Abeele, R.M. van den, ‘Nederlandse vluchtelingen te Frankfort’, Ons Heem 8 (1950) bijblad van Onze Stam (Antwerpen 1950).

Acquoy, J.G.R., Jan van Venray (Johannes Ceporinus) en de wording en vestiging der hervormde gemeente te Zalt-Bommel (’s-Hertogenbosch 1873).

Adriaenssen, L.F.W., ‘De Bossche klokkengietersfamilie Moer, 1450-1570’, Noordbrabants Historisch Jaarboek (1989) 45-78.

Aduis ende andtwoorde des ... prince van Oraenge ... Ende der Staten van Hollant ende Zeelant, op sekere artijculen besloten by maniere van een eeuwich edict enz. (Dordrecht 1577). [= Knuttel 297].

Advis ende goetduncken vanden prince van Orangien op t’faict gheschiet t’Antwerpen, ende in eenighe steden van Vlanderen, den 17 jan. int jaer 1583. [Pamflet]

Afscheyt ende laetste reces by den Gedeputeerden van...de prince van Orangien, Staten ende steden van Hollandt, Zeelant, etc. ghenomen met den commissarissen des conincks tot Breda op den XIIIJ. july. 1575. Mitsgaders sekere extracten wt den gheschriften vanden 14 martij ende eersten aprillis, van de voorsc. commissarissen, ende het antwoordt ende presentatie op den eersten junij, by des heeren prince van Orangien ende der Staten Ghedeputeerden daer teghens ghedaen (Dordrecht 1575). [= Knuttel 233].

Alba, [J.M.C.M. Fitz-James Stuart] duque de, Epistolario del III duque de Alba, don Fernando Alvárez de Toledo (Madrid 1952).

Albada, A., ed. Acten van den vredehandel, gheschiet te Colen, in de teghenwoordicheijt van de commissarissen der Keyserlycker Majesteyt ... tusschen d’ambassadeurs ende ghesante des ... Conincks van Spanien, ende Mathias artsch-hertoge van Oostenryck ... Overgheset in de Nederduydtsche spraecke (Antwerpen 1580) [= Van der Wulp 493]. [AAV]

Alcocer y Martinez, Mariano, Archivo general de Simancas: guía del investigador (Valladolid 1923).

Alfen, H. van, ‘De bron van Bakhuizen van den Brink’s Andries Bourlette (Luiksche verhooren over Oranje’s Tocht in 1568)’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 54 (1933) 173-276.

Alfen, H.J.P. van, ‘Dagregister van ’s prinsen levensloop’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 409-452.

Alfen, H. van, ‘’s-Hertogenbosch en de prins van Oranje’, in: ’s-Hertogenbosch 1185-1935 (’s-Hertogenbosch 1935) 107-131.

Alfen, H. van, ‘Memorie aangaande de vervolguitgave der correspondance française de Marguérite d’Autriche’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 64 (1943) xii-lxvi. Met antwoord van H.A. Enno van Gelder.

Alfen, H. van, ‘Officiële berichten omtrent het gevecht bij Daelhem (25 april 1568)’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 6e reeks 7 (1928) 279-288.

Alfen, H. van, ‘De sterfdag en het testament van René de Chalon, prins van Oranje’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 3 (1933) 185-200.

Alkema, M. en J. Baalbergen, Willem van Oranje. Handleiding (Culemborg 1984).

Allard, H.J., ‘Charlotte Flandrina van Nassau en Louise Hollandine van Boheme’, in: Studien op Godsdienstig, Wetenschappelijk en Letterkundig Gebied 2, afl. 4 (1869) 1-64, p. 6-9.

Allard, H.J., ‘Louis de Boisot’, Studiën op godsdienstig, wetenschappelijk en letterkundig gebied 44 (Nieuwe reeks 27) (1895) 482-498.

Allard, H.J., ‘Des Zwijgers godsdienstzin. Twee onuitgegeven brieven zijner hand’, Studiën op godsdienstig, wetenschappelijk en letterkundig gebied. Nieuwe reeks 13, 2 (1881) 65-89. [AZG]

Allen ende elckerlicken capiteynen, volck van wapenen ende anderen goeden ende ghetrovven crijsluyden van Nederlant, wenschet de prince van Oraengien ... gheluck ende salicheyt. (1568). [= Knuttel 170a].

Amersfoort, H., ‘Voor vaderland en Oranje. Een verkenning naar de wederzijdse betrokkenheid van natie en leger’, Tijdschrift voor Geschiedenis 95 (1982) 538-557.

Andel, M.A. van, ‘Willem van Oranje als patiënt’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 77 (1933) 2041-2045.

Annales de l’Academie royale d’Archeologie de Belgique (Antwerpen 1843-1930). Voortgezet als: Revue Belge.

Antwerpsch Archievenblad / Bulletin des archives d’Anvers, uitgegeven op last van het gemeente-bestuur / publié par ordre de l’Administration Communale, P. Génard e.a., ed. (Antwerpen 1864-1934). [AA]

Apologie, The - of prince William of Orange against the proclamation of the king of Spaine. Edited after the English edition of 1581 by H. Wansink. Textus minores XL (Leiden 1969).

Apologie ofte verantwoordinghe des doerluchtighen ... vorsts ende heeren,...Wilhelms ... prince van Orangien, enz. Teghen den ban ofte edict by forme van proscriptie ghepubliceert by den coningh van Spaegnien teghen den voorsz. heere: waer wt sal blijcken hoedanigh dat sijn de lasteringhen ende valsche beschuldiginghen in den voorsz. ban begrepen. Ghepresenteert aen myne heeren de Generaele Staeten van de Nederlanden (Leiden 1581). [= Knuttel 557].

Apologie van Willem van Oranje, hertaling en evaluatie na vierhonderd jaar 1580-1980 (Tielt-Amsterdam 1980).

Archief van het huis Bergh. Regestenlijst van brieven 7 stukken (z.p. z.j.). [AHBR]

Archief voor kerkelijke geschiedenis, inzonderheid van Nederland. Verzameld door N.C. Kist en H.J. Royaards. 20 dln. (1829-1849).

Ard’huin, A.-L., Histoire de Guillaume de Nassau, premier prince d’Orange (z.p. 1828).

Arnault, A.V., Willem van Nassau: treurspel, gevolgd naar het Fransche van Arnault door A.L. Barbaz (Amsterdam 1826).

Arnoldi, J. von, Geschichte der Oranien Nassauischen Länder und ihrer Regenten. 3 dln. (Hadamar 1799-1801).

Arnoldi, J. von, ‘Briefe, die Vermählung Wilhelms I. von Oranien mit Anna von Sachsen betreffend, zugleich Beitrag zur Characteristik des Landgrafen Philipp des groβmüthigen von Hessen’, in: Idem, Historische Denkwürdigkeiten, 103-136. [ABVW]

Asch van Wijk, A.M.C. van, ‘Brieven van prins Willem van Oranje 1577-1584’, Kronijk van het Historisch Gezelschap te Utrecht 5 (1849) 326-340.

Asch van Wijk, A.M.C. van, ‘Prins Willem verzoekt de Staten van Utrecht bedacht te zijn op middelen ter bestrijding der Spanjaarden 1581’, Kronijk van het Historisch Gezelschap te Utrecht 4 (1848) 112-119.

Avermaete, R., Guillaume d’Orange, dit le Taciturne (Parijs 1984).

Avermaete, R., Lamoral d’Egmont 1523-1568 (Brussel 1943).

Back, J. de, Het regt van syne Hoogheyd den heeren prince van Orange en Nassau, etc. tot het marquisaat van Veere en Vlissingen ... vermeerderd met een voorberigt, waar in de partydigheyd en onkunde van den schryver van het leven van prince Willem den Eersten ... werd aangetoond (Franeker 17332).

Baelde, M., De Collaterale Raden onder Karel V en Filips II (1531-1578). Bijdrage tot de geschiedenis van de centrale instellingen in de zestiende eeuw (Brussel 1965).

Baelde, M., ‘Pacificatie en polarisatie in de Nederlandse opstand’, Tijdschrift voor Geschiedenis 89, 3 (1976).

Baillet, Adrian [ps. Neuville], Histoire des princes d’Orange de la maison de Nassau (Amsterdam 1693). [Bewerking van zijn in 1689 verschenen Histoire de Guillaume I].

Bakhuizen van den Brink, J.N., ‘Prins Willem van Oranje en de Leidse Universiteit’, Mare, Informatie- en opinieblad van de Leidse universiteit (24 april 1975) 6.

Bakhuizen van den Brink, R.C., ‘De confessie van den moordenaar’, in: Idem, Studiën en schetsen I (1863) 551-593.

Bakhuizen van den Brink, R.C., Het huwelijk van Willem van Oranje met Anna van Saxen, historisch-kritisch onderzocht (Amsterdam 1853). [BBHW]

Balen, M.J., Beschrijvinge der stad Dordrecht (Dordrecht 1677). [BBDO]

Ban, ende edict by vorme Van proscriptie,… gedecreteert by... de Coninck, tegens Willem.. .van Oraignyen,… ende namentlyck van dese Nederlanden: Waerbij een yegelijck gheauctoriseert wordt van hem te beschadigen, offenderen ende vyter weerelt te helpen, mit loon ende prys voor den ghenen die des doen, oft daer toe assisteren sullen (’s-Hertogenbosch 1580). [= Knuttel 527]

Bannier, W.A.F., ed. ‘De inventaris van het archief van Filips van Marnix benevens eenige brieven uit dat archief’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 26 (1905) 238-289. [BIM]

Bartstra, J.S., ‘Oranje als rebellenleider in Holland en Zeeland (1572-1576)’, in: Wilhelmus van Nassouwe (Middelburg 1933) 110-144.

Barueth, J., Hollands en Zeelands jubel-jaar of tweehonderd-jarige gedagtenis des heuchelijke verlossing van het Spaansche jok …onder het wijs beleid van Willem den I (Dordrecht 1772).

Baudartius, Willem, Pourtraits en taille douce, et descriptions des sièges, batailles durant la guerre des Pays Bas ... et la conduite des tres illustres princes Guillaume d’Orange et Maurice de Nassau son fils (Amsterdam 1616).

Bauwhede, D. van der en M. Goetinck, eds. Brugge in de geuzentijd. Bijdragen tot de geschiedenis van hervorming te Brugge en in het Brugse vrije tijdens de 16de eeuw (Brugge 1982).

Bavay, M. de, Procès du comte d’Egmont et pièces justificatives, d’après les manuscrits originaux trouvés à Mons (Brussel 1854).

Beaucourt de Noortvelde, P.[A.], Beschrijving van den opgank, voortgank en ondergank der Brugschen koophandel ... (Brugge 1775). [BBBK]

Beaufort, L.F. de, Het leven van Willem I prins van Oranje. 3 dln. (Leiden-Middelburg 1732).

Becdelièvre, Hamal de, Biographie liégeoise ou précis historique et chronologique ... dans l'ancienne diocèse et pays de Liège, les duchés de Limbourg et de Bouillon, le pays de Stavelot, et la ville de Maestricht; ... 2 dln. (Luik 1836-1837).

Becker, E., ‘Beiträge zur Geschichte des Archivs und Kanzlei des Nassou-Oranischen Hauses zu Dillenburg’, Siegerland. Blätter des Siegerländer Heimatvereins 18/19 (1936-1937).

Becker, J., ‘Een tropheum zeer groot? Zu Marcus Gheeraerts Porträt von Willem van Oranje als St. Georg’, Bulletin van het Rijksmuseum 34 (1986) 3-36.

Beenakker, A.J.M., Breda in de eerste storm van de opstand. Van ketterij tot beeldenstorm 1545-1569 (Tilburg 1971). [BBSO]

Bégin, E.A., Histoire des duchés de la Lorraine et de Bar et des Trois Evêchés. 2 dln. (Nancy 1833). [BHLB]

Beijnen, R.L., ‘De prins van Oranje’, in: Stemmen voor waarheid en vrede (...) 7 (1884) 721-728.

Belgicae liberandae ab hispanis Hypodeixis, Ad. P.P.D. Gvlielmvm Nassavium, principem Aurantium. Anno MD.LXXI. April XVII exhibita. ac. Nunc demum in lucem edita (1574). [= Knuttel 189]

Benedict, Ph. e.a., Reformation, revolt and civil war in France and the Netherlands 1555-1585. Proceedings of the colloquium, Amsterdam, 29-31 October 1997. Verhandelingen Koninklijke Nederlandse Akadamie van Wetenschappen, Afdeling Letterkunde. Nieuwe reeks CLXXVI (Amsterdam 1999).

Benedicti, Georgius, De rebus gestis Gulielmi Nassovii (Leiden 1586).

Beresteyn, E.A. van, ‘Het portret van Willem I’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 367-378.

Berger de Xivrey, M. et J. Guadet, eds. Recueil des lettres missives de Henri IV. 9 dln. Collection de documents inédits sur l’histoire de France (Parijs 1843-1876). [BXR]

Bergh, L.Ph.C. van den, ed. Gedenkstukken tot opheldering der Nederlandsche geschiedenis, opgezameld uit de archieven te Rijssel, en op gezag van het gouvernement uitgegeven. 3 dln. (Leiden 1842-1847). [BGNG]

Berkelbach van der Sprenkel, J.W., De Vader des Vaderlands (Haarlem 1941).

Bers, G., Wilhelm Herzog von Kleve-Jülich-Berg (1516-1592) (Keulen 1970).

Berwick y de Alba, La Duquesa de, ed. Documentos escogidos del archivo de la Casa de Alba (Madrid 1891). [BAD]

Besten, A.C. den, Wilhelmus van Nassaue. Het gedicht en zijn dichter (Leiden 1981).

Bettink, G.J., ‘De prins en de zee’, Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandsche Vereeniging Onze Vloot 25 (1933) 63-65.

Bibl, Viktor, ed. Die Korrespondenz Maximilians II. 2 dln. [I: Familienkorrespondenz 1564-1566; II: 1566-1567] (Wenen 1916-1921).

Bijdragen Geschiedenis Bisdom Haarlem. [BGBH]

Bijl, A.P., Een prince van Oraengien. Portret van Willem van Oranje (Kampen 1995).

