Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Arnoud van Groeneveld, ridder, en Jan van Polanen, Dirk van der Does, Jan van Foreest, Dirk van Zaanden, Engebrecht van Voorschoten en Dirk van Zandwijk, knapen, bepalen de financiële voorwaarden voor het huwelijk van jonkvrouw Machteld, dochter van Dirk van Oudshoorn, ridder, met Hendrik van Zandhorst, en stellen zich hiervoor borg, terwijl graaf Willem III zich overborg stelt en Hendrik en diens broer Dirk van Zandhorst beloven de borgen en overborg schadeloos te houden; de oorkonde wordt meebezegeld door Hendrik en Dirk en door graaf Willem III.

Gezien de plaats van deze tekst in het primaire register A, zal de oorkonde zijn uitgevaardigd in maart 1326, zodat bij de datering een winterstijl is gevolgd en niet de paasstijl (zie de Inleiding). Bovendien blijkt uit het itinerarium van Willem III dat deze in maart 1327 in Gulik en Zeeland was, in maart 1326 inderdaad in Den Haag.

In den name Goeds Amen. Wi Arnoud^a van Gronevelde^b, ridder, Jan van Polanen^c, Dieric^d van der Does, Jan van Foreest^e, Dieric van Zanen, Enghebrecht^f van Voerscoten ende Dieric^g van Zandwijc^h, knapen, maken cont ende kennelic allen luden dat wi overeenghedraghen sijn ende oec borghen sijnⁱ van allen vorwaerden alser nae ghescreven staen in allen manieren, alse dat^j here Dieric^k van Outsorne^l, ridder, gheven zal Heynric^m van Zandhorstⁿ, onsen neve, met joncfrou Machtelden siere dochter in witteliken huwelike, vier hondert pond Hollands^o, wilke IIII^C lb. Hollands^{p q} haer Dieric^r vors. uyt reken zal in Heynrix^s scout vorscreven; voert zal here Dieric^t houden Heynric^u ende joncfrou Machtelden vorscreven vier jare alse van eten ende van^v drinken tote sinen huyse, waer dat hi^w wonachtich es. Ende here Dieric^x vorsproken zal betalen Heynric^y die vier hondert lb. vors. in manieren als hier nae volghet, dat es te verstane dat haer Dieric^z voernoemt of doen zal ende quite scelden Dieric^a' van der Does, Heynrix^b' zuagher vorscreven, van C ende X lb. Hollands^c' alse van Henrix^d' zuster medeghave, Dierix^e' wijf, te betalen hoevedelinghe^f' penninghe te Voerscoten^g' market ende te Valkenburch^h' market naest comende. Voert zal here Diric^i' of doen ende quijt doen scelden Lizebetten^j', Willem^k' ver Baerten^l' soens wedewe, ende sinen erfnamen II^C ende tneghentich lb. Hollands^m' in minderinghe van zelker^n' scout alse Henric^o' en sine evenknien Lizebetten ende Willems^p' erfnamen vorsproken scoudich waren. Voert zal Heynric^q' van Zandhorst^r' maken joncfrou Machtelden sinen wive, heren Dierix dochter vorscreven, tote hare lijftochte vive ende viertich pond Hollands^s' jaerlix^t', in dusdanighen vorwaerden: waer dat Henric^u' storve ende ene wittelike boerte bi joncfrou Machtelden^v' vors. liete levende na siere doet, zoe zoude si joncfrou Machtelt^w' vive ende dortich pond hebben jaerlix^x' tote hare lijftocht ende niet meer; ende liete hi na siere doet ghene levende boerte bi joncfrou Machtelden^y' vorscreven, zoe zoude si hebben vive ende viertich pond jaerlix^z' vol ende al alst vorscreven es. Waer oec dat zake dat Henric^a'' vors. storve ende en gheen kint ghewonnen^b'' hadde bi joncfrou Machtelt^c'' sinen wive, dicke ghenoemt, zoe zoude si^d'' joncfrou Machtelt^e'' dan uytgaen met hare lijftochte ende met zulker medegave als si an Henric^f'' brochte ende vorsproken es, sonder enigherhande scout te ghelden die Henric^g'' ende si scoudich waren