Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III doet uitspraak in de strijd tussen Lübeck en Staveren.

Vgl. in dit register nr. FR 125 alsmede de volgende nrs. FR 137-140.

Wi Willaem grave^a van Henegouwen^b, van Holland^c etc. maken cond allen luden. Want die stat^d van Lubeke op die eene side ende onse stede van Staveren^e op dander side van sulken oirloghe als si onderlanghe hebben ende van allen eyschen die si op mallic anderen te eyschen hadden tote desen daghe toe, ende die stede van Hamburch ende die abt van Staveren^f ende Egghebrecht^g van Woldrichem sijn neve, die scade ghenomen hebben omme des oirloghen wille voirscreven, an ons ghebleven sijn, dair onse stede van Staveren^h ons hoir opene brieve of ghegheven heeft op die pene van dusend ponde groeter coninx Tornoysenⁱ, die stede van Lubeke oic ons hoiren openen brief of ghegheven heeft op die pene van dusend^j ponden groeter coninx Tornoysen^k, ende die stede van Hamburch dier ghelike ons hoiren openen brief of ghegheven heeft op die selve pene van dusend ponden groeter coninx Tornoyse, ende die abt ende tconvent van Staveren^l mede ghegheven hebben ons hoiren openen brief onder des abts ende des convents zeghel, voir den abt ende voir Egghebrecht^m des abts neve voirs., op eene pene van vijf ende twintich ponden groeter coninx Tornoyseⁿ, onse segghen te houden; wair of wi wel beraden mit goeder voirsienicheden uten onse segghen in deser manieren.

In den eersten, want al was dat die van Staveren^o omme bede Jacops des Langhen in siere noot dair hem sijn scip of ghewonnen was hem te hulpen quamen sijn scip weder te winnen, ende sier onverbonden toe waren al deden sijt ^p bi hoiren wille, ende omme dats hem niet ghebeden en^q was noch gheloift dair of^r tontheffen van der stede weghen van Lubeke, soe segghen wi dat die stat van^s Lubeke van allen scade die die van Staveren^t dair omme ghenomen hebben dair of quite wesen sullen ende onghemoyet bliven.

Voirt segghen wi allen cost die si op beyden ziden hier omme ghedaen hebben quite.

Voirt want die van Staveren^u die van Lubeke ontseit hadden, soe segghen wi allen scade dien si mallic anderen ghedaen hebben buten vrede op beyden ziden quite.

Voirt want die van Lubeke niet en claghen noch en weten dat hem eenich goed binnen vrede ghenomen es, soe segghen wi dat quite, ende niet namails of te eyschene.

Ende want die van Staveren^v niet en claghen omme eenich goed dat hem binnen vrede ghenomen es anders dan dat Clais^w Grando, die si segghen dat burgher van Lubeke wesen soude als si vermoeden, te scaden dede ende nam mit siere hulpe binnen vrede Levekijn^x heren Dieric soens broeder tote vijftich^y pond groeten toe, ende die van Lubeke segghen dat Clais^z Grando nie hoir burgher en was noch en es, soe segghen wi dat die meene Raed ende raedmeysters van Lubeke mit openen brieven beseghelt mit der stat zeghel van Lubeke bi hoiren eede kennen dat Clais^a' Grando nie hoir burgher en was noch en es, ende wesen mit den brieve dair of quite. Doen sijs niet, ghelden Levekijn heren Dieric soens broeder voirs.^b' sinen scade tuschen dit ende den eersten meyedach naist comende, alsoe groet als hi mit sinen eede wair maken sal, te vijftich pond groeten toe ende niet dair boven; ende desen brief te leveren of dit ghelt te betalen jof Levekijn sinen eed te doene tote Hairlem voir onsen baliu ende rentemeester van Kenemairland^c' ende van Vriesland op den meyedach voirscreven.

Voirt want Pieter Mante^d', Winoud Altghera, Tydeman jonghe Eveken^e' sone, Geltmair^f' sijn broeder, ende Tydeman Pelegrijms^g' sone van Staveren^h' claghen dat si^i' binnen vrede te Vasterbode in die vrye marct seere ghesleghen ende ghewond worden ende groete smeedheyt ghedaen van der meente van Lubeke, die in die harinctijt te Scoenen waren, ende want die meene stede van Lubeke hoir des niet an trecken en wille, mair segghen wel dat sier eenen burgher mede hadden die si sinen name niet en wisten, ende die seker^j' ghedaen hadde hoiren voighet van Scoenen^k' quamer der stede scade of te verbeteren, soe segghen wi den ghenen van Lubeke die seker ghedaen heeft als voirscreven es, dat hi mit sinen hulpers van Lubeke Pieter Manten gheven sullen voir sine smerte ende lelichede vier pond groete, Geltmair jonghe Eveken soene tien scellinghe groete, Tydeman sinen broeder vijf scellinghe groete, Tydeman Pelegrijms^l' sone vijf scellinghe groete, ende Winoud Altghers vijf scellinghe groete, te betalen op den eersten meyedach tote Hairlem alst voirscreven es. Wair dat si des niet en deden, soe soude die stede van Lubeke ons over leveren toit onsen wille hoiren burgher dien si kennen dat in tvechtelic was alse voirscreven es, ende dair tenden soude die Raed ende die raedmeysters van Lubeke bi hoiren eede kennen mit hoiren opene brieve dat die burgher dien si over leverden en ghien hulper en hadde noch gheen goed mede te betalen bi hoire wetenthede.