Bijlsma, R., ‘Beschrijving eener verzameling stukken van de Spaansch-Nederlandsche regeering te Brussel (waarschijnlijk behoord hebbende tot de papieren, door de partij van den opstand verkregen in september 1576 en augustus 1577)’, Verslagen ’s Rijks Oude Archieven 46, 1 (1923) 135-173.

Bittner, L. e.a., ed. Gesamtinventar des Wiener Haus, Hof- und Staatsarchivs. 5 dln. (Wenen 1936-1940).

Blaes, J.B., Mémoires sur Emmanuel de Lalaing, baron de Montigny (Brussel 1862).

Blaupot ten Cate, S., Geschiedenis der doopsgezinden in Friesland (Leeuwarden 1839).

Blaupot ten Cate, S., Geschiedenis der doopsgezinden in Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland. Van derzelver ontstaan tot op dezen tijd, uit oorspronkelijke stukken en echte berigten opgemaakt. 2 dln. (Amsterdam 1847). [BTCDH]

Blécourt, A.S. de en N. Japikse, eds. Klein Plakkaatboek van Nederland (Groningen/Den Haag 1919). [BJKPN]

Blockmans, W.P., A.C. Duke en W.Th.M. Frijhoff, eds. Republiek tussen vorsten: Oranje, opstand, vrijheid, geloof (Zutphen 1984).

Blok, L., ‘Die niederländische Revolution und die Absetzung Philipps II. 1581’, Jahrbuch für Geschichte des Feudalismus 7 (1983) 287-297.

Blok, L., ‘Wilhelm von Oranien und die Entstehung des Nordniederländischen Staates’, Jahrbuch für Geschichte des Feudalismus 10 (1986) 275-282. Herdrukt in Idem, Opstellen en voordrachten, 11-19.

Blok, L. en K. Vetter, ‘Die Unabhängigkeitserklärung der Niederlande von 1581’, Zeitschrift für Geschichtswissenschaft 34 (1986) 708-720.

Blok, P.J., ‘Apologie van Lodewijk van Nassau’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 8 (1885) 154-268.

Blok, P.J., ‘Correspondance inédite de Robert Dudley, comte de Leycester, et de François et Jean Hotman’, Archives du Musée Teyler, série 2 vol. 12 (Haarlem 1911) 79-296. [BCCL]

Blok, P.J., ‘Jan van Nassau’, Volksalmanak van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen 1886, 1-. Herdrukt in: Idem, Verspreide studiën op het gebied der geschiedenis (Groningen 1903) 172-187.

Blok, P.J., ‘De meeningen van Willem van Oranje omtrent den godsdienst’, Tijdschrift voor Geschiedenis, Land- en Volkenkunde 1 (1886) 245-268. Herdrukt als: Idem, ‘De godsdienst van Willem van Oranje’, in: Idem, Verspreide studiën op het gebied der geschiedenis (Groningen 1903) 126-153.

Blok, P.J., ‘Oranje en de Unie van Utrecht’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 7 (1920) 1-15.

Blok, P.J., ‘Putnam’s Willem de Zwijger vertaald’, Nederlandsche Spectator (1897) 349-350.

Blok, P.J., Verslag aangaande een voorloopig onderzoek in Engeland naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland. Op last der Regeering ingesteld (’s-Gravenhage 1891).

Blok, P.J., ‘Vivat Oranje’, Onze Eeuw 9, 2 (1909) 151-160.

Blommaert, P., ed. Beschryvinghe van het ghene dat vertoocht wierdt ter incomste van d’Excellentie des princen van Oraengien binnen Gendt (Gent 1852).

Boeken van en rond Willem van Oranje. Catalogus van de tentoonstelling gehouden in de expositiezalen van de Koninklijke Bibliotheek 8 juni-26 juli 1984 (’s-Gravenhage 1984).

Boer, L.M. de, Prins Willem I en zijn tijd. Vaderlandse historiezangen. 2 dln. (Sneek 1884).

Boersma, O., Vluchtig voorbeeld. De Nederlandse, Franse en Italiaanse vluchtelingenkerken in Londen 1568-1585 (z.p. 1994).

Böttiger, K.W., ‘Wilhelms von Oranien Ehe mit Anna von Sachsen’, Historisches Taschenbuch 7 (1836) 79-174.

Bondam, P., ed. Verzameling van onuitgegeeven stukken; tot opheldering der vaderlandsche historie; opgezogt, byeengebragt, en met eenige aanmerkingen opgehelderd. 5 dln. (Utrecht 1779-1781). [BVOS]

Bonger, H., ‘Prins Willem van Oranje en Coornhert’, in: H. Bonger, ed. Dirck Volckertszoon Coornhert. Dwars maar recht (Zutphen 1989) 44-59.

Boni, Armand, Willem van Oranje. Historische roman (Hasselt 1975).

Boomkamp, G., Alkmaar en deszelfs geschiedenissen (Rotterdam 1757). [BAG]

Boon, K.G., ‘Prins Willem door Goltzius geteekend’, Maandblad voor Beeldende Kunsten 25 (1948) 171-174.

Borgnet, A.C.J., De Nederlanden onder koning Filips II (Amsterdam 1852). [BNF]

Bosma, Nanne, Balthasar Gerards. Moordenaar en martelaar (Amsterdam 1983)

Bos-Rops, J.A.M.Y., ‘De heerlijkheden van Willem van Oranje’, Spiegel Historiael 19, 4 (1984) 187-194.

Bouza, Fernando, Cartas de Felipe II a sus hijas (Madrid 1998).

Boxhorn, M.Z. van, Chroniick van Zeelandt, eertijdts beschreven door d’Heer Johan Reygersbergen, nu verbetert ende vermeerdert door … 2 dln. (Middelburg 1644). [BCZ]

Brahe, J.J., Vlissings Eeuw-vreugde, op den twee-honderdsten geboortedag harer vryheid, den VI. van grasmaand, MDCCLXXII (Vlissingen 1773). [BVE]

Brandt, G., Historie der vermaerde zee- en koopstadt Enkhuisen (Hoorn 1747; fotomech. herdr. 1971). [BHE]

Brassart, F., Histoire et généalogie des comtes de Lalaing (Douai 1854). [BHL]

Breen, J.C., ‘Het eerste bezoek van prins Willem I aan Amsterdam na de Alteratie van 1578’, Jaarboek Amstelodamum 21 (1924) 63-81.

Bref receuil de l’assasinat commis en la personne du tresillvstre prince, monseigneur le prince d’Orange ... par Jean Jaurequi Espaignol (Antwerpen 1582). [= Knuttel 593]

Bremmer, R.H., ‘De rol van de gereformeerde religie in het tot stand komen van het Plakkaat van verlatinge (1581)’, Theologia Reformata 24 (1981) 289-300.

Breugelmans, R. en W. Otterspeer, Neêrlands dierbre vader. Willem van Oranje in de Leidse historiografie (Leiden 1984). [tent. cat.]

Briels, J.G.C.A., Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der Verenigde Nederlanden omstreeks 1570-1630 (Nieuwkoop 1974).

Brill, W.G., ‘De Parijsche bloedbruiloft en haar gevolgen’, en ‘Willem van Oranje’s staatkunde in betrekking tot Frankrijk’, in: Idem, Voorlezingen over de geschiedenis der Nederlanden, II, III (Leiden 1868) 115-148.

Broes, W., Leven van Willem den Eersten, prins van Oranje (’s-Gravenhage 1847). [P.J. Blok, Willem de Eerste ..., II, p. 239 veronderstelt een W.A. Elberts als een mogelijk auteur van een werk met dezelfde titel uit hetzelfde jaar].

Brokken, H.M., A.W.M. Koolen en H.J.Ph.G. Kaajan, eds. Inventaris van het archief van de Ridderschap en Edelen van Holland en West-Friesland 1572-1795 (’s-Gravenhage 1992). [BKRE]

Brom, G., ‘Stukken betreffende Nederlandsche kerkgeschiedenis van 1556-1580’, Archief voor de Geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht 22 (1895) 375-444. [BSNK]

Brouwer, D., De reductie van Bommel (1572-1602). Werken vereeniging Gelre no. 13 (Arnhem 1918). [BRB]

Brouwer Ancher, A.J.M., en Joh.C. Been, eds. ‘De doleantie van een deel der burgerij van Amsterdam tegen den magistraat dier stad in 1564 en 1565’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 24 (1903) 59-200. [BABD]

Brugmans, H., ‘De “Apologie”, een actueel politiek stuk’, in: Apologie van Willem van Oranje.… (Tielt-Amsterdam 1980) 71-82.

Brugmans, H., ed. Correspondentie van Robert Dudley, Graaf van Leycester en andere documenten betreffende zijn gouvernement-generaal in de Nederlanden, 1585-1588. 3 dln. (Utrecht 1931).

Brugmans, H., Geschiedenis van Amsterdam van den oorsprong af tot heden. 2 dln. in 8 bdn. (Amsterdam 1930-1933). [BGA]

Brugmans, H., Verslag van een onderzoek in Engeland naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland, in 1892 op last der Regeering ingesteld (’s-Gravenhage 1895).

Bruin, Claas, De dood van Willem den Eersten, prins van Oranje: treurspel (Amsterdam 1721).

Bruinvis, H., De regeering van Alkmaar tot 1795 (z.p. 1904).

Brutel de la Rivière, G.J., Het leven van Hermannus Moded, een der eerste calvinistische predikers in ons vaderland (Haarlem 1879). [BRHM]

Buntinx, J., Inventaris van het archief van de Raad van Vlaanderen. 9 dln. (Brussel 1964-1979). [BIRV]

Busken Huet, G., Tweede verslag van onderzoekingen naar archivalia te Parijs belangrijk voor de geschiedenis van Nederland, op last der regeering ingesteld (’s-Gravenhage 1900). [BHTV]

Bussels, C.M., ed. Inventaris van het Oud Archief van de Stad Hasselt (Brussel 1966).

Bussemaker, Th., ‘Opgave van hetgeen de Colección de Documentos Inéditos para la Historia de España betreffende onze Vaderlandsche Geschiedenis bevat’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 3e reeks 9 (1896) 352-461. [BOC]

Butkens, F.C., Trophées tant sacrés que profanes de duché de Brabant. Met Supplément. 2 dln. en 2 dln. supplement (’s-Gravenhage 1724-1726). [BTB]

Byvanck, A.W., Handschriften en boeken uit de boekerij van Oranje Nassau ter Koninklijke Bibliotheek, 1450-1702 (Haarlem 1898).

Caenegem, R.C. van, ‘Slotbeschouwing’ bij de artikelen in Apologie van Willem van Oranje … (Tielt-Amsterdam 1980) 83-93.

Caldecott-Baird, Duncan, Huurling in de Lage Landen 1572-1574 [Walter Morgan] (Haarlem 1977).

Calendar of state papers, foreign series of the reign of Elizabeth, 1558-1588. 22 dln. (Londen 1863-1936; 1966-19692). [CSP]

Campbell, M.F.A.G., ‘Vaderlandsche autografen’, De Nederlandsche Spectator 47 (1871) 367-372. [CVA]

Cappelle, Johannes Pieter van, Filips Willem, prins van Oranje (Haarlem 1828). [CFW]

Carstens, A.L., De band tussen Oranje-Nassau en Nederland (’s-Gravenhage 1948).

Catalogus der handschriften van de Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam. 4 dln. (Amsterdam 1899-1911). (zie ook: J. Hellendoorn).

Catalogus van den tentoonstelling van voorwerpen betrekking hebbende op het leven en den tijd van prins Willem I. Met hooge instemming van Z.M. den koning en van wijlen Z.K.H. den prins van Oranje, door het gemeentebestuur van Delft gehouden in de zaal van het Prinsenhof, waarin de prins den laatsten adem uitblies, juli en augustus, 1884 (Delft 1884).

Cau, C., e.a., eds. Groot Placaetboeck, vervattende de placaten, ordonnantien ende edicten van de H.M. Heeren Staten-Generael der Vereenighde Nederlanden ende van de Ed. Groot Mogende Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt; mitsgaders van de Ed. Mog. Heeren Staten van Zeelandt, bijeengebracht door ---. 9 dln. met register (’s-Gravenhage 1658-1797). [CGP]

Cazaux, Y., Guillaume le Taciturne. De la Géneralité de Bourgogne à la République des Sept provinces Unies (Parijs 1970).

Cellarius, Helmut, ‘Adolf von Schaumburg und Claude Bouton, zwei Erzieher Wilhelms von Oranien’, Nassauische Annalen 91 (1980) 298-303.

Cellarius, H., ‘ “Ons goed Moyses”: Wilhelm von Oranien und die Juden. Vorkämpfer für Toleranz’, Tribüne, Zeitschrift zum verständnis des Judentum 25 (1986) 155-164.

Cellarius, Helmut, ‘Die Propagandatätigkeit Wilhelms von Oranien in Dillenburg 1568 im Dienste des niederländischen Aufstandes’, Nassauische Annalen 79 (1968) 120-148.

Cellarius, H., ‘Wilhelm von Oranien im Urteil seiner Zeit und der Nachwelt’, Nassauische Annalen 95 (1984) 75-90.

Een christelick liet, ter eeren van sijn princelijcke Excellentie den doorluchtigen, ende hoogh-gebooren vorst Wilhelmus, prince van Orangien, &c. ... Gedruckt tot Out-Hollandt, by de kinderen van Izaak en Johannes Enschedé.... (1895).

Clarisse, Joannis, Disputatio historico-juridica inauguralis de Gulielmi I., principis Arausiae, liberi cultus divini ... (Leiden 1822).

Codex diplomaticus neerlandiscus, uitgegeven door het Historische Genootschap te Utrecht. [CDN]

Colenbrander, H.T., ‘Volk en Staat waarvoor de hoogeschool werd opgericht’, Leidsch Universiteitsblad 2 nr. 8 (1933) 3, 4.

Colenbrander, H.T., Willem van Oranje, wegbereider der christelijke vrijheid, herdacht in het Groot-Auditorium der Leidsche Universiteit (Leiden 1933).

Commelin, J., Wilhelm en Maurits van Nassau (Amsterdam 1651).