dese medeghave vors. te ghelden te vier jaren dan naest comende, alse tote elken jare C lb. Hollands^h'', went die vier hondert ponden al betaelt waren. Mar zoe^i'' waneer ^j'' si kint ghewonnen hebben, blijft te live jof storvet, zoe zal al eyghelic goet menghen ende wi borghen zullen quite wesen van der medegave. Waer oec dat joncfrou Machtelt storve eer Heynric^k'' van Zandhorst^l'' haer man, ende si gheen kijnt bi hem ghewonnen en hadde, zoe zouden hare erfname vier hondert lb. vryelike ^m'' hebben sonder alle scout te betalen te IIII jaren dan naest comende, alse tote elke jare C lb. Hollands^n'', went die IIII^C lb. van hare medegave vol ende al betaelt waren. Voert waer dat zake dat ane desen vorwaerden vorscreven yet ghebrake, zoe zouden wi borghen vornoemt die ons verlien borghen te wesen met ghesamender hand ende elc voer al in varen legghen^o'' tote Haerlem tote heren Dierix^p'' van Outsorne vermaninghe of sijns ghewaerts boden jof siere erfname, waer dat sijns ghebrake, ende ons zelven daer in te winnen ende niet dane te varen eer alle vorwaerde vorscreven vol ende al ghedaen waren; ende elke van desen borghen mochte vor hem legghen doen enen goden knaep oft hem zelven niet ghescien en mochte, die wonachtich ware buter poerte van Haerlem^q''. Ende wi Henric^r'' van Zandhorst^s'' vorscreven ende Dieric^t'' van Zandhorst^u'', mijn broder, ^v'' hebben beloeft ende beloven met ghesamender hand up alle onse goet, zoe waert gheleghen es, alle die borghe voernoemt scadeloes te houden. Voert zoe hebben wi ghebeden onsen lieven ende gherechten here, den grave van Heynegouwen^w'' ende^x'' van^y'' Holland^z'', dat hi een overborghe wesen wille van allen vorwaerden alse^a''' vorscreven es^b''', ende beloven hem up al onse goet zoe waer wijt hebben, rorende ende onrorende, daer of scadeloes te houden. Ende wi Willem^c''' grave etc. om bede Henrix^d''' van Zandhorst^e''' vors. verlien ons een overborghe te wesen, alle vorwaerden vorsproken doen te houden alser vorscreven es. Ende wi Henric^f''' van Zandhorst ende^g''' Diric^h''', broders vors., verlien ons beden met samender hand ende verzekeren up al onse goet zoe waert gheleghen es, rorende ende onrorende, onsen lieven ende gherechten here den grave van Heynegouwen^i''' ende van Holland^j''', heren Arnoude van Gronevelde^k''', Janne van Polanen, Dieric^l''' van der Does, Janne van Foreest, Dieric^m''' van Zanen^n''', Enghebrecht^o''' van Vorscoten^p''' ende Dieric^q''' van Zandijc^r''', borghen vorscreven, in allen pointen ende manieren alst vorsproken es scadeloes te houden.

In kennesse ende in zekerhede van allen vorwaerden vorscreven hebben wi Heynric^s''' van Zandhorst^t''' ende Dieric^u''' van Zandhorst^v''', mijn broder vorscreven, desen brief mede beseghelt met onsen borghen heren Arnoude van Gronevelde^w''', Jan van Polanen^x''', Dieric van der Does, Janne^y''' van Foreest, Dieric^z''' van Zanen, Enghebrecht^a ende Dieric^b van Zandwijc^c voerghenoemt, ende hebben ghebeden onsen lieven ende gherechten here den grave van Heynegouwen^d ende van Holland^e dat hi desen brief beseghelen wille ^f met sinen seghele. Ende wi Willem^g grave etc. om bede Heynrix^h ende Dierix, sijnsⁱ broders, ende omdat wi willen dat alle vorwaerden vorscreven vaste ende ghestade^j bliven zonder ghebrech, hebben^k oec mede desen brief beseghelt met onsen zeghele. Ghegheven in die Haghe des woensdaghes nae sente Gregorijs^l dach int jare ons Heren M CCC zes ende twintich.