Voirt segghen wi dat die Raed^m' ende raedmeysters van Hamburch bi hoiren eede ende mit hoire stede opene brieve kennen sullen dat die stat van Hamburch noch en gheen van hoiren burghers hulper gheweset heeft noch hulper en es noch verbonden mit dien van Lubeke jeghens die van Staveren^n' in desen oirloghe, ende alle die ghene die si over ghescreven hebben van Hamburch die hoir goed ghenomen es van die van Staveren^o' hoir burgher waren tier tijd doe hem tgoed ghenomen was tote Hamburch, ende ghene burghers te Lubeke en waren noch noch^p' en sien, ende dat dat goed alsoe als die van Hamburch eyschen bi haren scrifte niement toe en behoirt danne burghers van Hamburch^q' die doe ter tijd, send ende noch burghers te Hamburch waren ende sijn, ende niet te Lubeke; ende dair bi sullen die van Staveren^r' hem weder gheven hoir goed dat si hem ghenomen hebben, al sulc als dair nu es bi hoiren eede. Ende wair dat sake dat dien van Hamburch dochte dats meer wesen soude dan sijs dair vinden, soe segghen wi dat die scoute, ghemeene scepene ende Raed van Staveren^s' bi hoiren eede ende mit hoire stede^t' opene^u' brieve wair maken sullen dat des goeds dat die van Hamburch meer^v' eyschen onder hem noch onder gheen van hoiren burgheren noch hulperen comen es noch in hoire stede oirbair, ende wesen dair mede quite; dorren sijt oec niet met hoiren eede wair maken, gheldent tote Hairlem op den meyedach naist comende voirscreven.

Voirt segghen wi dat die^w' abt van Staveren^x' met sinen ghemeenen convente bi hoire ordine ende mit hoiren openen brieve beseghelt mit des abts ende des convents seghel wair maken sullen dat die abt voirs. ende Egghebrecht van Woldrichem sijn neve op die tijd doe hem die van Lubeke hoir goed namen ghene hulpers en waren dier van Staveren^y' noch seder gheweset en hebben, ende dat dat goed hoir eyghen was ende es ende niemend van Staveren^z' toe en behoirde, ende dair bi sullen hem die van Lubeke hoir goed weder gheven al sulc als dair noch es jof als die van Lubeke selve kennen datter was. Mair wille die abt ende Egghebrecht segghen dats meer wesen soude, dat segghen wi dat die van Lubeke dat kenlic maken sullen mit hoiren brieven ende mit hoiren eede dats onder hem noch onder ghenen van hoiren burgheren noch in hoire stede oirbair noch in hoiren hulpere niet meer ghecomen en es; steken si yet buten, gheldent.

Voirt wair yemend van der eere side jof van der ander die hier archlist in besighede, jof eenich van den ghenen die toirloghe niet ane en^a'' gaet die eenichts anders mans goed dan sijns selves bi sinen eede ane name ende van steden brochte, die soude dat beteren toit ons selves goeddencken.

Voirt segghen wi alle ghevanghene lude an beyden ziden quite mit weseliken coste. Ende wair van dien ghevanghene yemend verdervet jof verleemt in der vanghenesse, dat sal men brenghen op den meyedach naist comende te Harlem^b'' voir onse lude voirscreven; ende wat bate si hem dair of segghen sullen, des sullen si hem an beyden ziden ghenoeghen laten.

Ende elke stede jof persoene voirscreven die scade ghenomen heeft, die sal den anderen die hem den scade dede overveede ende quitancie gheven mit opene brieve van hare stede voirscreven, als men hem hoir goed leverd.

Ende hier bi segghen wi eene alinghe zoene tuschen die partyen van allen stucken voirscreven, op ^c'' pene voirghenoemt; mair soe wat sonderlinghe persone die soene brake, die verbuerde sijn lijf, ende dat soude staen toit onser proeve^d'' mit wien wi wilden. Ende dien ons dochte dat ^e'' die soene te broken hadde, dat souden wi overscriven der steden dane si ware, ende die souder over rechten op die pene voirscreven. Ende alle stucken voirscreven sonder archlist.

In orconde desen brieve bezeghelt met onsen zeghel. Ghegheven op sente Lucas dach ewangelisten int jaer ons Heren dusend driehondert drie ende dertich.