Coopmans, J.P.A., ‘Willem van Oranje en de justitie’, in: B.C.M. Jacobs en E.C. Coppens, red. Een Rijk Gerecht. Opstellen aangeboden aan prof. mr. P.L. Nève (Nijmegen 1998) 59-96.

Coppens, Thera, De vrouwen van Willem van Oranje (Baarn (19771; 19833).

Cornelissen, Anthony J.M., Wilhelmus van Nassouwe. Een nieuwe historische plaatsing (Nijmegen-Utrecht 1945).

Cornelissen, J.D.M., ‘Oranje’s inval van 1568’, Historisch Tijdschrift 12 (1933) 96-108.

Corstens, J.F., Bredaniana. 6 dln. (Breda 1895-1899). [Overdrukken uit de Bredasche Courant]. [COBR]

Cort ende warachtich verhael, van het gene dat op de Handelinge vanden Vrede nu coreelinghe tusschen den prince van Oraengien, met die Staten van Hollandt ende Zeelandt, ... aen de eene zyde: Ende die Spaensche gouuerneure der Nederlanden met den synen aen de andere zijde, tot Breda geschiet is (1575). [= Knuttel 239]

Corte openinghe der causen waerome het niet raedsam zy dat de prince van Oraignen nu tert tijt commen soude binnen der stede van Ghendt (Gent 1579). [Zonder signatuur in K.W. Swart, Willem van Oranje (1994). In: Geurts, Pamfletten (1956) W. 412].

Coster, Dirk, Delft; de romantische school; Willem van Oranje (Leiden 1967).

Coster, H.P., ‘De prins in zijn verhouding tot Groningen en Friesland’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 125-164.

Court, Pieter de la, Aesopus defensor sig erbarmende over de diepe sugten van den klagenden veenboer (’s-Gravenhage 1662). [zie Haitsma Mulier, ‘Willem van Oranje ...’ (1984) 52 e.v.].

Court, Pieter de la, De gulde legende van de stadthouders in Hollandt en West-Vrielandt, dat is eenige nodige uytbreidingen van de toetsen over de 40 stellingen van Stadthouderlycke regeeringh (Amsterdam 1663). [Zie Haitsma Mulier, ‘Willem van Oranje ...’ (1984) 53].

Cramer, A.M., ‘Twee akten van prins Willem I tot bescherming van de doopsgezinden’, Vaderlandsche Letteroefeningen 2 (1836) 249-267.

Dale, J.H. van, ‘Vergadering van de Staten van Vlaanderen 17 en 18 julij 1578’, Bijdragen tot de oudheidkunde en geschiedenis inzonderheit van Zeeuwsch-Vlaanderen I (Middelburg 1856).

Dam van Isselt, W.E. van, ‘Prins Willem van Oranje tegenover de dienstweigeraars en de ontwapenaars’, Ons Leger 19 (1933) 153.

Dankbaar, W.F., ‘Willem van Oranje. Zijn verdediging van het recht van de opstand en zijn strijd voor vrijheid van godsdienst’, in: Idem, Hoogtepunten uit het Nederlandsche calvinisme in de zestiende eeuw (Haarlem 1946) 86-125.

De l’Empire au Royaume. La principauté d’Orange ou l’histoire d’une annexion (tentoonstellingscatalogus Archives municipales d’Orange 1987). [DER]

Decavele, J., ‘De edelman Oranje en de Calvinisten’, Spiegel Historiael 19, 4 (1984) 201-206.

Decavele, J., red. Het eind van een rebelse droom. Opstellen over het calvinistisch bewind te Gent (Gent 1984).

Decavele, J., ‘Gent, het Genève van Vlaanderen’, in: Idem, Het einde van een rebelse droom.

Decavele, J., ‘De mislukking van Oranjes “democratische” politiek in Vlaanderen’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 99 (1984) 626-650.

Decavele, J., Vlaanderen tussen Spanje en Oranje. Willem de Zwijger en de Lage Landen in de zestiende eeuw (Gent 1984).

Dek, A.W.E., De afstammelingen van Juliana van Stolberg tot aan het jaar van de vrede van Munster, Spiegel der Historie 3 (1968) 226-304.

Dek, A.W.E., Genealogie der heren en graven van Egmond (Zaltbommel 1970).

Dekker, Piet, Godert van Bocholt, enige heer, grootgrondbezitter en zoutzieder van de Zijpe. Een van de oudste en trouwste dienaren van prins Willem van Oranje (Schoorl 1998). [DGB]

Delaborde, J., Louise de Coligny, princesse d’Orange. 2 dln. (Parijs 1890).

Delen, Marie-Ange, Het hof van Willem van Oranje (Amsterdam 2002) [Handelsuitgave van Hof en hofcultuur rondom Willem van Oranje (1533-1584). Diss. Leiden 2001].

Delen, M.A.D., M.J.M. Hageman en C.G. Weijers, Honderd jaar terug en één jaar verder. De Willem van Oranje-herdenking herdacht, 14 januari - 11 februari 1985 (Nijmegen 1985). [Tentoonstelling over de herdenking van 1884].

Delepierre, O. en F. Priem, Précis analytique des documents que renferme le Dépôt des Archives de la Flandre Occidentale à Bruges. 12 dln. (Brugge 1840-1858). [DAFO]

Delfos, L., ‘Die >verschollene< Urkunde der Utrechter Union’, Archiv für Urkundenforschung 14 (1936) 454-471

Demandt, K.E., ‘Burgund - Habsburg - Nassau/Oranien. Ein Beitrag zur europäischen Standortbestimmung des Hauses Nassau-Oranien’, Nassauische Annalen 96 (1985) 95-107.

Demandt, K.E., Laterculus notarum. Lateinisch-deutsche Interpretationshilfen für spätmittelalterliche und frühneuzeitliche Archivalien (Marburg 1974).

Demandt, K.E., ‘Wilhelm I von Nassau, Prinz von Oranien, und die Bedeutung und Stellung des Abfalles der Niederlande im Rahmen der europäische Revolutionen. Ein Essay’, Nassauische Annalen 68 (1969) 121-136.

Derks, S.J.K.J., ‘Hoe “een liefhebber der waerheydt” over Willem van Oranje dacht’, Historisch Tijdschrift 12 (1933) 109-121.

Despretz, A., ‘De instauratie der Gentse calvinistische Republiek (1577-1579)’, Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent 17 (1963) 119-229.

Deursen, A.Th. van, ‘Het geloof van Willem van Oranje’, Neerlandia 88 (1984) 153-155.

Deursen, A.Th. van, ‘Oranjeherdenking mislukt door onduidelijke mythevorming’, De Nieuwe Rotterdamse Courant (23 juli 1984). [Herdrukt in: Neerlandia 88 (1984) 213-214].

Deursen, A.Th. van, Willem van Oranje. Een biografisch portret (Amsterdam 1995).

Deutschland und Europa in der Neuzeit. Festschrift für Karl Otmar Freiherr von Aretin zum 65. Geburtstag herausgegeben von R. Melville, C. Scharf e.a. 2 dln. (Stuttgart 1988).

Diegerick, I.L.A., Inventaire analytique et chronologique des chartes et documents appartenant aux archives de la ville d’Ypres. 7 dln. (Brugge 1853-1868).

Diegerick, I.L.A., ‘Lettres inédites de Georges de Lalaing, comte de Rennenbourg’, Compte rendu des séances de la Commission royale d’Histoire, ou Recueil de ses bulletins 2e serie 10 (1858) 107-164.

Diegerick, I.L.A., Lettres inédites de Pierre de Melun, prince d’Espinoi (Tournai 1853). Overdruk uit: Mémoires de la Société historique et litteraire de Tournai I. [DLPM]

Diegerick, M.J. [= I.L.A.], ‘Documents concernant la Pacification de Gand qui se trouvent aux archives communales de la ville d’Ypres’, Compte rendu des séances de la Commission royale d’Histoire, ou Recueil de ses bulletins 4e serie 3 (1876) 385-444. [DDPG]

Dieren, J.P. van, ed. Chronijcke van Antwerpen sedert het jaer 1500 tot 1575 (Antwerpen 1843). [Nieuwe editie van Antwerpsch Chronijkje... Leiden 1743].

Dierickx, M., ‘Nieuwe gegevens over het bestuur van de hertog van Alva in de Nederlanden’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 18 (1963) 167-192.

Dierickx, M., ‘La politique religieuse de Philippe II dans les anciens Pays-Bas’, Hispania 16 (1956) 130-143.

Dillenburg 1568-1968. Beiträge zur Nassau-Oranischen Geschichte (Dillenburg 1968).

Ditzhuyzen, R.E. van, Oranje-Nassau. Een biografisch woordenboek (Bloemendaal 1992).

Dodt, J.J., ed. ‘Brieven van den prins van Oranje aan de Staten van Utrecht’, Kronijk van het Historisch Gezelschap te Utrecht 4 (1848) 268-272.

Dönges, C., Unterstützungen der Dillenburger Stammlande des Prinzen von Oranien in de niederländischen Freiheitskämpfen (Dillenburg 1909).

Dommisse, C.P.I., De geschiedenis van de Westpoort te Vlissingen en de in een harer torens gevestigde Oudheidskamer, in verband met de historie der stad (Vlissingen 1903). [DWV]

Doren, P.J., Inventaire des Archives de la ville de Malines. IV: Lettres missives II; V: Lettres missives III (Mechelen 1859-1876). [DIM]

Douglas Lockhart, Paul, Frederick II and the Protestant cause: Denmark’s role in the Wars of Religion, 1559-1596 (Leiden 2004).

DPE, Toetze op het lasterschrift ’t onrecht genaemt stadhouderlyke regeeringe van Holland en West Vriesland. (Leiden 1662). [zie Haitsma Mulier, ‘Willem van Oranje...’ (1984) 52 e.v.].

Driessche, E. van, Willem van Oranje; Antwerpen in 1583. Een geschiedkundig drama in 5 bedrijven (Antwerpen 1867).

Drossaers, S.W.A., ‘De prins en het prinsdom Orange’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 289-300.

Dülfer, K., Gebräuchliche Abkürzungen des 16.-20. Jahrhunderts (Marburg 1973).

Dumont, G.-H., La vie aventureuse d’Antoine van Bomberghen, compagnon de lutte de Guillaume le Taciturne (Antwerpen 1952).

Durme, M. van, Antoon Perrenot, bisschop van Atrecht, kardinaal van Granvelle, minister van Karel V en van Filips II (1517-1586). Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen en Schone Kunsten van België, Klasse der Letteren nr. 18 (Brussel 1953).

Durme, M. van, El Cardenal Granvela (1517-1586); Imperio y revolución bajo Carlos V y Felipe II (Barcelona 1957).

Durme, M. van, ‘Plantin, Granvelle et quelques documents inédits ou non publiés dans la correspondence’, De Gulden Passer 34 (1956) 88-103.

Dussen, W.F.G.L. van der en M.P. Smissaert, eds. Genealogische kwartierstaten van Nederlandsche geslachten (’s-Gravenhage 1865).

Duval, J.J.Th., Specimen iuris publici Belgici sive Dissertatio historico-politico-diplomatica de vera mente Foederis Trajectini circa Gubernatores Hollandiae et Zeelandiae . . . (Leiden 1789). [DSIP]

Duym, Jacob, Het moordadich stvck van Balthasar Gerards, begaen aen den doorluchtighe prince van Oraingen 1584, vergeleken met Auriacus sive Libertas saucia (1602) van Daniël Heinsius; ingeleid en van aant. voorz. door L.F.A. Serrarens en N.C.H. Wijngaards (Zutphen z.j.).

Eekhof, A., ‘Bij de afbeeldingen’, Stemmen des Tijds 22 (1933) I, 409-412. [EBA]

Eekhof, A., ‘De godsdienstige beteekenis van prins Willem van Oranje’, in: De Hervorming Herdacht 1517-1917 (Utrecht 1917) 130-144.

Een claer vertooch der heymelijcke raetslaghen ende practijcken die de ghemeyne vyanden ghebruycken om dese Nederlanden wederomme der Spaensche tyrannie ende inquisitie te onderworpen (Gent 1583). [= Knuttel 661]

Eiermann, A., Lazarus von Schwendi, Freiherr von Hohenlandsberg, ein deutsche Feldoberst und Staatsmann des XVI. Jahrhunderts (Freiburg im Breisgau 1905).

Ekkart, R.E.O., ‘Een portretreeks uit de tweede helft van de zestiende eeuw. Daniël van den Queborn als portrettist van Willem de Zwijger en zijn gezin’, Jaarboek Vereniging Oranje-Nassau Museum (1982) 17-34.

Elias, H.J., ‘Justus Lipsius over staatsgodsdienst en gewetensvrijheid’, Vlaamse arbeid (1923) 1-16.

Emmius, Ubbo, Guilhelmus Ludovicus comes Nassovius... Acc. ... domus Nassoviae genealogicum (Groningen 1621).

Engelberts Gerrits, G., Het leven, de bedrijven en lotgevallen van Willem den Eerste, prins van Oranje (Amsterdam 1827).

Enno van Gelder, H.A., ‘De godsdienst van Willem van Oranje’, in: Idem, Van Pacificatie.… (1964) 80-114.

Enno van Gelder, H.A., ‘De oorzaken der scheiding van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden in de 16e eeuw’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 10 (1939) 145-158.

Enno van Gelder, H.A., Van Beeldenstorm tot Pacificatie (Amsterdam-Brussel 1964).

Enno van Gelder, H.A., ‘Prins Willem van Oranje 24 april 1533 - 10 juli 1584’, De Socialistische Gids 18 (1933) 249-272.

Enno van Gelder, H.A., ‘Het streven van prins Willem van Oranje 1568-1572’, De Gids 97 (1933) 153-189. Herdrukt in: Idem, Van Beeldenstorm tot Pacificatie, 115-137.

Erens, A., ‘Prins Willem als leider der oppositie van hooge adel en geestelijkheid’, in: Wilhelmus van Nassouwe (Middelburg 1933) 39-57.

Ernst, Viktor, ed. Briefwechsel des Herzogs Christoph von Wirtemberg. 4 Bde (1550-1559) (Stuttgart 1899-1907).

Esclercissement de l’advis publié au nom du prince d’Orange avec une corolaire (1583).

