 11 ordinarii (inclusief president en procureur-generaal) en een dalend aantal extraordinarii.
1549-1596: 11 ordinarii (inclusief president en procureur-generaal).
1596-1795: 12 ordinarii (inclusief president).

Zetelverdeling tussen de kwartieren:
1596-1795: elk kwartier (Oostergo, Westergo, Zevenwolden en Steden) drie zetels.

Zittingstermijn:
Voor het leven.

Benoemende instantie:
In de eerste jaren na 1596 deed het kwartier dat een zetel mocht vervullen een voordracht van drie personen waaruit de andere drie kwartieren gezamenlijk de keuze moest bepalen. Later directe verkiezing door het betreffende kwartier. Vanaf 1748 voordracht van drie personen door een kwartier, waarna keuze door de Stadhouder van Friesland. Tussen 1759 en 1766 namen de Staten van Friesland deze taak waar.

Aanvangs- en einddatum in het Repertorium:
Aanvangsdatum: commissiedatum, tenzij anders vermeld.
Einddatum: in principe aansluitend bij de aanvangsdatum van de opvolger, tenzij een specifieke einddatum bekend is (bijvoorbeeld door overlijden).
Tot en met 1700 betreft het data volgens de Juliaanse kalender ('Oude Stijl'), die op dat tijdstip 11 dagen achterliep op de Gregoriaanse kalender. Op 31 december 1700 ging Friesland over op de Gregoriaanse kalender; de volgende dag was 12 januari 1701.

Ministers in dienst van het college:
procureur-generaal (tot 1589 tevens raadsheer);
griffier.

Naamlijsten en bronnen:
Algemeen
-Raadsheren en ministers 1499-1811: O. Vries e.a., De heeren van den raede. Biografieën en groepsportret van de raadsheren van het Hof van Friesland, 1499-1811 (Leeuwarden 1999).
-Raadsheren 1578-1795: M.H.H. Engels, Hof van Friesland: raadsheren 1578-1795 (Leeuwarden 1984). Niet aangewend voor de database.

Per kwartier
-Raadsheren uit de steden 1649-1776: Tresoar, stadhouderlijk archief, inv. nr. 361. Niet aangewend voor de database.

Hiaten in de bemanningsgegevens:
Op dit moment zijn in de database alleen de gegevens opgenomen van de leden in de periode 1588-1811 (ook leden die al vóór 1588 benoemd werden en in of na dat jaar nog zitting hadden in het college).

Literatuur:
-Fruin, Robert, Geschiedenis der staatsinstellingen in Nederland tot den val der Republiek (2e bijgewerkte druk, 's-Gravenhage 1922) 266-267.
-Schouten, P., e.a., Hedendaagsche historie of tegenwoordige staat van Friesland 4 (Amsterdam, Leiden, Dordrecht, Harlingen 1789) 139-171.
-Vries, O., e.a., De heeren van den raede. Biografieën en groepsportret van de raadsheren van het hof van Friesland, 1499-1811 (Hilversum 1999) 11-177.