Essen, L. van der, ‘De raadsheer d’Assonleville en zijn houding betreffende vrede en vredehandel met de Nederlandse “Rebellen” in de jaren 1578 en 1579’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 7 (1953) 183-197.

Evans, R.J.W., The making of the Habsburg Monarchy, 1550-1700 (Oxford 1979).

Evennett, H. Outram, The Cardinal of Lorraine and the Council of Trent. A study in the Counter-Reformation (Cambridge 1930). [ECL]

Eyffinger, A., ‘De portretten van Prins Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon door Hendrik Goltzius’, Jaarboek Vereniging Oranje-Nassau Museum (1982) 35-46.

Fargue, J.F. de la, Geslacht-schetse, beschryvinge en staet van den doorlugten huize en vorstendomme van Nassau (’s-Gravenhage 1740).

Fayat, H., ‘Willem van Oranje: de staatsman en zijn idee van tolerantie’, in: Herdenking Oranje (z.p. z.j.) 28-38.

Feith, J.O., Register van het archief van Groningen (Groningen 1854-1877: tweede en derde deel en eerste en tweede vervolg). [FRAG]

Ferrière, H. de la, en comte Baguenault de Buchesse, eds. Lettres de Catherine de Médicis. 10 dln. Collection de documents inédits (Parijs 1880-1909). [FLCM]

Fetter, J.C.A., De symbolische beteekenis van Willem van Oranje voor ons volk en geloofsleven (z.p. 1932).

Flament, A.J.L., ‘Hector Cornelis Dielen, een secretaris van prins Willem I?’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 9 (1922) 290-292.

Flament, A.J.L., ‘Nogmaals Lumey’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 10 (1923) 281-284.

Fontaine Verwey, H. de la, ‘The history of Guicciardini’s description of the Low Countries’, Quaerendo 12 (1981) 22-51.

Fontaine Verwey, H. de la, ‘Une oeuvre de jeunesse de Hendrik Goltzius?’, in: Miscellanea I.Q. van Regteren Altena , Hessel Miedema e.a. ed. (Amsterdam 1969).

Fontaine Verwey, H. de la, ‘Parijse banden van Willem van Oranje’, in: A.R.A. Croiset van Uchelen, red. Hellinga Festschrift, Feestbundel, Mélanges to Prof. Wytze Hellinga (Amsterdam 1980) 179-192.

Formsma, W.J., Inventaris der Ommelander archieven (’s-Gravenhage 1962).

Fosse, J. de la, Haeresis ac rebellio Hollandorum Gvillielmo Principi Auriaco asserta. Ab anno 1559 usque ad obitum eius 1584. Subnectitur Regum Hispaniarum a Burgundis et Avstriacis in singvlas Belgicae provincias plenum jus et dominium. Auctore Ioanne de la Fosse, Iurisconsulto Belga. Bruxellae Apud Godefredum Scvvartium 1644. Cum gratia et Priuilegio. (zie Vermaseren, De Katholieke...., XXV). [Pamflet]

Franz, A., ‘Ostfriesland und die Niederlande zur Zeit der regentschaft Albas, 1567-1573’, Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 11 (1895).

Frauenholz, E. von, Des Lazarus von Schwendi Denkschrift über die politische Lage des deutschen Reiches von 1574 (München 1939).

Frijhoff, W.Th.M., ‘Natie, vaderland en daarbuiten: over vaderlandgevoel en internationalisme ten tijde van Willem van Oranje’, in: Willem van Oranje lezing 2000, 5-35.

Fruin, R., ‘Een commissieboek van prins Willem I’, Handelingen en Mededeelingen van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde (1897-1898) 194-. Ook in: Idem, Verspreide geschriften VII (’s-Gravenhage) 141-151.

Fruin, R., ‘Het Latijnse origineel van Les cruels et horribles tormens de Balthazar Gerard’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 3e reeks 7 (1893) 135-145. Herdrukt als ‘De oude verhalen van den moord van prins Willem I’, in: Idem, Verspreide geschriften III (’s-Gravenhage 1901) 65-117.

Fruin, R., Het noorden op weg naar zelfstandigheid (Utrecht-Antwerpen 1961).

Fruin, R., ‘Over enige ziekten van prins Willem I, uit de aantekeningen van zijn lijfarts, Pieter van Foreest’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 3e reeks 3 (1886) 1-35. Ook in: Idem, Verspreide geschriften III (’s-Gravenhage 1901) 40-64.

Fruin, R., ‘Prins Willem in onderhandeling met den vijand over vrede (1572-1576)’, in: In Memoriam. Tafereelen uit Hollands tachtigjarigen strijd (Haarlem 1873) afl. 9; (Haarlem 1874) 275-335. Ook in: Idem, Verspreide geschriften II (’s-Gravenhage 1900) 336-384.

Fruin, R., ‘Willem de Zwijger’, Almanak der Maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen 1864, 76-. Ook in: Idem, Verspreide geschriften VIII (’s-Gravenhage 1903) 404-409.

Fruin, R., J.E.H. Hooft van Iddekinge en W.J.C. Rammelman Elsevier, eds. De oude verhalen van het beleg en ontzet van Leiden, bij gelegenheid van het derde eeuwgetijde in hun oorspronkelijken vorm herdrukt (’s-Gravenhage 1874). [FOVL]

Fruin, R. - Th. Az., Het archief van Prelaat en Edelen van Zeeland (’s-Gravenhage 1904). [FAPEZ]

Fruin, R. - Th. Az., ‘De meente van den Leusderberg’, VM OVR 2 (1892) 531-544. [FML]

Gachard, L.-P., ed. Actes des Etats Généraux des Pays-Bas. 1576-1585. Notice chronologique et analytique, par - - -. 2 dln. (Brussel-’s-Gravenhage 1861-1866). I: 6 septembre 1576-14 août 1578; II: 15 août 1578-30 décembre 1580. [GAEG]

Gachard, L.-P., ed. Analectes historiques. Séries I à XVII. 6 dln. (Brussel 1856-1871). [GAH]

Gachard, L.-P., ed. ‘[Memoire de Granvelle] Contre l’escript du prince d’Orange [publié en 1568]’, Compte-rendu des Séances de la Commission Royale d’Histoire, ou recueil de ses Bulletins 1e serie 4 (1841) [79], 112-123.

Gachard, L.-P., ed. Correspondance de Guillaume le Taciturne, prince d’Orange, publiée pour la première fois; suivies de pièces inédites sur l’assassinat de ce prince et sur les récompenses accordées par Philippe II à la famille de Balthasar Gérard. 6 dln. (Brussel-Leipzig-Gent 1847-1857). [GCGT]

Gachard, L.-P., ed. Correspondance de Philippe II sur les affaires des Pays-Bas [1558-1577], publiée par - - -. 5 dln. (1848-1879). [GCPH]

Gachard, L.-P., Lettre à MM. les questeurs de la Chambre des Représentants, sur les documents concernant les anciennes Assemblées Nationales de la Belgique, qui existent dans les archives de Simancas et dans la bibliothèque de Madrid (Bruxelles 1845).

Gachard, L.-P., ed. ‘Notice des archives de M. le duc de Caraman, précédée de Recherches historiques sur les princes de Chimay et les comtes de Beaumont’, Compte-rendu des Séances de la Commission Royale d’Histoire, ou recueil de ses Bulletins 1e serie 11-1 (1846) 109-256. [GNA]

Gachard, L.-P., ‘Proscription de Guillaume le Taciturne par Philippe II’, Bulletin de l’Academie Royale des Sciences et Belles Lettres de Bruxelles, 2e serie dl. 1 = dl. 24 (1857) 439-467.

Gaillard, A., ed. Inventaire des mémoriaux du Grand Conseil de Malines. 2 dln. (Brussel 1900-1903).

Gaillard, V., De l’influence de la Belgique sur les Provinces-Unies sous le rapport politique et intellectuel depuis l’abdication de Charles-Quint jusqu’à la paix de Munster (1555-1648) (Brussel 1855).

Gedrukte Resolutiën van de Heeren Staaten van Holland en Westvriesland 1524-1584. [GRSH]

Gelder, J.G. van, ‘De opdrachten van de Oranje’s aan Thomas Willeboirts Bosschaert en Gonzales Coques’, Oud Holland 64 (1949) 40-56.

Gelder, J.J. de, Brieven en andere bescheiden rakende het beleg van Alkmaar in 1573 (Alkmaar 1865). [GB]

Gelder, J.J. de, ‘Een geteekend portret van prins Willem I’, Onze Kunst jg. 22, dl. 41 (1925) 97-102.

Gelderen, M. van, The political thought of the Dutch revolt 1555-1590. Ideas in Context (Cambridge 1992).

Génard, P., ed. ‘Personen te Antwerpen in de XVIe eeuw voor het “feit van religie” gerechtelijk vervolgd: lijst en ambtelijke bijhoorige stukken’, Antwerpsch Archievenblad X, 1-471; XI, 1-471. [GPAX]

Génard, P., ed. ‘Verzameling getiteld: Collegiale Actenboecken van 1577-1583’, Antwerpsch Archievenblad XV, 1-470; XVI, 1-316; XVII, 308-479; XVIII, 163-482. [GVCA]

Gerlo, Aloïs, en Rudolf De Smet, eds. Marnixi Epistulae. De briefwisseling van Marnix van Sint-Aldegonde. Een kritische uitgave. 3 dln. (Brussel 1990-1996). [GSME]

Gerlo, A., ‘Oranje en Marnix’, in: Willem van Oranje 1584-1984. Herdenking door de Koninklijke Academiën van België, Brussel, 12 oktober 1984 (Brussel 1984) 17-27.

Geurts, P.A.M., ‘De graaf van Horne, Filips van Montmorency, 1524-1568’, Spiegel der Historie 3 (1968) 105-144.

Geurts, P.A.M., De Nederlandse opstand in de pamfletten 1566-1584 (Nijmegen 1956; Utrecht 19782).

Geyl, P., ed. Wilhelmus van Nassouwe, uitgegeven ter gelegenheid van het IVde eeuwfeest der geboorte van prins Willem van Oranje (Middelburg 1933).

Gijsberti Hodenpijl, C., ‘De oprichting van het mausoleum der Oranjes’, Elseviers Geïllustreerd Maandblad 19 (1900) 152-168.

Glawischnig, R., Niederlande, Kalvinismus und Reichsgrafenstand 1559-1584. Nassau-Dillenburg unter Graf Johann VI. Schriften des Hessischen Landesamtes für geschichtliche Landeskunde 36 (Marburg 1973).

Goethals, F.V., Dictionnaire généalogique et héraldique des familles nobles du royaume de Belgique. 4 dln. (Brussel 1849-1883).

Goltzius, Henricus, Ordo apparatusque funebris Guilelmi illust. Pr. Auraicae comitis Nassaviae (z.p. z.j.).

Goosens, Aline, Le comte Lamoral d’Egmont (1522-1568): les aléas du pouvoir de la haute noblesse à l’aube de la révolte des Pays-Bas. Analectes d’histoire du Hainaut 8 (Mons 2003).

Goossens, Th., ‘Willem van Oranje, Heer van Grave’, Historisch Tijdschrift 12 (1933) 81-95. [GWO]

Gorris, G., ‘Nabeschouwingen over de herdenkingsfeesten van prins Willem van Oranje’, Studiën 121, 66 (1934) 70-.

Gorris, G., ‘De politiek van Willem van Oranje in het godsdienstige. Een kort wederwoord aan H. Enno van Gelder’, Historisch Tijdschrift 13 (1934) 60-62.

Gout, M. en M.A Verschuyl, Nieuwe Kerk Delft en grafmonument Willem van Oranje (Delft 1989).

Graaf, H.H.A. de, ‘Oude strafwetgeving voor ons krijgsvolk’, Militair Rechterlijk Tijdschrift 49 (1956) 138-144.

Grauwels, J., m.m.v. M. Van der Eycken, Regestenlijst van de oorkonden van de benediktijnerabdij van Sint-Truiden (Rijksarchief te Hasselt; Brussel 1993). [GERO]

Grijpskerke, Jacob van, ’t Graafschap van Zeeland ... onder haare graven tot den jaare 1579 (Middelburg 1882). [GGZ]

Groen van Prinsterer, G., ed. Archives ou correspondance inédite de la Maison d’Orange-Nassau. Première série. Supplément (Leiden 1847). [GPAS]

Groen van Prinsterer, G., ‘Over prins Willem I, gelijk hij uit zijne briefwisseling nader gekend wordt’, Verslagen en mededeelingen door de Vier Klassen van het Instituut, II, 281. Ook in: Idem, Verspreide Geschriften II, 298.

Groendijk, Albert, Willem van Oranje (Bussum 1983).

Groenendijk, L.F., ‘Een werk van Jean Taffin als bron voor een puriteins “domestic conduct book” ’, Documentatieblad Nadere Reformatie 3 (1979) 27-32.

Groenveld, S., ‘Filips van Montmorency, graaf van Horn (1524-1568). Een Habsburgs edelman tussen vorstenmacht en verzet’, Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 139 (2003) 39-99.

Groenveld, S., ‘Ter inleiding: Willem van Oranje. Een hoog edelman’, Spiegel Historiael 19, 4 (1984) 158-162.

Groenveld, S. en H.L.Ph. Leeuwenberg, ed. De Unie van Utrecht. Wording en werking van een verbond en een verbondsacte (’s-Gravenhage 1979).

Grol, H.G. van, Het beheer van het Zeeuwsche zeewezen 1577-1587 (Vlissingen 1936).

Grol, H.G. van, ‘Het Zeeuwsch prijzenhof te Vlissingen. Bijdragen tot de geschiedenis der kaapvaart in de eerste jaren van den 80-jarigen oorlog’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 4 (1917) 1-46.

Gross, L., Die Geschichte der deutschen Reichshofkanzlei von 1559 bis 1806 (Wenen 1933).

Grotefend, H. en Th. Ulrich, Taschenbuch der Zeitrechnung des Deutschen Mittelalters und der Neuzeit (Hannover 1960).

Grothe, J.A., ‘Brief van prins Willem van Oranje, ged. 1 november 1572 aan de regering der stad Amsterdam’, Kronijk van het Historisch Genootschap te Utrecht 10 (1854) 160-163.

Grundings, J. en J.F. Klotsch, eds. ‘Versuch einer Lebensgeschichte der prinzessin Anna, Churfürst Moritzens Tochter, und Gemahlin Prinz Wilhelm des ersten von Oranien’, in: Sammlung vermischter Nachrichten zur Sächsischen Geschichte 11 (Chemnitz 1776) 228-322.

Guillaume, B., Histoire des Bandes d’Ordonnance des Pays-Bas (z.pl. 1873).

Haak, S.P., ‘Een verslag van den landdag te Arnhem in september 1578 gehouden’, Bijdragen en Mededeelingen Gelre 30 (1927) 219-223. [HVL]

Haar, Jaap ter, Willem van Oranje. Uit de geschiedenis van de Lage Landen (Weesp 1984).

Häpke, R., ed. Niederländische Akten und Urkunden zur Geschichte des Hanse und zur deutschen Seegeschichte. I: 1531-1557 (München-Leipzig 1913); II: 1558-1669 (Lübeck 1923). [HNAU]

Hahlweg, W., Die Heeresreform der Oranier und die Antike (Berlijn 1941).

Haitsma Mulier, E.O.G. en A.E.M. Janssen, red. Willem van Oranje in de historie 1584-1984. Vier eeuwen beeldvorming en geschiedschrijving (Utrecht 1984).

Hallema, A., ‘Antwerpen en de prins van Oranje in 1577. “Wellecom” en “Adieu” der Antwerpsche Rederijkers Kamer’, Stemmen des Tijds 23 (1934) II, 66-73.

Hallema, A., ‘Een militaire traditie van eeuwen verbroken. Militaire aanstellingsakten van prins Willem van Oranje en prins Maurits ten behoeve van de verdediging van de vesting Willemstad uit de jaren 1583 en 1587’, Ons Leger 39, 7 (1955) 10-14. [HMT]

Hamel, J.A. van, Wat de Zwijger nú tot ons zegt. Een beschouwing uit het verleden voor het heden (Haarlem 1933).

Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, zie: Bulletin de la Commission Royale.

Handt-vesten en privelegien der steden Alckmaer en Hoorn (Enkhuizen, Egbert vanden Hoof, 1667). [HAH]

Handvesten, privilegien, costuymen, ende willekeuren der stadt Aemstelredam (Hoorn 1624).

Handvesten; ofte privilegien ende octroyen, mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnantien en handelingen der stad Amstelredam. H. Noordkerk ed. 2dln. (Amsterdam 1748). [HAMST]

Hardenberg, H., Het archief van de curatoren der Leidsche Universiteit. 1e ged. (1574-1815) (Leiden 1935).

Harrison, Fr., William the Silent (Londen 1897). Nieuwe ed. (1973).

Hart, G. ’t, Historische beschrijving der vrije en hoge heerlijkheid Heenvliet (Den Helder 1949) [HHBHH]

Haslinghuis, E.J., ‘Hofstaat en hofleven van prins Willem I’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 269-288.

Hasselt, G. van, Stukken voor de vaderlandsche historie uit de verzameling van Mr. G. van Hasselt. 4 dln. (Arnhem-Amsterdam 1792-1793). [HSVH]

Hatzfeld, L., Die Nassauischen Voraussetzungen der niederländischen Rebellion von 1568 (Diss. Marburg a.d. Lahn 1953).

Hatzfeld, L., ‘Zur Geschichte des Reichsgrafenstandes’, Nassauische Annalen 70 (1959) 41-54.

Heckmann, K., ‘Graf Ludwig der Ältere von Wittgenstein und Prinz Wilhelm von Oranien, der Befreier der Niederlande’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 4 (1934) 23-29.

Heeringa, K., ‘De leiders der Staten van Zeeland in de jaren 1577-1580’, Archief, vroegere en latere mededeelingen voornamelijk in betrekking tot Zeeland, 1918, 1-41.

Hefner, O.T. von, Stammbuch des blühenden und abgestorbenen Adels in Deutschland, herausgegeben von einigen deutschen Edelleuten. 4 dln. (Regensburg 1860-1866).

Heil, Dietmar, Die Reichspolitik Bayerns unter der Regierung Herzog Albrechts V. (1550-1579) (Göttingen 1998).

Hellendoorn, J., Catalogus der handschriften van de Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam (Amsterdam 1899-1903).

Henche, A., ‘Dillenburger Verordnungen während des Exils Wilhelms von Oranien (1567-1572)’, Nassauische Blätter 13 (1933) 98-.

Heppe, H., ed. Epistolae quas Theodorus Beza ad Wilhelmum IV Hassiae Landgravum misit (Marburg 1860).

Heppe, H., Geschichte der hessischen Generalsynoden von 1568-1582. Nach den Synodalakten zum ersten Male bearbeitet und mit einer Urkundensammlung (1847).

Herckenrode, J.S.F.J.L. de, Nobiliaire des Pays-Bas et du comté de Bourgogne. 2 dln. (Gent 1862-1865).

Herenius-Kamstra, Ans, Willem van Oranje 1533-1584. De prins, de mens, de staatsman (Ede 1983).

Hermans, C.R., Verzameling van charters en geschiedkundige bescheiden betrekkelijk het land van Ravestein. I (’s-Hertogenbosch 1850). [HVCLVR]

Hertog, A. den, Willem van Oranje. Beelden uit het leven van prins Willem van Oranje, Vader des Vaderlands (Leiden 1932).

Herwerden, P.J. van, Lodewijk van Nassau. Een leven gewijd aan de Nederlanden (Assen 1939).

Hessels, J.H. ed., Ecclesiae Londino-Batavae Archivum. Epistulae et Tractatus cum Reformationis tum Ecclesiae Londino-Batavae Historiam illustrantes. 3 dln. in 4 bdn. (Cambridge 1887-1897). [HELBA]

Hettema, H., ‘De route van prins Willem in 1568 (met twee kaartjes)’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 6e reeks 3 (1926) 1-36, 312.

Hettema, H., ‘Tiel in het begin van onze opstand’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 9 (1938) 94-103.

Heugten, W. van, ‘De opstand, Willem van Oranje en de grensstreken in Frankrijk en Duitsland. Een historische schets’, Jaarboek Zannekin 6 (1984) 53-62.

Hilman, Johannes, Willem de Eerste, prins van Oranje: treurspel (Amsterdam 1848).

Hinderdael, S., Marnix van St. Aldegonde voor den Rijksdag te Worms (Den Haag 1941).

Hoefer, F.A., ‘Aanteekeningen omtrent de vesting Harderwijk’, Bijdragen en Mededeelingen Gelre 27 (1924) 49-87. [HAVH]

Hoehlbaum, K., ‘Ostfriesland und die Niederlande, 1568-1571. Zur Geschichte der Wassergeussen. Kölnische Beiträge’, Mittheilungen aus dem Stadtarchiv von Köln 6. Heft 17 (1889) 53-120.

Hoeven, G.G. van der, Geschiedenis der vesting Breda (Breda 1886; Facsimile-editie Schiedam 1974).

Hof, W.J. op ’t, ‘Aanvulling op: Een werk van Jean Taffin als bron voor een puriteins “domestic conduct book” ’, Documentatieblad Nadere Reformatie 3 (1979) 121-125.

Hofdijk, W.J., Een lauwerkrans op des Zwijgers graf (’s-Gravenhage 1884).

Hofman, J.H., ‘Eed, door graaf Jan van Nassau als stadhouder van Gelderland afgelegd op maandag 2 juli 1578’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 3e reeks 4 (1888) 227-228.

Hofman, J.H., ‘Huwelijk van prins Willem van Oranje met Anna van Egmond’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 14 (1893) 69-88.

Hofman, J.H., ‘Sprokkels uit het oude kerspel van Benschop’, Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht 16 (1888) 137-151. [HSB]

Hoghendorp, G. van, Trver-spel van de moordt begaen aen Wilhem bij der gratie Gods prince van Oraengien, etc. (Amsterdam 1617).

Hollaender, Alcuin, ‘Wilhelm von Oranien und Strassburg 1568 und 1569’, Zeitschrift für die Geschichte des Oberrheins NF 21 (1906) 50-98.

Hollands op-comst oft bedenkingen op de schaadelyke geschriften, genaamt ‘Graaflyke regeeringhe’ en interest van Van Holland uitgegeven door VDH’ ten dienste van alle liefhebbers, die de waare interest des lands beminnen, vergadert door JC. (Leiden 1662). [zie Haitsma Mulier, ‘Willem van Oranje...’ (1984) 52 e.v.].

Hoogers, Leo en S.Groenveld., eds. Willem de Zwijger herdenking 1984: 1584-1984 (’s-Gravenhage 1984).

Horden, P., ‘Willem van Oranje en Vianen’, Tijdschrift voor Geschiedenis 65 (1952) 213.

Horst, J.J. van der, ‘Diner van Willem de Zwijger te Veere, 10 april 1580’, Dietsche Warande 5.

Houben, L.G.A., Geschiedenis van Eindhoven (z.p. 1889-1890; 19782). [HGE]

Houtzager, H.L., ‘Enkele medici rond de prins van Oranje en het postmortale onderzoek van de prins’, Jaarboek van de Vereniging Oranje-Nassau Museum (1984) 84-102.

Houwaert, J. B., Declaratie van die triumphante Incompst vanden ...prince van Oraingnien , binnen die princelijcke stadt van Brussele, geschiet in t’iaer..., duysent, vijfhondert, achtentseuentich, den achthiensten septembris. Beschreuen, ende ghecomponeert, door Jehan Baptista Houwaert, conseillier, ende meester ordinaris vande Rekeninghen...des conincx in Brabant (Antwerpen 1579). [= Knuttel 320].

Hubner, J., Genealogische tabellen, of geslacht-rekenkundige tafelen. Het eerste deel. Bestaande in driehondert en drie-en-dertig voorstellingen (Leiden 1735).

Huguerye, M. de la, Mémoires inédits, publiés .. par A. de Ruble. 3 dln. (Parijs 1877-1880).

Huizinga, J., ‘Uitzichten: 1533, 1584’, De Gids 97 (1933) 136-152. Ook in Dez., Verzamelde werken 2 (Haarlem 1948) 35-49.

Hullu, J. de, ‘De stichting der parochie Veenendaal’, Archief voor de geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht 27 (1901) 261-286. [HSV]

Hulshof, A., Verslag van een onderzoek te Parijs naar handschriften en bescheiden belangrijk voor de geschiedenis van Nederland ingesteld (Utrecht 1912).

Hulst, W.G. van de, Willem van Oranje. Vader des Vaderlands (’s-Gravenhage 19849). [oorspr. titel: Prins Willem. Vader des Vaderlands (1933)].

Hulzen, A. van, De grote geus en het falende driemanschap (Hilversum 1995).

Hulzen, A. van, Utrecht in 1566 en 1567 (Groningen-Batavia 1932).

Husmeier, Gudrun, Graf Otto IV. von Holstein Schaumburg (1517-1576): Landesherrschaft, Reichspolitiek und Niederländischer Aufstand (Bielefeld-Gütersloh 2002).

Huyg, A., ‘Oranje en Egmond’, in: Egmondiana (1945) 33-35. [HOE]

Incomste van den ... prince van Orangien binnen der vermaerde coopstadt van Amsterdam den XVIIen Martii 1580 ... (Antwerpen z.j.). [= Knuttel 530]

Iongh, H. de, William the Silent and the Dutch Revolt (Londen 1974).

Irmisch, Thilo, ‘Beiträge zur Kenntnis der Beziehungen, welche zwischen dem Prinzen Wilhelm I. von Oranien (dem Schweigsamen) und dem Grafen Günther XLI. von Schwarzburg und dessen Hause bestanden’, in: Idem, Beiträge zur Schwarzburgischen Heimathskunde. Band I. (Sondershausen 1905) 155-210.

Jaarboek Die Haghe, Bijdragen en mededelingen. [DHBM]

Jacobs, E., ‘Juliana, Gravin van Schwartzburg de zuster van prins Willem van Oranje’, in: Krämer e.a., Je maintiendrai I (Leiden 1905) 140-172.

Jager, H. de, ‘Attestatie voor de predikanten van de Augsburgsche Confessie te Antwerpen, afgegeven door prins Willem I’, in: Studiën en Bijdragen op ’t gebied der historische theologie 3 (1876) 550-551. [JAP]

Janssen, A.E.M., ‘Het verdeelde huis. Prins Willem van Oranje en graaf Jan van Nassau bij de totstandkoming van de Unie van Utrecht’, in: Groenenveld en Leeuwenberg, De Unie van Utrecht (’s-Gravenhage 1979) 101-135.

Janssen, A.E.M., ‘Prins Willem van Oranje in het oordeel van tijdgenoten’, in: Haitsma Mulier, E.O.G. en A.E.M. Janssen eds., Willem van Oranje ... (Utrecht 1984) 9-31.

Janssen, L.F.J., ‘Onuitgegevene berigten over den afval van graaf Willem van den Berg van zijnen schoonbroeder prins Willem I, ten tijde van Don Juan van Oostenrijk’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde I (1837) 49-69.

Janssens, P., ‘Willem van Oranje aan het Brussels hof 1549-1559’, Spiegel Historiael 19, 4 (1984) 174-180.

Japikse, N., ed. Correspondentie van Willem den Eerste, prins van Oranje. Eerste deel (1551-1561) (’s-Gravenhage 1934). [Zie ook: H. van Alphen, Correspondentie van den prins van Oranje]. [JC]

Japikse, N., ‘Middelburgs Remonstrantie betreffende de afzwering van Philips II’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 6 (1919) 330-336.

Japikse, N., ‘Prins Willem en de Generale Unie (1576-1581)’, in: Wilhelmus van Nassouwe (Middelburg 1933) 145-157.

Japikse, N., ed. Resolutiën der Staten-Generaal van 1576 tot 1609, bewerkt door ---. 14 dln. Rijks Geschiedkundige Publicatiën (’s-Gravenhage 1915-1970). [JR]

Jardine, Lisa, The awful end of Prince William the Silent: the first assassination of a head of state with a hand-gun ( New York 2005).

Jensma, Th.W., ed. Acta van de Kerkeraad der Nederduitsche gereformeerde kerk te Dordrecht 1573-1579 (Dordrecht 1981).

Jensma, Th.W., ‘Officiële ontvangsten en plechtigheden in het 15e en 16e eeuwse Dordrecht’, Kwartaal & Teken van Dordrecht 10 (1984) 1-17.

Jensma, Th. W., ‘Van de droefyge doot van myn heere de prince’, Kwartaal & Teken van Dordrecht 10 (1984) 21-22.

Jobse, P., ‘Jan van Nassau en de Unie van Utrecht 1577-1579’, Utrechtse Historische Cahiers 5, 1 (1984) 1-53.

Jong, C. de, ‘Die aanleiding tot die herdenking van prins Willem I van Oranje’, in: Idem, ed. Onder die ban van die prins (Pretoria 1985) 1-4.

Jong, C. de, ‘Herdenking van prins Willem I van Oranje te Pretoria in 1933’, in: Idem, ed. Onder die ban van die prins (Pretoria 1985) 11-12.

Jong, C. de, ed. Onder die ban van die prins. Verslag van die herdenking van prins Willem I van Oranje se sterfdag 10 julie 1584 en oorsig van die verskene geleentheidspublikasies (Pretoria 1985).

Jong, C. de, ‘Prins Willem I van Oranje-Nassau, vryheidsheld van die Nederlanders’, in: Idem, ed. Onder die ban van die prins (Pretoria 1985) 37-41, ook in: Die Voorligter, maandblad van die Nederduitse Gereformeerde Kerk 47 nr. 8 (Pretoria julie 1984) 22-23.

Jong, C. de, ‘Willem de Zwijger en Paul Kruger’ [Verslag van lezing P.J. van Winter in Utrecht, 11 oktober 1965], in: Idem, ed. Onder die ban van die prins (Pretoria 1985) 31-34.

Jonge, J.C. de, ed. Besluiten van de Staten-Generaal der Nederlanden, voor den druk in gereedheid gebragt en met aantekeningen en bijlagen vermeerderd door - - -. 2 dln. [1576, 1577] (’s-Gravenhage 1820-1831). [JBSG]

Jonge, J.C. de, ed. ‘Brieven van en over Willem den Eersten, prins van Oranje-Nassau, geschreven tusschen de jaren 1580 en 1584, aan de overheden der stad Gend’, in: Idem, Verhandelingen en onuitgegeven stukken II (Delft enz. 1827) 51-108. [JBWE]

Jonge, J.C. de, ed. Verhandelingen en onuitgegeeven stukken betreffende de geschiedenis der Nederlanden. 2 dln. (Delft-’s-Gravenhage-Amsterdam 1825-1827). [JV]

Jonge, J.K.J. de, Louise de Colligny (’s-Gravenhage 1880).

Jonge van Ellemeet, B.M. de, ed. ‘De verheffing van Arnemuiden tot stad’, Verslagen en mededeelingen. Vereeniging tot uitgave der bronnen van het oude vaderlandsche recht V 1-6 (1909) 289-296. [JVA]

Junius, Hadrianus, Epistolae, quibus accedit ejusdem vita & oratio de Artium liberalium dignitate (Dordrecht 1652). [HJE]

Jurriaanse, M.W., ‘Literatuur over prins Willem I verschenen in 1933’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 4 (1934) 102-108.

Juste, Théodore, Histoire de la révolution des Pays-Bas sous Philippe II (Brussel 1855) (nouv. éd. Brussel. 45 dln. 1884-1885).

Juste, Théodore, ‘Les Valois et les Nassau, 1572-1574’, Bulletin de l’Academie Royale des Sciences et des Belles Lettres de Belgique 2e serie 2 (1857) 582-615.

Juten, G.C.A., Beschrijving van Bergen op Zoom en omstreken (Bergen op Zoom 1924).

Kaajan, H.J.Ph.G., Archief van Mr. Paulus Buys 1572-1587. Voorlopige inventaris (’s-Gravenhage 1976).

Kalken, Frans van en Tobie Jonckheere, Marnix de Sainte Aldegonde 1540-1598 (Brussel 1952).

Kamen, Henry, The duke of Alba (New Haven-Londen 2004).

Kamp, Walter van der, ed. Willem van Oranje. 10 dln. (Hilversum 1984). [Gedramatiseerde serie voor TV in 10 delen van elk 45 minuten].

Kaptein, Herman, De Beeldenstorm (Hilversum 2002).

Kerkhistorisch Archief, verzameld door N.C. Kist en W. Moll. 4 dln. (1857-1866). [KHA]

Kernkamp, G.W., ‘De Geuzenprins’, Jaarboek der Rijksuniversiteit te Utrecht 1932-1933 (Utrecht (1934) 97-120.

Kernkamp, G.W., Van menschen en tijden dl. I. (Haarlem 1931).

Kernkamp, G.W., Baltische archivalia. Onderzoek naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland, in Stockholm, Kopenhagen en de Duitsche Oostzeesteden. RGP Kleine serie 4 (’s-Gravenhage 1909). [KBA]

Kernkamp, J.H., ‘De houding van Amsterdam in zake de aanbieding van de grafelijkheid aan de prins van Oranje’, Tijdschrift voor Geschiedenis 48 (1933) 113-119.

Kervyn de Lettenhove, J.C.M.B., ed. Documents inédits relatifs à l’histoire du XVIe siècle. 1e dl. (Brussel 1883). [KLD]

Kervyn de Lettenhove, J. C M.B., ed. Lettres et négociations. 3 dln. (Brussel 1867-1874).

Kervyn de Lettenhove, J.C.M.B. en Gilliodts van Severen, L., eds. Relations politiques des Pays Bas et d’Angleterre sous le règne de Philippe II. 11 dln. (Brussel 1882-1900). [KLRP]

Kervyn de Volkaersbeke, Ph., ed. Correspondance de François de la Noue, surnommé Bras-de-Fer, accompagnée de notes historiques et précédée de la vie de ce grand capitaine (Gent-Parijs 1854). [KVN]

Kervyn de Volkaersbeke, Ph., Notice biographique sur François de la Noue, surnommé Bras-de-fer (Gent 1848).

Kessel, G. van, Naamregister van de heeren van de Regeering der stad Haarlem, uitgegeven bij G. van Kessel, boekdrukker (1733). [KRH]

Kesteloo, H.M., Domburg in woord en beeld (Middelburg 1913).

Kiersch, H.J.P.A., Het goed recht van Oranje (Rotterdam 1893).

Kikkert, J.G., Willem van Oranje (Weesp 1983).

Kist, N.C., Bijdragen tot de vroegste geschiedenis en den toekomstigen bloei der Hoogeschool te Leiden. Eene feestgave bij de viering van haar twee honderdvijfenzeventig-jarig bestaan (Leiden 1850). [KBHL]

Kist, N.C. ed., ‘De synoden der Nederlandsche hervormde kerken onder het Kruis, gedurende de jaren 1563-1577, gehouden te Braband, Vlaanderen enz. Uit het nog onuitgegeven hs. medegedeeld door ---’, Archief kerkelijke geschiedenis van Nederland 20 (1849) 113-208.

Kleijntjens, J. - S.J., ‘Correspondentie van Willem van Oranje, Reinoud van Brederode e.a. met Adriaan van Camons, drost van Jaarsveld, heer van Nijestein’, Historisch Tijdschrift 2 (1923) 1-8. [KCAC]

Klink, H., Opstand, politiek en religie bij Willem van Oranje 1559-1568. Een thematische biografie (Heerenveen 1998). [KOPR]

Kloek, Els, Kenau. De heldhaftige zakenvrouw uit Haarlem (Hilversum 2001).

Klok, J., In naam van Oranje. Den Briel 1572-1972 (Nijkerk 1972).

Klooster, L.J. van der, ‘Drie gelijktijdige berichten over de moord op prins Willem van Oranje’, Jaarboek van de Vereniging Oranje-Nassau Museum (1984) 37-84.

Klooster, L.J. van der, ‘Het vertrek van Charlotte de Bourbon naar Heidelberg januari-februari 1572’, Jaarboek Vereniging Oranje-Nassau Museum (1982) 10-16.

Kluckhohn, A., Friedrich der Fromme, Kurfürst von der Pfalz, der Schützer der reformierten Kirche 1559-1576 (Nördlingen 1879).

Kluiver, J.H., De cartons voor het Speculum Zelandiae (Middelburg 1989).

Kluiver, J.H., ‘Daglicht of duisternis: de situering van de Zeeuwse wandtapijten in de grote zaal van het prinsenlogement’, Zeeland 1 (1992) 69-93.

Kluiver, J.H., ‘Prins Willem van Oranje en het beleg van Zierikzee’, Kroniek van het Land van de Zeemeermin 9 (1984) 55-62.

Kluiver, J.H., ‘Zeeland voor de prins’, Nehalennia 56 (1984) 21-42.

Knappert, L., ‘Prins Willem’s bezoek aan Leiden’, Leidsch Jaarboek 24 (1931-1932) 43-63.

Knappert, L., Willem I prins van Oranje, een Vader des Vaderlands (Haarlem 1933).

Knevel, P., ‘Van rebellen tot professionals: staat, samenleving en krijgsmacht’, in: Willem van Oranje lezing 2002, 7-33.

Knuttel, W.P.C., Catalogus van de pamflettenverzameling berustende in de Koninklijke Bibliotheek. Eerste deel eerste stuk 1486-1620 (’s-Gravenhage 1889) en Achtste deel/Supplement (’s-Gravenhage 1916). [KPKB]

Koenigsberger, H.G., ‘Orange, Granvelle and Philip II’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 99 (1984) 573-595.

Kolligs, H., Wilhelm von Oranien und die Anfänge des Aufstandes der Niederlande (Bonn 1885).

Koning, W., 10 Juli 1584-1884. Bijzonderheden betreffende den sluipmoord gepleegd aan de Vader des Vaderlands (Steenwijk 1884).

Kootte, T.G., Prins Willem van Oranje 1533-1584 (Delft 1984). [tent. cat.]

Korteweg, K.N., ed. Rechtsbronnen van Woudrichem en het Land van Altena (Utrecht 1948, 2 dln., WOVR 3e reeks no. 14). [KRWA]

Kossmann, E.H., ‘Willem van Oranje en de open samenleving’, in: Herdenking Oranje 11-16.

Krämer, F.J.L., E.W. Moes en P. Wagner, eds. Je maintiendrai; een boek over Nassau en Oranje. 2 dln. (Leiden 1905-1906).

Kramm, Christiaan, De Goudsche glazen (Gouda 1853).

Kretschmar, F.G.L.O. van, ‘De portretten van Louise de Coligny’, Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie 29 (1975) 81-106.

Kronijk van het Historisch Genootschap te Utrecht. 30 dln. (Utrecht 1846-1876). [KHG]

Kruse, H., ‘Geburt und Taufe der beiden frühverstorbenen Kinder des Prinzen Wilhelm aus der Ehe mit Anna von Sachsen’, Jaarverslag van de Vereeniging Oranje-Nassau Museum (1932) 30-31.

Kruse, H., Wilhelm von Oranien und Anna von Sachsen. Eine fürstliche Ehetragödie des 16. Jahrhunderts (Wiesbaden 1934). Ook in: Nassauische Annalen. Jahrbuch des Vereins für Nassauische Altertumskunde und Geschichtsforschung 54 (1934) 1-184. [KWVO]

Kühler, W.J., ‘Het Nederlandsche anabaptisme en de revolutionnaire woelingen der zestiende eeuw’, Doopsgezinde Bijdragen 56 (1919) 124-212.

Kuhn, Manfred, Pfalzgraf Johann Casimir von Pfalz-Lautern, 1576-1583 (Kaiserslautern 1959).

Kuiper, G.C., ‘Huygens, Heinsius en het grafschrift van Oranje’, Jaarboek Oranje-Nassau Museum (1984) 103-117.

Lacheret, A., L’évolution religieuse de Guillaume le Taciturne (Cahors 1904).

Lacroix, A., zie Marnix de Sainte Aldegonde.

Lademacher, Horst, Die Stellung des Prinzen von Oranien als Statthalter in den Niederlanden von 1572 bis 1584. Rheinisches Archiv. Veröffentlichungen des Instituts für Geschichtliche Landeskunde der Rheinlande an der Universität Bonn nr. 52 (Bonn 1958).

Laenen, J., Les Archives de l’Etat à Vienne au point de vue de l’histoire de Belgique. Commission royale d’histoire/Koninklijke Commissie voor Geschiedenis (Brussel 1924).

Laman Trip de Beaufort, H., Willem van Oranje. Historisch tooneelspel in vijf bedrijven (Amsterdam 1916).

Lancée, J.A.L., ‘Oranjes beeld in later ogen’, Maatstaf 29 afl. 8/9 (1981) 38-51.

Langendijk, P., Willem de Eerste, prins van Oranje, stadhouder van Holland en Zeeland. Grondlegger der Nederlandsche Vryheid (Haarlem 1762).

Lanz, Karl, ed. Correspondenz des Kaisers Karl V.: aus dem königlichen Archiv und der Bibliothèque de Bourgongne zu Brüssel. III: 1550-1556 (Leipzig 1846).

Lanzinner, Maximilian, Friedenssicherung und politische Einheit des Reiches unter Kaiser Maximilian II. (1564-1576) (Göttingen 1993).

Leclercqz, Jean-Baptiste, Procès criminelle des comte d’Egmont, du prince de Horne, et autres seigneurs flamands, fait par le duc d’Albe, de l’ordre de Philipp II. 2 dln. (Amsterdam 1753).

Ledeboer, A.M., De boekdrukkers, boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland sedert de uitvinding van de boekdrukkunst tot den aanvang der negentiende eeuw (Deventer 1872).

Leemans, W.F. en E. Leemans-Prins, Guillaume de Nassau et la principauté d’Orange 1544-1559. L’acquisition de la possession réelle par le prince (Haarlem 1969). [LGNPO]

Leemans, W.F. en E. Leemans-Prins, La noblesse de la principauté d’Orange sous le regne des Nassau et ses descendents aux Pays-Bas (’s-Gravenhage 1974).

Leenaerts, R.J., Algemeen genealogisch-heraldisch repertorium voor de Zuidelijke Nederlanden - Repertoire général généalogique et héraldique des Pays Bas Méridionaux - General genealogical and heraldic index of the Southern Netherlands. 4 dln. (Handzame 1969-1972).

Lefèvre, J., Correspondance de Philippe II sur les affaires des Pays Bas. Deuxième partie [1577-1598]. Recueil destiné à faire suite aux travaux de L.P. Gachard. 4 dln. Brussel 1940-1960.(Brussel 1937). [LCPh]

Lem, G.A.C. van der, ‘De Prins in de geschiedschrijving van de laatste halve eeuw’, in: Haitsma Mulier en Janssen, Willem van Oranje, 191-219.

Lemmink, J.Ph.S., ‘Philips Willem graaf van Buren, prins van Oranje, in Spanje 1568-1575’, Jaarboek Oranje-Nassau Museum 1995, 7-37.

Lens, J., De Vader des Vaderlands. Zijn leven in de lijst van zijn tijd geschetst, 1533-1584 (Goes 1933).

Lenting, L.E., ‘Verslag van de zending van Frans Halewijn, heer van Sweveghem, en Adolf van Meetkercke, pensionaris van het Vrije van Brugge, naar den prins van Oranje, den 22den februarij 1577’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 1 (1859) 268-287.

Leven van Willem den Eersten, prins van Oranje (’s-Gravenhage 1847).

Levoir, C.L., ‘Een testament van prins Willem I’, in: Krämer e.a., Je maintiendrai I (Leiden 1905) 137-139.

Linde, J. van der, ‘De strijd tusschen Oranje en Granvelle’, De Tijdspiegel 76 (1919) 987-1001, 1029-1045, 1082-1098.

Linde, J. van der, ‘Willem I, prins van Oranje’, Tijdschrift voor Geschiedenis, Land- en Volkenkunde 27 (1912) 129-154, 193-220.

Lindeboom, G.A., ‘Verrassing en verdediging van Bergen door Lodewijk van Nassau (1572)’, Jaarboek Oranje-Nassau Museum (1984) 7-36.

Lissenberg, J.C. en M.C. Hörster, Wilhelm van Nassau, 1559-1959 (’s-Gravenhage 1959).

Loon, W. van, H. Cannegieter, Groot Gelders Placaet-boeck, inhoudende de placaeten ende ordonnantien enz., sedert den Jaere 1543, tot den Jaere 1700, dl. I (Nijmegen 1701). [LGGPB]

Lotar, P.L., Mémoire sur l’affaire Jauregui. Anvers, mars 1582. Le cas du P. Antoine Temmerman (Brussel 1937). [LMAJ]

Lulofs, J., ‘La flotte de monseigneur le prince d’Orange [1566-1572]’, Eigen Haard 59 (1933) 249-251.

Lunsingh Scheurleer, D.F., Oranje op aardewerk. Van Willem de Zwijger tot koningin Beatrix (Lochem 1994).

Lutz, H., H.F. Schubert en H. Weber, Frankreich und das Reich im 16. und 17. Jahrhundert (Göttingen 1968).

Maclaine Pont, M.W., ‘Juliana van Stolberg’, Stemmen des Tijds 17 (1928) I, 347-363.

Mahon, Eugène, Guillaume le Taciturne, Prince d’Orange, comte de Nassau ..., et les Pays-Bas depuis l’abdication de Charles Quint jusqu’à l’année 1581 (Parijs 1852, 18532).

Marion, Denis, Guillaume le Taciturne (Parijs 1963).

Marnef, G., Antwerp in the Age of Reformation: Underground Protestantism in a Commercial Metropolis, 1550-1577 (Baltimore 1996).

Marnef, Guido, ‘Een Gentse proost in Keulen: Bucho Aytta en zijn rol in de Opstand, 1579-1581’, in: Liber amicorum Dr. J. Scheerder. Tijdingen uit Leuven over de Spaanse Nederlanden, de Leuvense universiteit en historiografie (Leuven 1987) 75-86.

Marnix de Sainte Aldegonde, Ph., Oeuvres. Ecrits politiques et historiques. Pamphlets, discours, mémoires, rapports, apologies, lettres, documents etc. Commentaire sur le siège d’Anvers. Mémoire inédit. Précédés d’une introduction par Alb. Lacroix (Brussel 1859). [LMSAE]

Martin, J.L., Dictionnaire national des communes de France (Parijs 1972).

Matthaeus, A., ed. Rerum Amorfortiarum scriptores duo inediti (Leiden 1693). [MRAS]

Meerkamp van Embden, A., ‘De prins en de Staat van eerste edele in Zeeland’, in: Prins Willem van Oranje 1533-1933 (Haarlem 1933) 101-124.

Mees, W.C., Philips Willem van Oranje (’s-Gravenhage-Rotterdam 1965).

Meesters, P., ‘Vertaling van de inleiding eener redevoering, gedaan in de Fransche taal, door Willem I, prins van Oranje, bij de vergadering der staten van Vlaanderen te Dendermonde, den 17 julij 1578, van welke redevoering kopie berust bij de archiven te Sluis’, Cadsandria (1855) 85-.

Meij, J.C.A. de, De Watergeuzen. Piraten en bevrijders (Haarlem 1980). [MW]

Meilink, P.A., ‘Rekening van Dirk van Kessel voor diensten aan den prins van Oranje over de jaren 1571-1574’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 47 (1926) 332-345.

Mémoires anonymes sur les troubles des Pays Bas 1565-1580. Avec notice et annotations par J.B. Blaes. 5 dln. (Brussel 1859-1866). [MA]

Mémoires et documents inédits pour servir à l’histoire de Franche-Comté, publiés par l’Academie de Besançon. 9 dln. (Besançon 1838-1900). [MDFC]

Menk, G., Die Hohe Schule Herborn in ihrer Frühzeit (1584-1660). Ein Beitrag zum Hochschulwesen des deutschen Kalvinismus im Zeitalter der Gegenreformation (Wiesbaden 1981).

Menk, G., ‘ “Qui trop embrasse, peu estreind”. Politik und Persönlichkeit Graf Johanns VI. von Nassau-Dillenburg 1580-1606’, Jahrbuch für Westdeutsche Landesgeschichte 7 (1981) 119-157.

Meteren, Emmanuel van, Memorien Der Belgische ofte Nederlantsche historie van onsen tijden. Inhoudende hoe de Nederlanden aenden anderen ghehecht ende aen Spaengien ghecomen zijn: met de oorsaken der inlantsche beroerten, ende oorloghen der selver, oock de veranderinghe van princen, van regimenten ende van religie mette scheuringhen, verbontenissen ende vredehandelinghen: Mede vervattende eenighe harer ghebueren ende andere landen handelingnen. Meest onder de regeeringhe van Philippus de II. Coninc van Spaengien tot synen doot, ende den wtgaenden Iare 1598. Verciert met een caerte van alle Nederlanden ende aller regeerders afbeeldinghe in coper ghesneden. Beschreven door Emmanuel van Meteren. Eensdeels int Latyn ende Hoochduytsch stuckwijs in druck wtghegeven (Delft 1599).

Meyer, A. de, Le procès de l’attentat commis contre Guillaume le Taciturne prince d’Orange 18 mars 1582. Étude critique de documents inédits. Préface de M. Léon Van der Essen (Hilversum 1933). [MAGT]

Middelkoop, E. van, Reformatie en tolerantie (Apeldoorn 1985).

Mieris, F. van, Beschrijving der stad Leyden. 3 dln. (Leiden 1762-1784).

Mieris, Fr. van, Histori der Nederlandsche vorsten, uit de huizen van Beijere, Borgonje en Oostenryk...sedert Albrecht, graaf van Holland tot den dood van Keizer Karel den Vyfden...met meer dan duizend historiepenningen...opgehelderd. 3 dln. (’s-Gravenhage 1732-1735).

Moded, Hermannus, Apologie ofte verantwoordinghe Hermanni Modedt, teghens de calumnien ende valsche beschuldiginghen ghestroeyet, tot lasteringhe des H. Euangelij, ende Zijnen Persoon door de vianden der christelijcker religie (z.p. 1567). [MAV]

Mörke, Olaf, ‘Stadtholder’ oder Staetholder’? Die Funktion des Hauses Oranien und seines Hofes in der politischen Kultur der Republik der Vereinigten Niederlande im 17. Jahrhundert. Niederlande-Studien Bd. 11 (Münster-Hamburg 1997).

Moes, E.W., ‘De portretten van Willem den Eerste’, Oud-Holland 7 (1889) 281-292.

Molhuysen, P.C., ‘De aanslag van Jaureguy op Willem I’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 6 (1848) 46-53.

Molhuysen, P.C. en Fr.K.H. Kossmann, ed. Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. 10 dln. (Leiden 1911-1937). [NNBW]

Mollenberg, C.J., ed. Onuitgegeven bronnen voor de geschiedenis van Geertruidenberg. Werken v.h. Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, Nieuwe reeks 7 (’s-Hertogenbosch 1899). [MOBG]

Monasticon Belge, Ursmer Berlière e.a., red. 3 dln. I. Province de Namur et de Hainaut (Maredsous 1890-1897). II. Province de Liège (Maredsous 1928-1929). III. Province de Flandre Occidentale (Luik 1960-1974). [MB]

Mont, Paul de, Willem de Zwijger: Toneelspel (Roermond 1933). [Bijvoegsel Roeping, maart 1933].

Montanus, Arnoldus, ’t Leven en bedryf der prinsen van Oranje, Willem de Eerste, Maurits, Frederik Hendrik, Willem de tweede, Willem de derde. Aengehecht met de daden der Nassouwsche stam, van het jaar seshondert twee en tachentig tot dese tijd: vervattende vorders een kort begriip der Nederlandsche staat, oorlogen en voorvallen zedert sestien honderd jaaren (Amsterdam 1664).

Mornay, Philippes de, seigneur du Plessis Marly, etc.: Histoire de la vie de –, Contenant outre la relation de pluisieurs evenemens notables en l’estat ... (Leiden 1647). [Naar een journaal van Charlotte Arbalestre, echtgenote van du Plessis, van 1549 tot 1606, en voortgezet door David de Liques tot 1623; uitgegeven door Jean Daillé].

Morren, Th., Het huis Honselaarsdijk (Leiden 1908). [Heruitgave met aanvullingen van H.W.M. van der Wyck en R. Meischke, Alphen a.d. Rijn 1990]

Motley, John Lothrop, Willem van Oranje. Strijder voor de vrijheid (Franeker 1948). [Bewerking en vertaling van een gedeelte van The rise of the Dutch Republic door W.A. Dekker].

Mout, M.E.H.N., ed. Plakkaat van Verlatinge 1581. Facsimile-uitgave van de originele druk (Den Haag 1979).

Mulder, A., ‘De oudste bewaard gebleven brieven van onze Middelburgse gemeente’, Doopsgezind Jaarboekje voor 1930, 29 (Assen 1929) 115-141. [DJ]

Muller, P.L., ‘Brieven van prins Willem I en van zijne derde vrouw, Charlotte van Bourbon, aan haren broeder, François de Bourbon, prins-dauphin van Auvergne’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 11 (1888) 509-520. [MBWI]

Muller, P.L., ‘Prins Willem I en Frankrijk (1576)’, Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Academie van Wetenschappen. Afdeling Letterkunde. 3e reeks 8 (1892) 125-150.

Muller, P.L., De Staat der Verenigde Nederlanden; in de jaren zijner wording, 1572-1594 (Haarlem 1872).

Muller, P.L., Willem van Oranje (Baarn 1914).

Muller Massis, IJ.D., Tien Juli 1584. Lied gewijd aan den Vader des Vaderlands (Utrecht 1884).

Naber, Joh. W.A., Prinsessen van Oranje en hare dochters in Frankrijk (Haarlem 1917).

Nagtglas, F., Levensberichten van Zeeuwen, zijnde een vervolg op P. de la Rue, Geletterd, staattkundig en heldhaftig Zeeland (Middelburg 1890-1893).

Nassauische Annalen. Jahrbuch des Vereins für Nassauische Altertumskunde und Geschichtsforschung (Wiesbaden 1911-.).

Nationale, De - Synode te Middelburg in 1581, zie: Dooren, J.P. van.

Navorscher, De. Een middel tot gedachtenwisseling en letterkundig verkeer .... 99 dln. (Amsterdam 1851-1959). [NAV]

Nederlandsche Leeuw, De. Jg. 1 (1883)- . [NL]

Neijen, A., Biographie Luxembourgeoise. Histoire des hommes distingués originaires de ce pays. 2 dln. en supplement (Luxemburg 1860-1876).

Nepveu tot Ameyde, L.J., [‘Cijferschrift in de Archives de la Maison d’Orange-Nassau’], Algemeene Konst- en Letterbode 1 (1842) 18-22. [NAC]

Nettesheim, Friedrich, Geschichte der Schulen im alten Herzogtum Geldern und in den benachbarten Landestheilen (Düsseldorf 1881).

Neurdenberg, Elisabeth en R.F.P. de Beaufort, Het mausoleum der Oranje’s te Delft (Delft 1931).

Nierop, H.F.K. van, ‘De adel en de Opstand’, Spieghel Historiael 19 (1984) 460-467.

Nierop, H.F.K. van, ‘Edelman, bedelman. De verkeerde wereld van het compromis der edelen’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 107 (1992) 1-27.

Nierop, H.F.K. van, ‘Similar problems, different outcomes. The revolt of the Netherlands and the wars of religion in France’, in: K. Davids en J. Lucassen, eds. A miracle mirrored. The Dutch Republic in European perspectives (Cambridge 1995).

Nierop, Henk van, Het verraad van het Noorderkwartier. Oorlog, terreur en recht in de Nederlandse Opstand (Amsterdam 1999).

Nierop, H.F.K. van, ‘Oranje boven: Willem van Oranje als zinnebeeld van de natie’, in: Willem van Oranje lezing 2001, 7-25.

Nieuw Archief voor Kerkelijke geschiedenis inzonderheid van Nederland. Verzameld door N.C. Kist en H.J. Royaards. 2 dln. (1852-1854). [NAKGN]

Nijhoff, D.C., Willem van Oranje, de bevrijder en stichter van onzen staat (Zutphen 1891).

Nomsz, J., Willem de Eerste, of De Grondlegging der Nederlandsche vrijheyd in vier en twintig zangen (Amsterdam 1779).

Notulen van de Staten van Zeeland 1574-1578. Notulen van gouverneurs en raden van Zeeland 1574-1576 (’s-Gravenhage 1915).

Notulen van de Staten van Zeeland 1583-1586 (’s-Gravenhage 1919). [GNSZ]

Notulen van de Staten van Zeeland en van hunne gecommitteerde raden 1578-1579. Collegiaalboek (’s-Gravenhage 1917).

Nowé, H., Les Baillis comtaux de Flandre. Des origines à la fin du XVI siècle (Brussel 1929).

Nuyens, W.J.F., Geschiedenis van het beleg en ontzet van Leiden in 1574 (Leiden 1874).

Nuyens, W.J.F., De Nederlandsche beroerten der 16e eeuw, uit een katholiek standpunt beschouwd. Antwoord aan Prof. R. Fruin, Prof. van Vloten en Dr. M. van Deventer (Amsterdam 1868).

Om vrijheid van geweten. [Catalogus van de tentoonstelling in het Rijksmuseum te Amsterdam van 28 september - 9 december 1984].

Opstand en pacificatie in de lage landen. Bijdrage tot de studie van de Pacificatie van Gent. M. Baelde e.a (Gent 1976). [OPLL]

Orlers, J.J., Beschrijvinge der stadt Leyden, inhoudende ’t begin, den voortgang ende den wasdom der selver. 3 dln. (Leiden 1641). [OBL]

Orlers, Jan Jansz., Les lauriers de Nassau (Leiden 1612).

Oudendijk, J.K., ‘Den coninck van Hispaengien heb ick altyt gheeert’, in: Dancwerc. Opstellen aangeboden aan prof. dr. D.Th. Enklaar ter gelegenheid van zijn vijfenzestigste verjaardag (Groningen 1959) 264-278.

Oudenhoven, Jacobus van, Beschryvinge der stadt Heusden ... (Amsterdam 17432). [OBH]

Paaps, Tony, Prins Willem van Oranje. Het Orangisme in de abdij van Tongerlo en in de Heerlijkheid Essen-Kalmthout (Essen 1967, 19692). [POTE]

Paringet, D., Memoriaal of beschryving van de stad Grave en den lande van Cuyk. Uitgegeven … door P. van Alen. Met: Stucken en documenten behoorende tot het Memoriaal aangaande de stad Grave en Lande van Cuyck (Utrecht 1752). [PMBG]

Parker, G., The Dutch Revolt (Londen 1977).

Pasture, Alexandre, ‘Inventaire de la Bibliothèque Barbarini à la Bibliothèque Vaticane, au point de vue de l’histoire des Pays-Bas’, Bulletin de l’Institut historique belge de Rome 3 (1924) 43-157.

Pater, J.H.C. de, ‘De landraad bewesten Maze tot de komst van Anjou’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 5e reeks 8 (1921) 177-215; 9 (1922) 27-53.

Pater, J.H.C. de, ‘Prins Willem in ballingschap (1567-1572)’, in: Wilhelmus van Nassouwe (Middelburg 1933) 85-109.

Pater, J.H.C. de, ‘De religie als factor bij de vorming van den Nederlandschen Staat’, Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde 7e reeks 8 (1937) 104-128.

Pater, J.H.C. de, ‘Willem van Oranje’, Antirevolutionaire staatkunde 9 (1933) 145-153.

Paul, L., Nassauische Unionspläne. Untersuchungen zum politischen Programm des Deutschen Kalvinismus im Zeitalter der gegenreformation (z.p. 1966).

Paz, Julián, Secretaría de Estado: capitulaciones con la Casa de Austria y negociaciones de Alemania, Sajonia, Polonia, Prusia y Hamburgo, 1493-1796. Archivo General de Simancas. Catalogo II (Madrid 19422).

Peeters-Fontainas, J., Bibliographie des impressions espagnoles des Pays-Bas méridionaux. 2 dln. (Nieuwkoop 1965). [PFIE]

Petit, J.F. le, La grande chronique ancienne et moderne de Hollande, Zélande ... 2 dln. (Dordrecht 1601). [PCHZ]

Pettegree, Andrew, Europe in the Sixteenth Century (Oxford 2002).

Pinault, L., ‘La dévolution des biens de la maison de Chalon et du titre d’Orange’, Revue des Questions Historiques 3e serie 16 = 58 (1930) 345-379.

Pise, J. de la, Tableau de l’histoire des princes et principauté d’Orange. Divisé en quatre parties selon les quatre races qui y ont regné (’s-Gravenhage 1639). [PTPO]

Pletz-Krenann, H.-J., ‘Warum kam es zur Rubens-Affäre? Die bislang unbekannte Krankheit der Anna von Sachsen. Ein Beitrag zur Medizingeschichte’, Heimatjahrbuch für das Land an der Dill 24 (1981) 207-212.

Ploeger, Jan, ‘Vader des Vaderlands en die Nederlandse vryheisheld, prins Willem van Oranje, 1533-1584’, Die Lantern, Tydskrif vir kennis en kultuur 33 no. 1 (1984) 60-69.

Poncelet, E., ‘Guillaume de la Marck, seigneur de Lummen, chef des Gueux de mer, 1542-1578’, Bulletin de la Commission Royale d’Histoire 100 (1936) 5-91.

Pontbriant, Comte A. de, Histoire de la principauté d’Orange, suivie de lettres inédites des princes d’Orange, des rois de France, du comte de Grignan, etc. etc. (Avignon-Paris-La Haye 1891). [PHP]

Poplimont, Ch., ed. La Belgique héraldique. Recueil historique, chronologique, généalogique et biographique complet de toutes les maisons nobles reconnues de la Belgique. 11 dln. (Brussel-Parijs 1863-1867).

Postma, F., Viglius van Aytta. De jaren met Granvelle 1549-1564 (Zutphen 2000).

Postma, F., ‘Willem van Oranje 1584-1984. Een literatuuroverzicht’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 99 (1984) 708-714.

Poswick, E., ‘Un mariage princier au XVIe siècle. Cérémonies observées au mariage du Prince d’Orange avec la Princesse Anna de Saxe’, De Wapenheraut 5 (1901) 105.

Potter, François de, Second cartulaire de Gand (Gent [1886]). [PSCG]

Poullet, E. en Ch. Piot, Correspondance du cardinal de Granvelle (1565-1586) faisant suite aux papiers d’Etat du cardinal de Granvelle. 12 dln. (Brussel 1877-1896). [PPCG]

Press, V., ‘Wilhelm von Oranien, die deutschen Reichsstände und der niederländische Aufstand’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 99 (1984) 677-707.

Prims, F., ‘Archieven der Staten-Generaal te Antwerpen en te Delft 1578-1581. Documenten. IV. Zes onuitgegeven brieven van Willem de Zwijger’, Bijdragen tot de Geschiedenis uitgegeven door P.J. Goetschalckx en Fl. Prims 17 N.R. 4 (1926) 54-67.

Prims, F., De groote Cultuurstrijd. I. De Religionsvrede 1578-1581. II. De Christelijke republiek 1581-1585 (Antwerpen/Brussel/Gent/Leuven 1942-1943). [PGCR]

Prims, F., ‘Oranje en de Antwerpsche colonellen (1578-1579)’, en Idem, ‘(1579-1581)’, in: Idem, Antwerpiensia, zevende reeks (1933) 150-173. [PK]

Prins Willem van Oranje: Brieven. Uitgekozen en toegelicht door M.W. Jurriaanse (Middelburg 1933). [JBWO]

Prins Willem van Oranje 1533-1933. B.C. de Savornin Lohman e.a., ed. (Haarlem 1933). [PWVO]

Prins Willem I van Oranje-Nassau. [tentoonstelling in de Universiteit van Pretoria, 17 juli-31 augustus 1984], in: C. de Jong, ed. Onder die ban van die prins. Verslag van die herdenking van prins Willem I van Oranje se sterfdag 10 julie 1584 en oorsig van die verskene geleentheidspublikasies (Pretoria 1985) 22-30.

Publications de la Société Historique et Archéologique dans le (Duché de) Limbourg, 1 (1864)-. [PSHAL]

Putnam, Ruth, Willem de Zwijger prins van Oranje in zijn leven en werken beschreven. [Ned. bewerking D.C. Nijhoff]. 2 dln. (Den Haag 1897).

Putnam, R., William the Silent, prince of Orange, and the revolt of the Netherlands (New York-Londen 1911).

Quinet, Edgar, zie Vloten, J. van, Marnix van St. Aldegonde.

Raa, F.J.G. ten en F. de Bas, Het Staatsche leger, 1568-1795. Deel I. (Breda 1911).

Rachfahl, Felix, ‘Die niederländische Verwaltung des 15./16 Jahrhunderts und ihr Einfluss auf die Verwaltungsreformen Maximilians I in Österreich und Deutschland’, Historische Zeitschrift 110 (1913) 1-66.

Rachfahl, Felix, ‘Zur Vorgeschichte des niederländischen Aufstandes’, Westdeutsche Zeitschrift für Geschichte und Kunst 22 (1903) 69-113.

Rachfahl, F., Margaretha von Parma, Statthalterin der Niederlande (1559-1567) (z.p. 1898).

Rahlenbeck, C.[A.], L’église de Liège et la révolution (Brussel 1862; 18642). [RELR]

Ramirez de Arellano de la Fuentesanta del Valle, Feliciano, en José Sanchez Rayón, ed. Pio IV y Felipe Segundo: primeros diez meses de la embajada de Don Luis de Requesens en Roma, 1563-64. Colección de libros españoles raros o curiosos 20 (Madrid 1891). [RSPF]

Recueil de la négotiation de la paix traictée à Coulogne en la présence des commissaires de la Ma.tée impériale entre les ambassadeurs du sereniss. roy catholique, & de l’archiduc Matthias & les Estats de Païs Bas, fidèlement descrit du protocole desdits Estats (Antwerpen 1580). [RNPC]

Reflexions sur Guillaume le Taciturne: une serie de conférences à l’Institut Neérlandais de Paris (’s-Gravenhage 1984).

Reiffenberg, F.A.F.Th. de, ed. Correspondance de Marguérite d’Autriche, duchesse de Parme, avec Philippe II, suivie des interrogatoires du comte d’Egmont (Brussel 1842). [RCMP]

Reimer, Heinrich, Historisches Ortslexikon für Kurhessen. Veröffentlichungen der historischen Kommission für Hessen und Waldeck 14 (Marburg 1926).

Renier, G.J., William of Orange (Edinburgh 1932).

Renson, G., Frederik Perrenot, heer van Champagney, en zijn strijd met Willem van Oranje (Antwerpen 1949).

Renson, G. en N. van den Bossche, Lamoral d’Egmont, seigneur de Gaasbeek, 1522-1568. [Tentoonstelling] Domaine de l’Etat de Gaasbeek, 10 août-15 septembre 1968. [Catalogue par - - -] (Gaasbeek 1968). [RBE]

Résolutions des Etats-Généraux des Pays-Bas, mises en ordre et augmentée de notes et de pièces justificatives, par J.C. de Jonge. I: 1576; II: 1577 (’s-Gravenhage 1828-1831).

Ribbeck, W., ‘Landgraf Wilhelm IV von Hessen und der niederländische Aufstand bis zum Tode Wilhelms von Oranien’, Zeitschrift für hessische Geschichte N.F. 23 (1898) 247-293.

Riemer, J. de, Beschrijvinge van ’s-Gravenhage ... . 3 dln. (Delft-’s-Gravenhage 1730-1739). [RBG]

Rijksen, A.A.J., Gespiegeld in kerkeglas. Hollands leed en vreugd in de glasschilderingen van de St. Janskerk te Gouda (Lochem 1947). [RGK]

Ritter, H.A., ‘Willem de Zwijger als “krijgsoverste” ’, Ons Leger 18 (1932) 117-118.

Ritter, M., ‘Wilhelm von Oranien und die Genter Pacification’, Deutsche Zeitschrift für Geschichtswissenschaft 3 (1890) 29-47.

Rodriguez, Pedro y Justina, Don Francés de Alava y Beamonte; correspondencia inédita de Felipe II, con su embajador en Paris (1564-1570) (San Sebastián 1991).

Römer, Christof, ‘Die Herzöge Wolfgang und Philipp d. J. von Grubenhagen und der Niederländische Aufstand 1566-1596’, Heimatblätter für den südwestlichen Harzrand, Osterode/Harz 30 (1974) 9-27.

Roest van Limburg, T.M., ‘Voormalige Nassausche paleizen in België’, Oude Kunst 12 (1907) 79-95.

Roey, J. van, ‘Oranje en Antwerpen’, in: Herdenking Willem van Oranje (Brussel 1985) 55-64.

Rogier, L.J., ‘Evoluties in het historisch portret van het Huis Oranje’, in: Idem, Terugblik en uitzicht. Verspreide opstellen I (1964) 109-124.

Rogier, L.J., ‘Oranje en Gelderland inzonderheid Nijmegen’, Numaga 6 (1959) 172-176.

Rogier, L.J., ‘Oranje en de Nederlandse staat’, in: Herdenken en herzien; verzamelde opstellen van L.J. Rogier (Bilthoven 1974) 271-292.

Rollin Couquerque, L.M., ‘Gerechtelijke verkoop van grond’, Verslagen en mededeelingen. Vereeniging tot uitgave der bronnen van het oude vaderlandsche recht V 1-6 (1909) 297-315. [RCVG]

Rolwagen, I.C., Tegenbericht der apologia des edictz van Groninghen ... Ghedruckt int Jaer ons Heeren 1603. [RTA]

Rombach, O., Anna van Oranje. Het tragische leven van Anna van Saksen. Vertaald door A.C. Visser (Zwolle 1961).

Romberg, H., Der Prinz von Oranien und der Freiheitskampf der Niederlande 3. Aufl. (Lahr-Dinglingen 1991).

Romig, Edgar Franklin, William the Silent. A record of the celebration by the church of the four hundredth anniversary of the birth of the great prince of Orange, champion of civil and religious liberty, 1533-1933 (New York 1934). [Published by the Collegiate reformed protestant Dutch Church of the City of New York].